Jain Dharm Prakash 1905 Pustak 021 Ank 10

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha
Catalog link: https://jainqq.org/explore/533249/1

Page #1

5 Be
REGISTER NO. B. I56 SUBS
श्री
જૈનધર્મ પ્રકાશ.
The Jaina Dharma Prakasha.
प्राणाघातान्निवृत्तिः परधनहरणे संयमः सत्यवायं । काले शक्त्या प्रदानं युवतिजनकथामूकभावः परेषाम् ॥ तृष्णाश्रोताविभंगो गुरुषु च विनयः सर्वभूतानुकंपा । सामान्यः सर्वशास्त्रेष्वनुपहतविधिः श्रेयसामेष पंथाः ॥ પુસ્તક ૨૧ સુ પાણ સવંત ૧૯૬૨ એક ૧૦ મા પ્રગઢ કત્તા. શ્રી જૈનધર્મ પ્રસારક સભા
ભાવનગર
વિષયાનુક્રમ
૧ ન્યાય વૃત્તિ,
૨ પ્રતિજ્ઞા યા પ્રત્યાખ્યાન સ્વરૂપ ૩ દિગ્દર્શન.
૪ વર્તમાન સમાચાર
FE 06
THREEH
૧૭
૧૧૮ ૨૩૪
૩૮
૪૦૪૭/0૭
steno eRenee
- ૧૯ અમદ્દાવાદ-એગ્લો વર્નાકયુલર પ્રિન્ટીંગ પ્રેસ” માં છાપ્યું.
વાર્ષિક મૂલ્ય રૂ૧) પાસ્ટેજ ચાર આના nssons neev Meh

Page #2

ચોપાનિયું ૨ખેડતું મૂકીને આશાતના કરવી નહીં.
ગ્રાહકેને બે વર્ષની ભેટ
प्रतिक्रमण हेतु. સ્વસી, રાઇ વિગેરે પાંચે પ્રતિક્રમણમાં જે જે સૂત્રો જે અઝુકમે કહેવામાં આવે છે તેના હેતુ અને ભાવાર્થ વિગેરે બતાવી આપનાર કિંચિત પ્રતિકમણ ક્રેમવિધિ’’ નામના ગ્રંથનું યથાર્થ ભાષાતર કરી મુંબઈ ગુજરાતી પ્રેસમાં ગુજરાતા સુંદર ટાઈપથી છપાવવામાં આવેલ છે. પાકા કપડાના સુંદર બાઈડીંગથી બંધાય છે. બંધાઈ આવેથી લવાજમ મેડલેલ ગ્રાહકોને તરત મોકલવામાં આવશે અને ન મેકલેલ ગ્રાહકોને વેલ્યુએબલથી મોકલવામાં આથશે. લવાજમ તે વહેલું મોડું આપવુંજ પડવાનું છે તેથી ધરે એઠાં આવેલી ગંગાને કોણ મુખે પાછી વાળે એ દૃષ્ટતે આવી આપી મેટનો લાભ ખાશે નહીં એ ભરૂ સે રાખી પોસ્ટ ખર્ચ કરવામાં આવશે. માટે સભાને ખોટી નુકશાનીમા ન ઉતારતા આવેલ વેલ્યુએબલ પૈસા આપીને લઈ લેવાની દરેક ગ્રાહકોએ ચીવટ રાખવી. અગાઉથી ખાસ સૂચના જરૂરીઆત સમજીનેજ આપવામાં આવી છે,
છપાઇને બહાર પડેલ છે.
શ્રી શત્રુંજય મહાભ્ય. મહાત્મા શ્રી ધનેશ્વરસૂરિ કૃત સંસ્કૃત પદ્યાત્મક ગ્રંથનું ખાસ
દેખરેખથી થયેલું ગુજરાતી ભાષાંતર આ પુસ્તકની અમારી તરફથી બીજી આવૃત્તિ હાલમાં બહાર પાડવામાં આવેલ છે. આવું શુદ્ધ અને સરસ ભાષાતર જે કોઇ પણ બીજા ગ્રંથનું થયું હોય તો ત્રિષષ્ટિશલાકા પુરૂષ ચરિત્ર નું જ થયેલું છે, જે બંનેને માટે અમે પૂરતી ખાત્રી આપી શકીએ છીએ, નિયસાગરની પ્રશંસનિય છા૫, સરસ બાઇડાગ, ઉંચા કાગળ, કિંમત રૂ ૨-૮-૦ સભાસદ માટે રૂ. ૧-૧૪ - ૦ શ્રી ત્રિષષ્ટિ શલાકા પુરૂષ ચરિત્ર ભાષાંતર.
પર્વ ૧ લું અને બીજુ.. કિમત રૂ. ૨-૪-૦ પ્રકાશના ગ્રાહકોને માટે રૂ. ૧-૧૨-૯
કે સભાસદને માટે રૂ. ૧-૧૧-૦ સુંદ૨ ટાઈપ, ઉંચાકાગળ, ઉત્તમ બાઈડીંગ, શુદ્ધ ભાષત્તર,

