________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪૪
જૈનધર્મ પ્રકાશ, તેણે કહ્યું કે-“હે દેવ ! મને રાજ્યને એગ્ય પુત્ર થયેલ છે. ” રાજાએ પૂછ્યું કે “કયારે ? ” કુણાલે કહ્યું કે- “સંત (હમણાજ) ” રાજાએ તે વખતે તેનું નામ સંપ્રતિ પાડ્યું ને તેને રાજ્ય આપ્યું.
આ ઇન ઉપથી સાર એ હગ કરવાનો છે કે અકારની ઉપર એક બિંદુ માત્રા વધી જવાથી કુણાલ કુમારના નેત્ર ગયા. તેમજ પ્રસ્તુત સૂત્રમાં ( શાસ્ત્રાભ્યાસમાં) પણ બિંદુ વિગેરે અધિક થવાથી અર્થાતર થવાને લીધે અનેક પ્રકારના અનર્થને સંભવ છે.
ભાવના અધિકપણા ઉપર એક વાનરનું લકિક ઉદાહરણ છે તે પણ જાણવા જેવું હેવાથી અહીં આપવામાં આવ્યું છે.
વાનરનું દૃષ્ટાંત, કેઈક અટવીમાં એક સરોવર હતું. તેને લેકિકમાં કામ કતીર્થ કહેતા હતા. તેના કીનારા ઉપર એક વંજુલનું વૃક્ષ હતું. તેની શાખા ઉપર ચડીને જે કઈ તીર્ચચ સરોવરના જળમાં પડતું તો તે તે તીર્થના માહાસ્યથી મનુષ્ય થઈ જતું, અને જો કોઈ મનુષ્ય પડતું તે તે દેવ થઈ જતું. ઉપરાંત લેબ કરીને જે કઈ બીજો વધારે લાભ મેળવવા પડતું તે તે પાછું પૂર્વ જેવું હતું તેવું થઈ જતું. અચદા એક વાનરમિથુનના દેખતાં એક મનુષ્યનું યુગળ (સ્ત્રી પુરૂષ) વંજુલ વૃક્ષની શાખા ઉપર ચડીને સરોવરમાં પડ્યું એટલે તે દેદીપ્યમાન શરીરવાળું દેવયુગળ થઈ ગયું. તે જોઈને પિલું વાનરમિથુન તેવી જ રીત સરોવરમાં પડ્યું એટલે તે પ્રવર રૂપવાળું નયુગળ થઈ ગયું. પછી નર થયેલા વાનરે સ્ત્રીને કહ્યું કે-આપણે બીજી વાર પાછા પડીએ કે જેથી આપણે દેવયુગળ થઈએ. સ્ત્રીએ નિવારણ કર્યું કે-“હવે વધારે લાભ કરે નહીં કારણકે આપણે જાણતા નથી કે આમાં બીજી વાર પડવાથી શું થાય છે? માટે આપણે મનુષ્ય થયા તેટલાથી જ બસ છે. અતિ લેભ કરવાનો સર્વ શાસ્ત્રમાં નિષેધ કરેલો છે. ” આ પ્રમાણે નિવારણ કર્યા છતાં પણ તે નર થયેલ વાનર ફરીને પડ્યા એટલે તે વાનર થઈ ગયો. અને પેલી રૂપવંત સ્ત્રીને તે તરફ ફરવા નીકળેલ કે ઈ રાજા લઈ ગયો. તે તેની રાણી થઈ અને રાજાને વલ્લભ થઈ પડી. પિલા વાનરને કેઈએ પકડ્યા અને તેને નાચતાં શીખવ્યું. અન્યદા પિલી રાહસથે બેઠેલા રાજા પાસે જ તે વાનરને લઈ આવ્યા. વાનરે રાણીને ઓળખી, રાણીએ વાનરને પણ ઓળખે. પછી વાનર તેના માલીકે પકડી રાખ્યા છતાં પણ વારંવાર રાણીની સન્મુખ તેને પકડવા માટે દોડવા લાગ્યું. તે જોઈને રાણી બેલી કે –
For Private And Personal Use Only
