________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આપણે કેટલાક સામાજિક સવાલે. જઈએ છીએ આપણે એટલું સ્વીકારશું કે દણાનું કાર્ય દરેક વ્યકિત ન કરી શકે, આપણે એટલું સ્વીકારશું કે વિચાર વગરના અવ્યવસ્થિત ફેરફાર કરવાથી સમાજ પાછા હઠી જાય છે, આપણે એટલું સ્વીકારશું કે સમાજશાસ્ત્ર સમજનાર અને સમાજને દોરનાર નેતા બહુ અ૫ હોય છે, છતાં આપણે એટલું સાથે સ્વીકારવું પડશે કે હાલમાં જવાબદાર માણસે આ બાબતમાં નજર નાખતાં જ નથી, સવાલની મહત્વતા પ્રમાણે ગંભીર વિચાર કરતાજ નથી અને ફેરફાર થઈ શકે છે કે કરવાની જરૂર છે એ વાતનો સ્વીકાર પણ કરતા નથી. આવી સ્થિતિ હોય ત્યાં પરિણામ કેવું આવે તે વિચારવા લાયક છે, કપનામાં લાવી શકાય તેવું છે અને આંખો ખુલ્લી રાખવામાં આવે તો દરરોજની દષ્ટિનો વિષય થઈ ગયેલ છે. શરૂઆતમાં જણાવ્યું તેમ પાંચદશ વરસ પહેલાં કરેલાં નિર્ણયે પણ અત્યારે નકામા અથવા પુનરાવર્તન કરવા ગ્ય જણાય છે તે પછી ઘણા વરસોથી ફેરફાર વગર ચાલી આવતા નિયમને ફરી તપાસી જોવાની કેટલી જરૂર હોય તે સમજવામાં તુરત આવી શકે તેવી બાબત છે. માટે આપણે ઘણો વિચાર કરવાની જરૂર છે, તેના નિર્ણએ દષ્ટા તરીકે વિચાર કરીને કરવાની જરૂર છે અને સમાજપ્રગતિને અંગે તેની અતિ જરૂર છે. એટલી સ્થિતિએ આપણે આવી પહોંચ્યા છીએ.
અત્યાર સુધીમાં સમાજ પરિસ્થિતિને અંગે કેટલા ફેરફારો કરવામાં આવ્યાં છે તે ઈતિહાસને વિષય છે. સામાન્ય નજરે જોતાં જણાઈ આવે તેવું છે કે વિરપરમાત્માના વખતમાં ધર્મની જે પ્રણાલિકા હતી, સાધુજીવનનાં જે સુત્રો હતાં તેમાં વખતે વખત ઘણો ફેરફાર કરવો પડ્યો છે; આત્મિક પ્રગતિને લક્ષમાં રાખી મૂળ નિયમોનું સાધ્ય સ્પષ્ટ રાખી બહુ ફેરફાર કર્યા છે. કિયાઉદ્ધારનાં અનેક પ્રસંગે દષ્ટાઓએ હાથમાં લઈ અનેક ફેરફારો કર્યા છે. શાસ્ત્રનાં ફરમાનો પણ દેશકાળ અનુસાર ફેરફાર કરવાની શાસ્ત્ર આજ્ઞા કરે છે અને જવાબદાર છાઓને માથે તેની ફરજ મૂકે છે. જવાબદાર દષ્ટાઓ તરીકે મુખ્ય કર્તવ્યદષ્ટિ આચાર્યવર્ગની જે. વામાં આવે છે અને તેમના સલાહકારક લઘુબંધુ તરીકે દીર્ઘ દૃષ્ટિવાળા છેવકોનું કર્તવ્ય પણ સ્પષ્ટ થાય છે, વ્યવહાર નિશ્ચય-શાસન અને સમય-આદેશ અને વ્યવહારનું આવું સુંદર મિશ્રણ બહુ આનંદપ્રદ છે, સુંદર પરિણામ નીપજાવી શકે તેવું છે અને સંકાન્તિ કાળમાં ઘણું જ જરૂરી છે. ઇતિહાસની નજરે જોઈએ તો બંગાળામાંથી મારવાડમાં ધર્મસ્થાપના થઈ ત્યારે ઘણું ફેરફાર થયા હોય ! એવું જણાઈ આવે છે, રાજપકાતિ થઈ ત્યારે મોટા ફેરફારે વિચારીને કરવા પડ્યા છે એવું જણાય છે અને પ્રગટ થયેલા શાસનપા સર્વ બાબતને સ્પષ્ટ પુરાવો આપે છે. મૂળથી જિનકપ અને રીર
For Private And Personal Use Only