Page #3

श्री जैनधर्म प्रकाश.
ஆங்கக்கக்க கேகககககககககககககம் : દેહરો
, મનુ જન્મ પામી કરી, કરવા જ્ઞાનવિકાશ; કે નેહયુક્ત ચિતે કરી, વાંચે જનપ્રકાશ. .
પુસ્તક ૨૧
: સ. ૧૮૨ પિષ,
- અંક ૧૦ મે.
AMAAN
ધીતરાગ પરમાત્મને નમ:
न्याय वृत्ति.
.
- ન્યાય થકી કરો દ્રવ્ય કમાણી, તે પર રાખો કુટુંબ નભાવ,
શુદ્ધ સજે વ્યવહાર આપણે.' અંતર્ ધારી નિર્મળ ભાવ; પૂર્ણ પ્રમાણિક થાઓ વેપારે, છાંડીને માયાયુત ચિત્ત, આ શુભ ધર્મ ગ્રહસ્થ તમારો, આદરજે પ્રીતેથી નિત્ય શુદ્ધ માલ આપો ગ્રાહકને, તેલ માપમાં ન કરો ભેદ,
બાળ, વૃદ્ધ, સમજુ અણસમજુ, દે ગળે ના કોને છે; - બેટાં તેલ, ખોટાં માપાં, ખોટા લેખ ત્યજી દો આપે,
આ શુભ ધર્મ ગ્રહસ્થ તમારો, આદરજે પ્રીતે નિષ્પાપ.
સેવાવૃત્તિ હોય તમારી, (તો) સેવક થાઓ સ્વામી પાસ, કે આ સેવક ધર્મ બજાવ સારે, અંતર્ આણ પૂર્ણ ઉલ્લાસ;
- ૧ પિતાને, ૨ કપટી. ૩ ચાકરીપર ગુજરાન

Page #4

૨૧૮
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ લાવી ખામી લુણહરામી, કદી થશે ના ચાકરી ચોર, આ શુભ ધર્મ ગ્રહસ્થ તમારે, આદર અને જે વ્યય કરો શુભ સંચિતતો શુભ, ભરે પુણ્યના એઘ અંબાર, દયા ધર દિલમાં દીન ઉપર, એમ કર નિજપર ઉપકાર પરોપકાર કરી સુખ પામે, ન્યાયત્તિ તેનું છે મૂળ, આ શુભ ધર્મ ગ્રહસ્થ તમારો, સે મુગતીને અનુકૂળ. સાધન ધન વ્યવહારે મોટું, તે મેળવજો રાખી નેક, અંતરાય ગુટી જાશે ને, લેશે લાભ વળી અનેક; ઋદ્ધિ, સિદ્ધિ, સુખ સંપતિને, એ પરમ `રાહશ્ચિક મર્મ, મનસુખ શુભ ધર્મ તમારો, સેવીને પામે પશિવશર્મ.
મનસુખ વિ. કીરચંદ મહેતા,
૫
प्रतिज्ञा या प्रत्याख्यान स्वरूप,
લેખક.
સનુમિત્ર કપૂર વિજય. આમનિગ્રહ યા સંયમન અર્થે સ્વશક્તિ અનુસારે-રવવીર્ય પડ્યા વિના અનેક ઉપયોગી નિયમ અંગીકાર કરવા યોગ્ય છે. વ્રત, નિયમ, પ્રતિજ્ઞા પચ્ચખાણ એ સર્વે પર્યાય શબ્દ ફરીથી એકજ અર્થ સૂચવે છે. કોઈ પણ પ્રકારનાં સારાં વ્રત અંગીકાર કરતાં તેમનું સ્વરૂપ સારી રીતે જાણ વાની અને તેમ કરી ગ્રહીત તેને બરાબર પાળવાની પૂરી જરૂર છે. અંગીકાર કરવા ગ્ય વ્રત-નિયમો અરિહંત , સિદ્ધ થશે Hiદુ સાહિલ, વાવ અને સ હ -અર્થત અરિહંત સિ દ્ધ, સાધુ, દેવ તથા પિતાના આત્મા સાક્ષિક અંગીકાર કરવા એવી પવિત્ર શાસ્ત્રના પ્રવર્તે છે. દ્રવ્ય ક્ષેત્ર કાળ અને ભાવરૂપ ચતુર્વિધ આહંતનીતિ
સર્વત્ર જ્યવંત વર્તે છે. તેથી જ કોઈપણ સદ્ગત ઉકત મહાનીતિને અનુon ૧ નીતિથી ગુજરાન ૨ મુક્તિ. ૩ એકનિકા. ૪ ગુપત ૫ મેક્ષ,

