________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૧૫૦
જૈનધર્મ પ્રકાશ.
નરસિંહ અવતાર ધારણ કરી શિવભક્ત હિરણ્યકશિપુને માર્યો તથા પ્રહ્ લાદને ઇન્દ્ર પદ આપ્યું તો આને વિચાર કરતાં એમજ સિદ્ધ થાય છે કે ભક્ત બંનેને પદપ્રદાન કરનાર અને અભક્તોના તો બ્લેન લેનાર વીતરાગ ગણી શકાય નહિં, પ્રદ્યુત પૂર્ણ રાગદ્વેષી સિદ્ધ થાય છે. વામન રૂપ ધારણ કરી અલિને સાથે તેના કરતાં કદાચ બલિને જન્મ ન આવ્યે હોત તે શું હતું? વામન રૂપ ધારણ કરવું, ભિક્ષા માગવી, ત્રણ ડગલે પૃથ્વી લઈ લેવી, બલિની પીડ ઉપર પગ મૂકી તેને પાતાલમાં પહોંચાડવા, વળી તેના મરણ સમયે વરદાન આપવું જે દીવાળીના સમયે તારી પૂન્ન થશે, ટુ દ્વારપાળ થઈશ, ઇત્યાદિ અસબહૂં વૃત્તાન્ત સર્વજ્ઞ ભાવમાં શંકા ઉત્પન્ન કરે છે. પરશુરામ નામને અવતાર ક્ષત્રિયોના નાશ માટે થયો તેજ કારણથી બ્રાહ્મણ ક્ષત્રિયામાં વૈરભાવ થયે, તેને લઈને ૨૧ વાર નિ:ક્ષત્રિયી પૃથ્વી થઈ. વળી અવાન્તરમાં અબ્રાહ્માણી પૃથ્વી થવા પામી. એક ભારે જુલમ થયા. જગ્નિને જુલમ વિચારી તેને દડ દીધા હોત તે પૂર્વોક્ત અનર્થ થવા પામત રહે. આવા પ્રકારનો જુલમ કરનારનો પક્ષ કરવા જન્મ ધારણ કર્યાં તે કથાથી સિદ્ધ થાય છે. જે અવતારની કથા સાચી હોય તો ભગવાન સર્વજ્ઞ તથા સર્વ શક્તિમાન સિદ્ધ થઇ શકે નહિ. સર્વજ્ઞ હાય તે તે પરસ્પર વિરોધી કાર્યને પ્રથમથી જોઈ લે; વળી સશક્તિમાન્ જન્માદિના કુથલામાં પડે નહિ. એક સામાન્ય પુરૂષ પણ થોડા કાર્ય માટે મેોટા અન કરે ખરે ? કાય નહિ. સ્વયકર્તા જ્યારે કાર્યરૂપ થાય તે પછી અન્ય કત્તાં કાણુ ગણાશે ? તેવા પ્રશ્ન ઉદ્ભવે છે. તે કર્તા પણ કાર્યરૂપ થાય તે અનવસ્થા દૂષણ અનાયાસ ઉપસ્થિત થાય છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ખીજા અવતારે પણ દૈવની મહત્તા સૂચવતા નથી. ઉલટું અલ્પજ્ઞતા અને અવિવેક્તિા સમજાવે છે. રાવણને મારવા રામના અવતાર થયે!. રાવણ સીતા મહાસતીનું હરણ કરી ગયે, રામચન્દ્રજી ઠેકાણું ઠેકાણું તપાસમાં નીકળ્યા, કથચિત્ ખબર મળી, અન્ય એકઠું કરી રાવણને માર્યો ઇત્યાદિક વાતાથી સિદ્ધ થાય છે કે અવતાર ધારણ કરનાર દેવમાં સર્વજ્ઞાતા હતી નહિ. હા, રામચન્દ્રજીએ વૈરાગ્ય પ્રાપ્ત કરી ચારિત્ર લીધું. ત્યારદ તપસ્યાવડે કર્મનો ક્ષય કરી કેવળી થય!, તે વાત જૈન સિદ્ધાન્ત અનુસાર ઠીક છે. અન્ય વાતા અવિ વિકતા સૂચવે છે.
ક'સને મારવા કૃષ્ણાવતાર, યુદ્ધાવતારના કાર્યોને દૂર કરવા કી અવતાર થયા. અહીં વાંચકે વિચાર કરવે જોઇએ કે મુદ્રાવતારને શીતલ સ્વરૂપ માનેલ છે. તેણે મ્લેચ્છના મન્દિર વધાર્યા એ વાત કેમ ઘટે? વળી એક એવતારે Àòનાં મન્દિર વધાર્યા ત્યારે મીને અવતાર થશે તે સ્વેના નાશ
For Private And Personal Use Only