________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈન ધર્મ પ્રકાશ.
અને તેમાં ધાર્મિક નજરે પણ બહુ વિચારવા જેવું રહે છે, બહુ કરવા જેવું રહે છે, બહુ આગળ વધવા જેવું રહે છે, એ નિર્દિષ્ટ કરવાને અત્ર ઉદ્દેશ છે.
આથી સમયને ઓળખી આપણે પ્રથમથી નિર્ણયે બાંધવાની ખાસ જરૂર છે. દેડતાં દોડતાં ભીંત સાથે અફળાઈ જવાય ત્યારે આંખો ઉઘડે અને ચેકીને અટકી પડાય તેવી સમજણ દીર્ઘદ્રષ્ટિવાળાની હોતી નથી. ભીંત આવશે તે પ્રથમથી જોઈ લેવાનું કાર્ય દીર્ઘ નજરનું છે અને તેને આવતી અટકાવવાને અથવા આવી પડે તો તેની સામે તૈયાર થઈ રહેવાને આગમચથી સર્વ ગેડવણ, તૈયારી અને સાધન વિચારી રાખવા અને પ્રસંગ આવ્યે તેમ કરવું તે વિચારશીલનું કર્તવ્ય છે, શાસ્ત્રકારનો તે આદેશ છે અને જેન ધર્મને તે અવિચળ સિદ્ધાન્ત છે. વીરપરમાત્માના સમય પછી જૈન સમાજની સ્થિતિનું અવલોકન કરશે તે સ્પષ્ટ માલૂમ પડશે કે દષ્ટા તરીકે આચાર્યો ઘણો દીર્ઘ વિચાર કરતા, એગ્ય સમયે જરૂર પડતાં ફેરફારો
સ્વીકારી લેતા અને વ્યવહારની ઘુચાનો ઉકેલ કરતાં તેઓ માત્ર એકજ બાબતને વિચાર રાખતા અને તે એ કે શાસ્ત્રનાં મૂળ સિદ્ધાન્તોને વાંધો ન આવે તેમ દ્રવ્ય ક્ષેત્ર કાળ અને ભાવને અનુકૂળ ફેરફાર કરવા. મૂળ બાબતને ક્ષતિ લાગે ત્યાં જેને ત્વનો નાશ થાય છે અને જેનત્વને નાશ થાય તેવા ફેરફાર કરવા પડે તે કરતાં બેસી રહેવું વધારે શ્રેષ્ઠ છે એમ તો સાદી નજરે પણ સમજી શકાય તેવું છે. દીર્ઘ દાઓ શાસ્ત્રને આદેશ પણ સારી રીતે સમજતા હતા. તેઓ જાણતા હતા કે
જૈનધર્મના વ્યવહાર જીવનમાં ખાસ કરીને વિધિ વિભાગને અંગે કોઈ બાબતનો ખાસ નિષેધ નથી અને કોઈ બાબત અમુક રીતે જ કરવી, તેથી બીજી રીતે નહિ એ ખાસ કમ પણ નથી. લાભના આકાંક્ષી વણિની પેઠે કોઈપણ કાર્ય કરતાં કે માર્ગ આદરતાં લાભ અને હાનિની તુલના કરવી જે કાર્ય માં હાનિ કરતાં લાભ વધારે થાય તે કાર્ય કે તેમનો આદર કરે અને જે કાર્યમાં હાનિ કરતાં લાભ ઓછો થાય તે મૂકી દેવું. ” આવી સરલતા ( clasticity ) જેનશાસ્ત્રકારે બતાવી છે અને તે સકુર પૂર્વના દૃષ્ટાઓમાં રહેતી હતી. આથી બંગાળમાંથી મારવાડમાં ધર્મ વ્યવસ્થા થઈ, જાવાડમાંથી ગુજરાતમાં છે તો પણ ધર્મને નાશ થયો નહિ, દેશ કાળ પ્રમાણે મૂળસિદ્ધાન્તને અબાધિત રાખી ધર્મવ્યવસ્થા કરવામાં સુવિહિત આચાચીએ દષ્ટા તરીકે કાર્ય કર્યું સલના મૂળ સ્વરૂપને લક્ષ્યમાં રાખી અનેક ફેરફાર કર્યા. વિચાર કરવાથી જણાશે કે આ પારલતાને નિયમ કેટલાક વાએથી ભૂલાઈ ગયો છે. આ સાથે ફરી ગયા, પાલિત્ય પનોત્યને રોગ થયે, મહા સંક્રાન્તિ કાળમાંથી આ દેશ પસાર થઈ ગયો, છતાં આપણે હજુ જેવા ને તેવા રહેવા પ્રયત્ન કરીએ છીએ, પછાડા મારીએ છીએ અને પરિણામે વાદળ હડતા
For Private And Personal Use Only