Page #5

પ્રતિજ્ઞા યા પ્રત્યાન સ્વરૂપ, સરીને જ કરવામાં સ્વપરનું ખરું હિત સમાયેલું છે. આવી અતિ પવિત્ર * શાસન નીતિ પ્રમાણે કોઈપણ પ્રકારનાં સારાં વ્રત સેવી-આરાધી અંતે આ
ત્મા અક્ષય સુખ પામે છે. અમુક વ્રત ગ્રહણ કરવા અભિલાષી જને પ્રથમ જ જે પોતે વ્રતનું સ્વરૂપ સમ્ય જાણ્યું ન હોય તો કઈ સદાચારી સર સમીપે જઈ વિનય પૂર્વક તે વ્રત સંબંધી સમજુતી મેળવી વૈરાગ્યવડે મહા વ્રતધારી ગુરૂ મહારાજનો યોગ મળે તે તેમની પાસે, નહિં તો બીજા પણ ચોગ્ય જન સમીપે તે વ્રત-નિયમ અંગીકાર કરવા. આવી રીતે વ્રત ગ્રહણ કરનાર અને કરાવનાર સંબંધી જાણગ” “અજાણગ” રૂપે ચઉભંગી -ચાર ભેદ થાય છે તે આ પ્રમાણે– ૧ વ્રત ગ્રહણ કરનાર જાણકાર, તથા કરાવનાર પણ જારકાર
, પણ કરાવનાર અજાણ. . . . ૩ વ્રત ગ્રહણ કરનાર અજાણ, પણ કરાવનાર જાગૃકાર. .
છે અને કરાવનાર પણ અજાણ.
આ ચાર ભેદોમાંથી પહેલો અને બીજો ભેદ વ્રત ગ્રહણ કરનાર પિતે વ્રતનું સ્વરૂપ સમજી તેને આદરતા હોવાથી શુદ્ધ છે. ત્રીજે ભેદ પણ જે વ્રત કરાવનાર વ્રતનું સ્વરૂપ તે વ્રતના ખપીને બરાબર સમજાવી કરાવે તો તે શુદ્ધ છે નહિં તે અશુદ્ધ; અને ચે ભેદ તો ઉભય અજાણ હોવાથી અશુદ્ધજ. છે. માટે જેમ બને તેમ પ્રથમ ગમે તે સદ્વ્રત સંબંધી પૂરતી સમજુતી સદગુરૂ સમીપે મેળવવા બનતો ખપ અવશ્ય કરવો ઘટે છે. કેમકે દરેક વ્રત નિયમ સંબંધી ઉત્સર્ગ, અપવાદ, નિશ્ચય, વ્યવહારદિનો ખુલાસે સમ્યમ્ રીતે તેવા જ્ઞાની ગુરૂ વિના બીજા ભાગ્યેજ કરી શકે. વળી વ્રત ગ્રહણું કરવા કરતાં વ્રત ગ્રહણ કરી પાળવાવડેજ અધિકતા છે. માટે કોઈપણ મારું વ્રત ગ્રહણ કરતાં પહેલાં તેની તુલના કરવી–તે સંબંધી અભ્યાસ કર્યો યોગ્ય છે. અથવા સુખે જેનો નિર્વાહ થઈ શકે તેવું વ્રત વિચારી અંગીકાર કરી પાળવું યુકત છે. આ બાબત પણ શાસ્ત્રમાં ચઉમંગી કહી છે તે આ પ્રમાણે ૧ વ્રત અંગીકાર કરતી વખતે સિંહ સમાન અને પાળતી વખતશિયાળ સમાન.
૨ , અને પાળતી વખતે પણ સિંહ સભા

