________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નેધ અને ચર્ચા.
વિજ્ઞાનની બાબતમાં, અને તેમાં પણ ખાસ કરીને જતુવિદ્યાની બાબતમાં ઘણી શોધખોળ ચલાવનાર છે. સર જગદીશચંદ્ર બોઝનું નામ સર્વત્ર સુપ્રસિદ્ધ છે. તે કહે છે કે સર્વ વસ્તુમાં જીવ છે. એકેંદ્રિયથી પંચેન્દ્રિય સુધીના જીવ ભેદે પૃથ પૃથક્ સમજતાં તરતજ માલુમ પડે છે કે સૃષ્ટિમાં દશ્ય પદાર્થ એવો કઈ નથી કે જેમાં પ્રથમ જીવ રહેલો ન હોય, ચાલુ સ્થિતિએ અજીવ જણાતી વસ્તુઓમાં પણ પ્રથમ જીવ હતું તેમ જે. શાસ્ત્ર સાબીત કરે છે, અને આજ સિદ્ધાંતને પ્રતિપાદન કરનાર શોધે છે. સર જગદીશચંદ્ર બોઝે કરી છે, અને આ દેશમાં તથા વિદેશમાં સર્વત્ર તે બાબતનાં પ્રાગે કરી તેમણે પિતાની શોધ જાહેર કરી છે. આ બાબતનું જ્ઞાન આપવા માટે અને ભરતખંડમા તેમજ અન્યત્ર સર્વ સ્થળે તેમનાં તે સિદ્ધાંત વિશેષ બહાર પડે તેટલા માટે હાલમાં તેઓએ શ્રી કલકત્તામાં એક સંસ્થા શરૂ કરી છે, અને મુંબઈ વિગેરેના ગૃહસ્થોએ તે સંસ્થાને બહુ સારી મદદ કરી છે. આ સંસ્થા ખુલ્લી મૂકતી વખતે કલકત્તામાં ભાષણ કરતાં તેમણે જણાવ્યું હતું કે“માર આ વિજ્ઞાન–મંદિરનાં દ્વાર સર્વને માટે ખુલ્લાં છે. આ મંદિરમાં બાળક કે વૃદ્ધ, સ્ત્રી કે પુરૂષ, દેશી કે વિદેશી સર્વજ્ઞાનપિપાસુઓ ખુશીથી પ્રવેશ કરી શકશે. અહિં અભ્યાસ કરવા આવનાર એમ, એ. બી, એ. કે તેવી કોઈ અન્ય પદવીથી અલંકૃત છે કે નહિ તેને વિચાર કરવામાં આવશે નહિ. અભ્યાસ કરવા આવનારા છાત્રોના ઉપગ માટે જ્ઞાનદાન ઉપરાંત યંત્રાદિકની પણ જનાં કરવામાં આવેલ છે. અહીં જ્ઞાનનું વેચાણ કરવામાં આવશે નહિ; અહીં દેશ, જાતિ, ધર્મ અગર લિંગ વિશેષને ભેદભાવ બીલકુલ ગણવામાં આવશે નહિ; અહીં જાણેલ જ્ઞાન પિતાનાજ સ્વાધીનમાં રાખવાનો ઈજારે રાખવામાં આવશે નહીં, અહીં દેખાડવામાં આવતાં યંત્રનો સર્વ હક સ્વાધીન રાખી રજીસ્ટર કરાવી તેને ઉપગ સ્વાર્થવશતાને લઈને સંકુચિત કરવામાં આવશે નહિ, પૂર્વ નાલંદા અને તક્ષશિલાના પ્રાચિન વિશ્વવિદ્યાલયમાં અભ્યાસ કરવા જનારાઓને કોઈ પણ રીતે ત્યાં શું કાવટ કરવામાં આવતી હતી? કેવળ ભારતનાંજ નહિ પણ ચીન વિગેરે પરદેશનાં વિદ્યાથીઓ માટે પણ પ્રાચીન વિશ્વવિદ્યાલયનાં દ્વાર સર્વદા ખુલ્લુજ હતાં. તે વિદ્યાલયમાં શું જ્ઞાનનું ગેપન કે જ્ઞાનની સંકુચિતતા કરવામાં આવતી હતી? ભારતવર્ષમાં કઈ પણ વખત જ્ઞાનદાન દ્વારા સ્વાર્થ સાધના થઈજ નથી-જ્ઞાનને તેવા સાધન તરીકે વાપરવામાં આવ્યું જ નથી, હું પણ તે વિજ્ઞાનીઓને વંશજ છું, તેથી હું પણ તેનું અનુકરણ કરીશ. દેશ-દેશાંતરના જ્ઞાનલેલુપી બંધુઓ! અહીં પધારજો ! આ વિજ્ઞાનમંદિર પ્રસન્નતાપૂર્વક તમને જ્ઞાનદાન કરશે. "? ડૉ. જગદીશચંદ્ર બેઝની ખાનદાન દેવાની કેટલી આરતા છે અને કેટલો ઉત્સાહ છે તે આ ભાષણ સ્પષ્ટ
ન્યુઆરીના “સરસ્વતી માસિક ' ઉપરથી.
For Private And Personal Use Only
