________________
-૧૭
પ્રતિજ્ઞા યા પ્રત્યાખ્યાન સ્વરૂપ, અધોગતિ પામે છે. માટે પરિગ્રહભારથી મુક્ત થવા મેક્ષાર્થી છે એ પ્રયત્ન કરવો ઉચિત છે. બીજા ગ્રહ કરતાં પરિગ્રહ ગ્રહ પ્રાણીને બહુ પીડે છે. મોક્ષમાર્ગથી ભ્રષ્ટ કરી છવને સંસારઅટવીમાં રખાવે છે માટે શાણું માણસે એ પરિગ્રહનો વિશ્વાસ કદાપિ કરે નહિં. '
૬ કોધ-કૃશાનુ (અગ્નિ) સમાન હોવાથી પ્રથમ તે જેમાં પ્રગટ થયો તે ક્રોધીને જ બાળે છે અને જે સામામાં સમતાજી ન હય, ઉપશમ રસનો અભાવ હોય તો તેને પણ પ્રજાળે છે. પરંપરાએ ભારે મેટું નુકશાન કરે છે. ક્રોડે પૂર્વ સુધી દુષ્કર તપ કર્યો હોય છતાં કાચી બેઘડીમાં ફોધ અગ્નિ સર્વ સુકૃતને સંક્ષય કરી નાંખે છે. પરંતુ જો તેવા દુષ્કર તપ જપ સંયમ સાથે સમતાભાવ સેવ્યો હોય તો તે નિકાચિત કર્મને પણ ક્ષય કરી શકે છે; માટે શાણુ સજજનોએ ઉપશમ રસવડે કધ અગ્નિને ઠારવા અને તેમ કરી કરેલી સુકૃત કમાણ સફળ કરવા સદા પ્રયત્ન કરે. નદાન લેકે કરેલા આક્રોશ, તાડન, તજન વગેરેથી કંટાળી ક્રોધાદિ કષાયને સંગ કરવો નહિ; સમતામય સહજ આત્માના સ્વભાવમાં હેનિસ રમણ કરી જન્મ મરણને ભય કાયમ માટે ટળવો, અને ક્ષમારૂપ વાપંજરમાં પેસી કાળનો સ્વપ્નમાં પણ સ્પર્શ ન થાય તેમ સાવધાનપણે શુભ અભ્યાસ સેવો. જેથી અંતે સમતારૂપી અમૃતવૃષ્ટિથી કદાપિ પણ ક્રોધાગ્નિને ભય રહે જ નહિં. - છ માનમાનવીને બહુ પ્રિય છતાં પરિણમે બહુ દુઃખદાયી જાણી પંડિત-તાવના જાણ તેનો અનાદર કરે છે. માની-અહંકારી માણસ વારવાર મર્યાદાને લોપ કરી ઉન્માર્ગ ગમન કરે છે અથવા ગજા ઉપરાંત કામ કરવા જાય છે, જેમાં ખલના થવાથી અથવા નિષ્ફળ થવાથી માનભર્ણ થઈ બહુ દુઃખ પાત્ર થાય છે, છતાં પણ છીંદરી બળે પણ વળ ન મૂકે તેમ અજ્ઞાન અને મોહના જોરથી પાછું ભાન આદરે છે અને પુનઃ પુનઃ દુઃખી થાય છે. સર્વ દુઃખ નિવારવાનો ઉત્તમ ઉપાય વિનય નમ્રતા છે. નમ્રતા-મૃદુતા જાતે કમળથી પણ કોમળ છતાં ક્ષણવારમાં વજી જેવા અહંકારને છેદીગાળી નાંખે છે એ મોટું આશ્ચર્ય છે. માને મોટા વીરપુરૂષો જેવા કે બાહુબળી, રાવણ, જરાસંધ જેવાને પણ રમાડ્યા-ઠેકાણે પડવા ન દીધો તે બોજ સામાન્ય માણસનું તો ગજું જ ! આમે સમજી શાણી માણસેએ માન-ગુમાન તજી નમ્રતા આદરવી યોગ્ય છે. વિનય ગુણ સર્વ સુખનું વશીકરણ છે માટે અક્ષયસુખના- અર્થીજ એ અવશ્ય વિનયગુણ આદરવા,