Page #6

- શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ વ્રત અંગીકાર સમયે પણ શિયાળ સમાન પણ પાળતી વખત પણસિંહ સમાન
અને પાળતી વખતે પણ શિયાળ સમાન - આ ચાર ભેદમાં બીજો અને ત્રીજો ભેદ આદરવા યોગ્ય છે. કેમકે વ્રત સિંહની પરે શુરવીરપણે તેમાં પાળવામાં આવે છે. છેલ્લે ભેદ સંથા ત્યાજ્ય છે, તે કરતાં પહેલો ઠીક છે. આ નિયમ કોઈ પણ દાન, શીલ, તપ, કે ભાવ સંબંધી અભિગ્રહ યા પ્રતિજ્ઞામાં લાગુ પડે છે. કેમકે શાસ્ત્રમાં કહ્યું છે કે કેટલાક કાયર-છેલ્લી પંક્તિવાળ લેક વ્રતને આદરી શકતાજ નથી એમ સમજીને કે વ્રત પાળવાં અત્યંત દુષ્કર છે તે કંઇ આપણાથી પાળી શકાય કે ? કેટલાક મધ્યમ-મધ્યમ પંક્તિના વ્રતનું માહાસ્ય સાંભળી ચકિત થઈ જઈ એકાએક સ્વશક્તિનો વિચાર કર્યા વિના વ્રત, અંગીકાર કરે છે પરંતુ કંઈ વિદન આવે કે તરત કાયરપણું ધારી વ્રતનો ત્યાગ કરી દે છે. કેટલાક વળી દુઃખના માર્યા દ્રવ્ય સુખ પામવા વ્રત આદરે છે. સુખ પ્રાપ્ત થયે છતે શિથિલ થઈ જાય છે. અંતે વ્રત વિરાધક થાય છે. કેટલાક એવા પણ દાખલા બને છે કે દુઃખના માર્યા - વ્રત-મહાવ્રત ગ્રહણ કર્યા બાદ તેનું યથાર્થ સ્વરૂપ સદ્દગુરૂદ્વારા સમજી ગ્રહણ કરેલાં વ્રતને સિંહવૃત્તિથી યથાર્થ પાળે છે. તેમને વિરાધતા નથી, તેઓ અંતે આરાધક થાય છે.
કેટલાક ઉત્તમ-ઉત્તમ પંક્તિના તે પ્રથમથી જ ગ્રહણ કરવા યોગ્ય વ્ર તની સમગ્ર સમજુતિ યોગ્ય સગુરૂદ્વારા સંપાદન કરી તેની તુલના ( અભ્યાસ ) કરી પૂર્વોક્ત શાસ્ત્ર નીતિ મુજબ દેવગુરૂ સાક્ષિક ઉક્ત અંગીકાર કરી સિંહવત આદરી, સિંહવત પાળી પ્રાંતે આરાધક થઈ સદ્ગતિગામી થાય છે. માટે જ શ્રમણ ભગવંત શ્રી મહાવીર સમાન મહાપુરૂના ઉત્તમ ચરિત્રમાં “ હે વ પ ” આવાં વચને વારંવાર દષ્ટિગોચર થાય છે, જેમનો પરમાર્થ એ છે કે તેઓ પ્રતિજ્ઞા કરવામાં દક્ષ-ડાહ્યા દીર્ધદર્શી હતા, નિર્વહી શકાય એવીજ પ્રતિજ્ઞા કરતા અને કરેલી પ્રતિજ્ઞાને પ્રાણત કષ્ટ પ્રાપ્ત થતાં સુધી ખંડતા નહિં. મહાપુરૂષો ગ્રહણ કરેલાં વ્રત, નિયમ કે પ્રતિજ્ઞાને પિતાના પ્રાણ કરતાં અધિક લેખે છે. વ્રત ભાંગીને જીવવા કરતાં તેઓ અખંડ વ્રત સાથે ભરવું સ્વીકારે છે. વસ્તુતઃ જોતાં આ અસાર અને ક્ષણભણુંર દેહને સાર માત્ર એ જ છે કે જે

