________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ચદરાનના રાસ ઉપરથી નીકળતી સારી
અનેક પ્રકારની વચન રચના વાપરે છે પરંતુ કુર વિરમતી પાસે તે સર્વ વ્યર્થ જાય છે. એ તે અંદરાજાના પ્રાણ લેવા તત્પર થાય છે, એટલે પછી ગુણાવળા તેને હાથ પકડી લઈ આડી પડે છે. તેની આ વખતની આજીજીથી વીરમતીનું હૃદય કાંઈક નરમ થાય છે, પણ તે પિતાના ઉધનું પરિણામ તો અત્યંત માઠું લાવ્યા શિવાય રહી શકતી નથી. તે તરતજ એક દેરે મંત્રી ચંદરાજાને પગે બાંધી તેને કુકડે બનાવી દે છે. આ વખતે ગુણાવળી વીરમતીએ હાથમાંથી નીચે મુકેલી તરવાર મ્યાન કરીને છેટી મુકવામાં ફેકાય છે અને અંદરાજા તે વીરમતી શું કરે છે તે અત્યંત મુંઝાઈ ગયેલ હોવાથી જોઈ કે જાણી શકતા જ નથી. એટલે તે શું કરવાથી કુકડો થયા તેના કારણથી બંને અજ્ઞાત રહે છે. કર્મ જ્યારે અંધ બનાવી મુકે છે ત્યારે પ્રાણી છતી આંખે પણ કાંઈ જોઈ શકતા નથી.
પિતાના પતિને કુકડા થયેલા જોઇ ગુણવળીને કેટલે ખેદ થયે હશે, તેને વિચાર સુજ્ઞ વાંચકેએજ કરી લે. પિતે વાત કરવા જવા માટે કરેલી ઉતાવળનું અને સાસુને ચડાવેલી ચાનકનું જ આ પરિણામ છે એ હકીકત તેના મનને કેટલે આઘાત કરતી હશે તે વચનદ્વારા કહી શકાય તેમ નથી. ગુણાવળી આ ચમત્કાર જોઈ સ્તબ્ધ તે થઈ જાય છે પણ તરતજ સાવધ થઈ પાછી બાઈજી પાસે કરગરવા લાગે છે અને કોઈ પ્રકારે તે પાછું ચંદરાજાને અસલ રૂપ આપે તે ડીક એમ આશા રાખે છે. પરંતુ વીરમતી તેની આશારૂપ વેલડીનું પિતાના વચનરૂપ કુઠારવડે એકદમ નકંદન કરી નાખે છે, અને “જે તારે કુકડી થવું હોય તેજ હવે વધારે બેલજે ” એમ ચેખું કહી દે છે. સાસુજીની કુરતાને પ્રગટ અનુભવ થયેલ હોવાથી ગુણવળી વધારે બેલવાની હિંમત કરી શકતી નથી, અને વીરમતી ત્યાંથી ચાલી જાય છે. તેના ગયા પછી કુકડાને ખોળામાં લઈ ગુણાવળી અનેક પ્રકારની પૂર્વાવસ્થા સંભારી, હમણાની સ્થિતિ સાથે તેને મુકાબલે કરી કપાત કરે છે. આ હકીકત દરેક વાંચનારના હૃદયને ભેદ કરી નાખે તેવી છે. પિતાના પ્રાણથી વહાલા પતિનું એકાએક તિર્યંચ થઈ જવું કઈ પતિવ્રતા સ્ત્રીના હૃદયમાં દાહ ન કરે ? જે પતિ એક ધુરંધર રાજા હતા, તે ક્ષણવારમાં વાચાવગરના અને પાંખો ફફડાવતા પક્ષી થઈ ગયા, તેને દષ્ટિએ જોતાં કહ્યું એવું પાષાણ હૃદય હોય કે જે ન દવે ? ગુણાવળી વિલાપ કરતી કરતી મૂછવશ થાય છે. દાસીઓ સાવધ કરે છે અને તેને દીલ આપે છે. દાસીઓ અને સખીએ. પ્રવીણ હેવાથી જુદી જુદી રીતે સમજાવે છે, પરંતુ જ્યાં સંસારસુખની આશામાત્ર એક ક્ષણમાં ધુળધાણ થઈ ગયેલી સ્પષ્ટ દેખાતી હોય ત્યાં તે સમજાવવાની અસર કેટલી થાય? માણસ બીજે કોઈ ઉપાય દેખતું નથી ત્યારે દેવની ઉપર દેષ મુકે છે. અને તે રીતે મન
For Private And Personal Use Only
