________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જેનધર્મ પ્રકાશ.
પ્રકરણ ૧૦ માનો સાર. આ પ્રકરણમાં ખરેખરૂં કર્મનું સ્વરૂપ કત્તએ ખડું કરી દીધું છે. વીરમતીનું પ્રચંડપણું, ગુણવળીનું ભેળાપણું, અંદરાજાને દુષ્કર્મને ઉદય અને તેને વશ થવા પાણું–આ બધું આ પ્રકરણમાં પણ કરવામાં આવ્યું છે. ગુણાવાળી સ્ત્રીસ્વભાવવડે પિતાની કલ્પના સાચી હતી તેને ગર્વ કરવા અને સાસુને માતા કરવા દોડી દેડી તેની પાસે જાય છે. પરંતુ ઘડીક પછી તેનું પરિણામ શું આવશે તેને લેશ પણ વિચાર કરતી નથી. સ્ત્રીતિ સ્વભાવેજ દીર્ઘ દષ્ટિવાળી હેતી નથી. ગુણાવળી ગમે તેટલી ડહી હતી પણ આખરે સ્ત્રી તો ખરી જ. તેથી આગળ પાછળને વિચાર કર્યા સિવાય જેમ મનમાં આવ્યું તેમ સાસુને કહે છે, અને પ્રથમ અગ્નિ પ્રકટ કરી તેમાં પાછું ઘત સિંચે છે. વીરમતી જેવી કુર અને ઓરમાન સાસુ આને પરિણામે સહન કરીને બેસી રહે એ સંભવિત નહોતું, કારણ કે તેની પાસે અનેક પ્રકારની વિદ્યાઓ હતી, એટલે તેનાવડે અભિમાનમાં આવેલી વીરમતી કૃત્યાકૃત્યને વિચાર કરે એ કઈરીતે પણ બની શકે જ નહીં. શુણાવળીનાં વચન સાંભળી તે કહે છે કે- તું ચિંતા ન કર, હું તેને ઉપાય કરું છું.” ગુણાવળી ભેળપણને લીધે એમ સમજે છે કે તે મારા પતિને સમજાવી મારી સાથે રીસાય નહીં એમ સમાધાન કરી આપશે.” પણ તેની ધારણું મનની મનમાં જ રહે છે અને કાંઈનું કાંઈ બની જાય છે.
વીરમતી એકદમ ક્રોધના પૂર આવેશમાં આવી જઈ પિતાના અભિમાનનું મર્દન કરનાર પુત્રની પણ હત્યા કરવા તત્પર થાય છે, હાથમાં કરવાળ લાઇ તેની પાસે દેડે છે અને અંદરાજાને અકસ્માત્ જમીન પર પડી દઈ તેની છાતી પર ચડી બેસે છે. અહીં ભાવીની પ્રબળતા સમજવાની છે. ચંદરા ક્ષત્રિી છે, યુવાન છે, વીરમતીથી ગાળે જાય તેવું નથી, પરંતુ ભાગ્યદશા વિપરિત હેવાથી તે ભાન ભૂલી જાય છે, ગભરાઇ જાય છે, તેની શક્તિ અવાઈ જાય છે અને વીરમતી જે કહે છે તે સાંભળ્યા કરે છે, ને જે કરે તે કરવા દે છે. વીરમતીએ ચંદરાજા પ્રત્યે કહેલાં વચને વીરમતીનું ઉત્કટપણું, અતિ અભિમાનીપણું, અપ માતાપણું તેમજ નિઃસ્નેહીપણું સ્પષ્ટ સૂચવે છે. તે સાથે તેમાં નિર્દયપણાની તે હદત્ત આવી રહે છે. ચંદરાજા તેને કશો ઉત્તર આપતા નથી, તે જે ધારે તે વીરમ તીને ઉથલાવીને ફેંકી દે એવા શક્તિમાન છે, પરંતુ અહીં વીરમતી એક દબાવનાર નથી. તેના પુર્વકૃત અશુભ કર્મ ઉદયમાં આવેલા હોવાથી ૮ પણ દબાવનારા છે.
વીરમતીના વચનોથી ભયભ્રાંત થયેલી ગુણાવી પિતાની ઉછાંછળી વૃતિ સારું પરિણામ એ ફરક જોઈ શકે છે, એટલે તે વીરમતીને શાંત કરી
For Private And Personal Use Only