Page #7

રા
પ્રતિજ્ઞા યા પ્રત્યાખ્યાન સ્વરૂપ, કંઈ પણ સારું વ્રત ગ્રહણ કરી તેને અખંડ પાળવું. આથી સિદ્ધ થાય છે કે “ જેટલું નિષ્પાપ-પાપરહિત જીવ્યા તેટલું જ. જીવિત લેખે બાકીનું નહિ.' તેજ ધન્ય-કૃતિપુણ્ય કે જે ગૃહીત વ્રતને અખંડ-અણીશુદ્ધ પાળે છે. તેમજ તેજ શરવીર કે જે વિષય પાશને છેદી અન તગુણ નિધાનને હસ્તગત કરી શકે છે. તેજ દક્ષ ચકર કે જે સ્ત્રીના નેત્રકટાક્ષથી વિધાતા નથી. તેણીના ગહન સ્ત્રીચરિત્રથી છેતરાતા નથી. તેણને વશ થઈ અg-મેહ મૂઢની પંક્તિમાં લેખાતા નથી. પરંતુ તેઓ કમનસીબ છે કે જેઓ વિ. જય પાશમાં પડી, સ્ત્રીચરિત્રથી છેતરાઈ પવિત્ર વ્રત ભંગ કરી, લૂહારની ધમ્મણની પેરે શ્વાસે શ્વાસ માત્ર ગ્રહી જીવે છે. જ્ઞાની પુરૂષ આ ચાર બાબતે બનાવવી દુર બતાવે છે. ૧ દરીદ્રી-નિર્ધન-પિતાનું જ મુશ્કેલીથી પૂરૂં કરનારવડે પાત્રદાન, ૨ અધિકારી જને ક્ષમા ધારવી, ૩ સુખી-વૈ. ભવશાળીને ઇચ્છાને નિરોધ-સંતોષ ધારો તથા ૪ તરૂણ વયમાં ઇન્દ્રિયોને જય કરે. આ ચારે વાનાં કરવાં દુષ્કર છતાં આત્મહિતૈષીએ અવશ્ય આચરવા યોગ્ય છે.
ગુણનો પણ ઉત્કર્ષ ( અહંકાર ) કર ગ્ય નથી. કદાચ ઉત્કર્ષ થઈ જાય તો તરત પૂર્વ મહાપુરૂષોનાં પવિત્ર ચરિત્ર સામે દરિ ઈ આત્મ લઘુતા ભાવી સ્વઉકર્ષ શમાવો; અન્યથા હાનિ થાય છે. આત્મશ્લાઘા કરનારને પડવાને માટે ભય છે. માટે આત્મહલાઘા કે પરેનિંદા કરવા કદાપિ પણ પ્રવૃત્તિ કરવી નહિં. આટલું પ્રસંગે પાત કહી પિતાથી સુખે નિવેહી શકાય તેવાં વ્રત-નિયમ અંગીકાર કરવા પહેલાં જરૂર જણાય તે તુલના (અભ્યાસ ) કરીને પણ તે અવશ્ય આદરવાં કેટલાં ઉપયોગી છે તે તરફ આત્માર્થી જનોએ સ્વલક્ષ દેરવું ઉચિત છે. આપણે કેટલાંક વ્રત સંબંધી તેનાં ઉપયોગીપણા માટે વિચાર કરીએ.
૧ હિંસા ત્યાગથી-મન, વચન અને કાયાની દુષ્ટ પ્રવૃત્તિથી અન્ય છવાના ઈષ્ટ પ્રાણ હરવાનો નિશ્ચયથી નિધિ કરવાવડે–આપણા આત્મામાં સહજ અહિંસકભાવ (ગુણ) પ્રગટ થતો જાય છે તે એટલે સુધી કે સર્વ ને આત્મતુલ્ય પોતાની બરાબર) લેખી તેમની જતના (સંરક્ષણ) કરવા પિને પિતાની ખાસ ફરજ સમજી તેને અદા કરવા સદા ઉજમાળ રહે છે. આવા શુભ અભ્યાસના બળથી અંતે ઉક્ત મહાવ્રતની સિદ્ધિ થાય મે છે ત્યારે તેના આત્મપ્રદેશમાંથી અમૃત સમાન શીતલ શાંત ને પ્રવાહ વહે છે, જેથી તેની આસપાસનું વાતાવરણ એવું તે પવિત્ર બની જાય છે !

