________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અનધિક-હીનાકાર શ્રુત,
૧૫ जो जया वट्टए कालो, तं तहा सेव वानरा ! । मा वंजुलपरिभट्ठो, વાન પvi સર ! “જે વખતે જેવો કાળ (અવસર ) હોય તેમ હે વાનર ! વર્તવું. વળી હે વાનર! વંજુલ ઉપરથી (બીજી વાર ) પડ માં એમ મેં કહ્યું હતું તે કાર, ”
આ દષ્ટાંત ઉપરથી સાર એ લેવાનો છે કે જેમ અધિક લેભ કર્યો તે વાનરને અનર્થને માટે થયે, તેમ ત્રાદિકથી અધિક સૂત્ર પણ અનર્થને માટે થાય છે.
અક્ષરાદિકથી હીન સૂવપાઠ પણ કઈને માટે થાય છે તે ઉપર વિદ્યાધરનું દષ્ટાંત છે તે આ પ્રમાણે
વિદ્યાધરનું દૃષ્ટાંત, રાજગૃહ નગરમાં ભગવંત શ્રી મહાવીર સ્વામી સમવસર્યા. તેમની પાસે દેશના સાંભળીને પર્ષદા ઉડ્યા પછી ઘર તરફ જતાં શ્રેણિક રાજાએ દૂરથી એક વિદ્યાધરને દીઠે કે જે પાંખ છેરાયેલા પક્ષીની જેમ ઉંચે ચડત હતા અને પાછો પડતે હ. તે જોઈને કેતુક ઉત્પન્ન થવાથી શ્રેણિક રાજા પાછા વળ્યા અને સમવસરણમાં આવે તેને સર્વ વ્યતિકર ભગવંતને પૂ. ભગવંતે કહ્યું કે-“તેને આકાશગામિની વિદ્યાનું એક પદ વિકૃત થયું છે, તે તેને બરાબર સાંભરતું નથી, તેથી તે ઉંચે ચડે છે ને પડે છે. ” આ વાત પાસે બેઠેલા અભયકુમારે સાંભળી, એટલે તેણે વિદ્યાધર પાસે જઈને કહ્યું કે-“જો તું મને આકાશગામિની વિદ્યા જેટલી તું જાણે છે તેટલી શીખવ ને સમાન સિદ્ધિવાળો કર તે ૮ તને ભૂલી ગયેલે એક અક્ષર મેળવી આપું.” વિદ્યાધરે તે વાત કબૂલ કરી અને અભયકુમારને તે વિદ્યા શિખવવા માંડી એટલે પદાનુસારી લબ્ધિથી તેણે ભૂલેલે અક્ષર પૂરે કરી દીધું. બેચરે તેને આખી વિદ્યા આપી, અને પિતે કરાળકોમે તાસ્ત્રગિરિ પર પિતાને સ્થાને પહોંચે. ત્યાં અનેક પ્રકારના સુખને ભાજન થશે.
આ પ્રમાણે જેમ એક પણ અક્ષરવડે હીન વિદ્યા કુરતી નથી અને અનર્થ કાળી થાય છે તેમ સૂત્ર પણ અક્ષરહીન હોય તો હાનિ કરે છે, માટે સૂ
ચાર પરિપૂર્ણ કરે, હીન કરે નહીં. ન હુન ને અધિક બંને પ્રકારના સૂરચારની ઉપર પ્રથમ સૂચવ્યા પ્રમાણે વકનું ને રોગીનું દૃષ્ટાંત જાણવું. કોઈ રેગીને તીખું, કડવું કે કસાયેલું ઓષધ
For Private And Personal Use Only
