________________
૨૩૪
શ્રી જિન ધર્મ પ્રકાશ. રવું. અથે દીપિક કાર તે કહે છે, કે જે અનૃણ હોય, અર્થાત્ જેને લેણદારો કનડે નહિ એમ હોય તેણે જ આવા ઉપાશ્રયરૂપ ઘણુ જનને સામાયિકના લાભભૂત સાધારણ સ્થાનમાં આવવું, જે કરજદાર-દેણીયાત હોય તેણે ન આવવું. અર્થ દીપિકાકાર ને આ ઇસારે બહુ અર્થસૂચક છે.
(અ) એક અર્થદીપિકાકારના સમયમાં કદાચ દેણીયાત લેક સાધારણ સ્થાનરૂપ ઉપાશ્રયમાં લેણીયા કનડે નહિં એમ ધારી સામાયિક કરવા જતા હશે.
(બ) અને એમ સામાયિક કરવા જનારાને કદાચ લેણયાતોએ કનડેલ હશે અને તેને કનડતાં આસપાસ બીજા સામાયિક કરનારાને અંતરાય પડ હશે. . (ક) પોતે કરજ કરેલ, તે પિતાનાં પાપને અંગે બીજા જે સામાયિકરૂપ આત્મહિત સાધન કરવા બેઠા હોય તેને આડકતરી રીતે પણ વિનભૂત થવું, એમાં પિતેજ કારણિક હેતાં વધારે પાપના ભાગી થવાય છે.
(૩) એમ વધારે પાપના ભાગી થતાં અટકાવવા માટે બેધ કર્યો છે કે કરજદારે સામાયિક પોતાને ઘેર કરવું, ઉપાશ્રય ન આવવું.
- | (ફ) આમ કહેવામાં સૂમ હેતુ એ રહેલે લાગે છે, કે કરજદારે પ્રથમ પિતાનું કરજ અદા કરી દેવું. ગમે ત્યારે કરજ દીધા વિના છુટકે નથી; કરજ ભવાંતરે પણ દેવું પડે છે, તે તેને તરત નિકાલ બનતા પ્રયાસે શુદ્ધ બુદ્ધિથી, શુદ્ધ દાનતથી કરો. કારણ કે તેમ તરત કરવામાં નથી આવતું અને વિલંબ થાય છે તે, - (૧) કરજ વધતું જાય છે.
(૨) તેથી મુળે વિકલ્પ હેઈ ચિત્ત વિક્ષેપ જે હોય છે, તેમાં વિશેષ ઉમેશ થાય છે.
(૩) ચિત્ત વિક્ષેપ સામાયિકમાં અંતરાયરૂપ થાય છે, અર્થાત સામાયિક લઈ બેઠેલ હોય છતાં કરજદારનું ચિત્ત વિક્ષિત છેવાથી તે આકાશ-પાતાળના ઘાટ ઘડે છે, જે ઉલટું લાભ કરતાં વિશેષ હાનરૂપ છે.