Page #8

. શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ કે તેમાં વસતા વાઈ વરૂ જેવા હિંસારી જાનવરે પણ હિંસકવૃત્તિને તજીદઈ અહિંસક વૃત્તિને ભજે છે. આ સર્વ ઉક્ત મહાવ્રતને જ પ્રભાવ છે એમ સમજી શાણા માણસોએ કેઈ પણ સ્થલ કે સૂક્ષ્મ જીવને ત્રાસ થાય તેમ મનથી, વચનથી કે કાયાથી સ્વછંદ આચરણ કરવું નહિ. બીજા જીવને માસ દેવાથી આપણે આપણા માટે જ ભવિષ્યનાં દુઃખનાં બીજ વાવીએ છીએ. અને અન્ય જીવોને આત્મ સમાન લેખી સુખ-સમાધિ ઉપજાવવાથી આપણે આપણું ભવિષ્યનાં સુખનાજ બીજ વાવીએ છીએ. કેટલંક નિર્દય માણસે, હિંસારી જાનવરની પેરે, માંસ ભક્ષણ કરવા, હરણીયાં-મૃગલાં જેવાં નિરપરાધી અને નિરાધાર ગરીબ જાનવરોના પ્રિય પ્રાણને પલકમાં હરી લઈ પિતાનાં પાપી પેટને પૂરવા તેમને મહા અસમાધિ ઉપજાવે છે. આમ નાહક પિતાની દુષ્ટ કામનાને વશ થઈ મૃગલાં જેવાં ગરીબ જાનવરોને પાપી લોકોના પંજામાંથી બચાવવાની પિતાની પવિત્ર ફરજ વિસારી તેમનાં કિંમતી જાનને એક હલાએ અપહરનાર યમસહદરો આવો પ્રગટ અન્યાય કરી છુટી ક્યાં જવાના ? તેવા નીચ-નાદાન-નામદોને જરૂર તેમનાં અપ
ને બદલે મળ્યા વિના રહેવાનો નહિં. નદિક દુર્ગતિમાં ત્રાય ત્રાય પિકારવાના જેવાં રામાચીને પાપ કર્યો હશે તેવાં દુઃખ વિપાક તેઓને અવશ્ય જોગવવાં પડવોજ. ત્યાં પછી કેનું શરણ? આમ છતાં હતભાને પિતાનાં દુખ માટે કંઇપણ લજ્જા આવતી નથી. ઉલટાં એવાં કુકર્મ કરી મલકાય છે. ગમે તે કટ્ટો શત્રુ પણ મુખમાં તણું લઈ આવી નસનારને ચરણે રાખી તેને અભય આપે છે (બચાવે છે) તે જ્યારે મૃગલાં જે રાંક જાત, નિરંતર તણુનોજ ચાર કરી સ્વનિર્વાહ કરનાર પામર પશુ વર્ગ પર આવે અનહદ જુલમ ગુજારવામાં આવે ત્યારે આવા અનાથ છે
ની વાર ચઢવાથી જ સ્વક્ષત્રિય નામ સાર્થક થાય તેને બદલે ક્ષત્રિય જેવી ઉચ્ચ ગણાતી જાતજ જે તેવાં નીચ-અનાર્ય કાર્યમાં સામેલ થાય, કસાઇની જેવાં હલકાં કૃત્ય કરવામાં કંઈ ઘણા ન ધરે તે તે ક્ષત્રિય નામને શું ઓછું લાંછન (કલંક) લગાડે તેવું છે? પરંતુ પાપની બીક કોને છે ? નવી ફેશનમાં પડેલા નાસ્તિક પ્રાય- તેઓને પરભવની શ્રદ્ધાજ ક્યાં છે? માંસ, દારૂ, શીકાર, ચોરી, જૂગાર, પત્ની અને વેશ્યાગમનરૂપ સાત મહાવ્યસનને ઉભય લેક વિરૂદ્ધ ગણી, નરકના ધારભૂત વર્ણવનારા પવિત્ર શાત્રિામાં નિર્માદ તેમને આતાજ ક્યાં છે? યમની બેન જેવી હિંસાથી જે ક્ષત્રિયાદિકે ડરીને ચાલતા હતા તેના ફરજંદ આજ નિડરપણે હિંસામય

Page #9

પ્રતિજ્ઞા થી પ્રત્યાખ્યાન સ્વરૂપ, કૃત્યો કરી મનમાં ફેલાય છે. આ શું એ શું બાયલાપણું કહેવાય ? પ્રજાનું દિલ ન્યાયપૂર્વક વર્તનથી પ્રસન્ન કરવું, પ્રજાનું બરાબર પાલન કરવું, આ પત્તિમાંથી પ્રજાનો ઉદ્ધાર કરવો, દીન દુ:ખી ભણી વિશેષે રહેમ રાખી રહેવું, અપરાધીને પણ ક્ષમાપૂર્વક સુધારવા યત્ન કર, શરણે આવેલાને ઉચિત સહાય આપવી, પરીક્ષાપૂર્વક સત્યધર્મને સ્વીકારી સેવ, પ્રાણાતે પણ અનીતિ આચરવી નહિં, વગેરે વગેરે સુકમાં પુરૂષાર્થનો સદુપયોગ કરવાથી જ ક્ષાત્ર તેજ દી થી નીકળે; અન્યથા પ્રજાનું દીલ દુઃખવવાથી, પ્રજાને પીડી અનીતિ આદરવાથી, નિર્દય-કઠોર પરિણામ ધારી અધર્મની પુષ્ટિ કરવાથી અને પાલન કરવા યોગ્ય પ્રજાને વિશ્વાસઘાત કરી ઠગવાથી તે ખરું જોતાં ગમે તે અધિકારી-રાજા સતપુરૂષાર્થ હીન સતો હોળીના રાજાવી ઉપમાને લાયક ઠરી શકે.
પૂર્વે રાજા મહા વ્યાળ, પરોપકારશીલ, સત્યવાદી, નીતિવંત, ક્ષમાવાન, પરીક્ષાવંત અને ધર્મચુસ્ત હતા. “યથા રાજા તથા પ્રજા ' એ ન્યાયે પ્રજા પણ તેવી જ સુશીલ, વફાદાર, સત્યપ્રિય અને ધર્મનિષ્ટ હતી. એ ત્યારે જ્યારે અલબેલા રાજા–રાજકુંવરે પ્રજાને પ્રસન્ન કરવાને બદલે અસં. તેષ-ઉચાટ ઉપજાવે છે ત્યારે પ્રજા કે જેના પર તેમના ભવિષ્યને આધાર છે તે રાજ કે રાજકુંવરોને શી રીતે ઉમળકાથી આદરી શકે ? ખરું જોતાં આજકાલના નામના ( nominal ) રાજાઓ મોટી રાજ્યસત્તા નીચે દબાયેલા હોવાથી પરાધીનપણે તેમની સામે પેટની વરાળ કાઢી શકતા નથી ત્યારે “કીડી ઉપર કટક ” ની પેરે બાપડી-રોકડી પ્રજાને પીલવા પ્રયત્ન કરે છે. આનું પરિણામ એ આવે છે કે પ્રજામાં બેદીલી પથરાય છે. જેથી રાજા કે રૈયતને કંઈ પણ ચેન પડતું નથી. આને ઉત્તમ ઉપાય એ છે કે “ કુવામાં હશે તો અવાડામાં આવશે ? એમ વિચારીને પ્રજાનું તત્વથી પાલન કરવામાં તેમજ સર્તનથી પ્રજાના દિલને પ્રસન્ન કરવામાં અધિકારી વર્ગ કે રાજાઓએ સંતોષ પકડવો જોઈએ. તે વિના પુરુષાર્થહીન, નપુંસક પ્રાય રાજાઓ પર પ્રજાને પણ પ્રતીતિ આવશે નહિં. પ્રથમતે માંસાદિક મહા વ્યસનને દેશનિકાલ કરી “ અહિંસા પરમો ધર્મ: ” રૂપ સિદ્ધાંતવચનપર પિતને પૂરી પ્રતીતિ છે એમ સ્વદષ્ટાંતથી સિદ્ધ કરી આ પવું જોઈએ. પૂર્વે જે આર્યભૂમિમાં હિંસાદિક અનાર્ય કામ મોટા અપરાધ રૂપ લેખાતા, તેજ આર્યભૂમિ આજકાલ કેટવધિ નિરપરાધી ગરીબ જા

Page #10

શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ, નવરોના નાહક નેશથી અનાર્ય ભૂમિનું આચરણ કરે છે છતાં તેમાં વસતા અને ગણાતા આર્ય લેકે અને તેના અધિપતિઓ-રાજા, અમીરો તેની દરકાર પણ કરતા નથી આતે કેવી અવદશાની વાત ! આતે કેવી પુરૂષા ર્થની પ્રબળ ખામી ગણાય ! જે આવી અકારી હિંસાને તનમનવચનથી સ્વયં નિશ્ચયપૂર્વક નિષેધ કરી, અન્યને પણ હિંસાદિ કુકમાં ભાગ ન લે-લેતા અટકે તેમ તેમને બેધવા, તથા હિંસક કાર્યોથી નિવૃત થયેલાં સજ્જનેની યોગ્ય અનુમોદના કરવા સદા જાગૃત રહેવાય, તે માટે જરૂર યોગ્ય તન મન વચન કે ધનને ભોગ આપવા લક્ષ બંધાય તે આજકાલ પાપી પ્રમાદના જોરથી વ્યાપી રહેલી હિંસા નાબૂદ થવાનો એક વખત અવસર આવે. ફકત આર્યજનેને કુંભકરણ ની ઊંઘમાંથી જાગવાની જરૂર છે. પરલેની શ્રદ્ધા રાખી, પાપથી ડરી, સદુઘમ સેવવામાં આવશે તે સર્વ આપદાના મૂળભૂત હિંસાનું સ્થાન મહામંગળમય અહિંસા શીધ્ર પૂરવા સમર્થ થશે અહિંસાનું પ્રતિપૂર્વક સેવન કરવાથી સર્વ જીવો સાથે મૈત્રી થઈ શકશે. મત્રીભાવની દઢતા થતાં ગુણીજનો પ્રતિ પ્રમોદભાવ વધશે. અમેદભાવની વૃદ્ધિ થતાં ગુણમાં ન્યન-દુ:ખી છો પ્રતિ અનુકંપાબુદ્ધિ તેમને સમાન ગુણી-સુખી કરવા સહેજ જાગૃત થશે. તેમજ તદન ગુણહીન પર પણ દંષબુદ્ધિ જાગશે નહિં. આમ સધિવેકથી વર્તતાં અનાદિ સહચારીપણે વર્તતા રાગ દ્વેષ દિક અંતરંગ શત્રુઓ સહજે અળા થઇ જશે અને આત્મા પરમાત્મપદ પામવા અધિકારી થઈ રહેશે. જે જે વ્યકિત આમ તાત્વિક સુખરસિક થઈ ઉકત નીતિને વિવેકથી અવલંબશે તે તે વ્યકિત સહજ સુખ સંપ્રાપ્ત કરી સામુદાયિક સુખમાં અભિવૃદ્ધિ કરી શકશે. પરમ ઉપગારી પરમાત્મા પ્રભુની પવિત્ર અજ્ઞાને છતી શકિતએ આરાધવામાં પ્રમાદી થઈ સ્વછંદ વર્તનથી પર પ્રાણનું અપહરણ કરવારૂપ હિંસાથી, હિંસા કરનાર બીજા ભવમાં અનેક આપત્તિનું સ્થાન થાય છે. રોગિષ્ટ શરીર, ઈદ્રિયોમાં ખેડ, દારિદ, દૈભંગ્ય, ઈષ્ટ વિયોગ અને અનિષ્ટ સંગાદિક સર્વે હિંસાનાંજ ફળ છે અને નિરોગી શરીર, સંપૂર્ણ ઈદ્રિય, એશ્વર્ય, સૌભાગ્યે અને ઈષ્ટ સંગાદિક સર્વે પ્રત્યક્ષ અહિંસાનાં જ ફળ છે એમ સમજી શાણું માણસેએ યમની સહોદરી હિંસાને સર્વથા પરીવાર કરવા અને મહામંગળમય અહિંસા (દયા)ની અભિવૃદ્ધિ કરવા પ્રતિદિન ઉજમાળ રહેવું ઘટે છે.

Page #11

પ્રતિજ્ઞા યા પ્રત્યાખ્યાન સ્વરૂપ. - જે જેવાં જેવાં પાપ સેવે છે તે તેવાં તેવાં પાયથી ઓછામાં ઓછા દશ ગુણ દુઃખી તે થાય જ છે. પરંતુ જો તે તે પાપ તીવ્ર કષાયથી રાચી ભાગી કર્યો હોય તે તે સગુણું, હજારગણું, લાખગુણું, કેડેગુણું વાવેત અને તગુણું કટુક ફળ પામે છે. માટે જ મહાજ્ઞાની તત્વવેતા પુરૂષો વારંવાર પિ કાર કરીને જણાવે છે કે કર્મ કરતી વખતે વિચાર રાખે છે પછી કમને શરમ નથી હસતાં બાંધ્યા કર્મ, રેતાં કે નહિ બંધ સમય ચિત્ત ચેતિયે, શે ઉદયે સંતાપ, વગેરે વગેરે વચને આપણો વારંવાર બધે છે કે તમે હિંસા, અસત્ય, રસદર, અબહ્મ (મૈથુન), પરિગ્રહ (મૂછ), ક્રોધ, માન, માય, ભ, રાગ, દ્વેષ, કલહ, અભ્યાખ્યાન (કુડો આળ દેવાં), પૈશુન્ય (ચાડી ખાવી), હર્ષ-ઉન્માદ, શાક-દીનતા, પરેનિંદા માયામૃષા (કહેવું કંઈ અને કરવું કંઈ) અને મિથ્યાત્વ શગ્ય મિથ્યાં કદાગ્રહાદિક રૂપ)થી જેમ બને તેમ ઉતાવળથી અળગા (ધર) રહે. ( ૨ અસત્ય ભાષણથી સામાને અપ્રતીતિ આવે છે. કોઈ પછી પિતાની પત કરતું નથી, જેથી કવચિત સાચું પણ માર્યું જાય છે. સત્યથી. સામાને સંતોષ આવે છે. વિશ્વાસ બેસવાથી ધાર્યું કામ થઈ શકે છે, તેમજ ખરી ટેકથી સત્યના પ્રભાવે દેવતા પણ સહાય થાય છે. દુષ્ટ દેવ સત્યવાદી પર ફાવી શકતા નથી. માટે શાણું માણસોએ ધાદિક કષાયથી કે ભય તથા હાસ્યથી પ્રાણને પણ અસત્ય બલવું નહિં. મુખપાક રોગ, તેતરી જીભ, બીજાને ન સહાય એવી વાણી એ સર્વ અસત્ય બોલવાનાંજા ફળ છે અને સ્પષ્ટ અને મિષ્ટ-મધુર વાણી, સર્વ કઈ હોશે અંગીકાર કરે એવું આદેયવચન એ સત્યને જ પ્રભાવ છે એમ સમજી સજાએ હમેશાં સત્ય વચન બોલવાનું વ્યસન પાડવું યોગ્ય છે.
૩ ચેરી કરનારને સાક્ષાત પરાઈ વસ્તુ અતિનીથી અપહરવાથી કે એ રાયેલી વસ્તુને જાણી જોઈને લેવાથી કે વિશ્વાસઘાત કરવાથી કે પરાઈ થાપણું ઓળવવાથી પ્રાય:પ્રત્યક્ષ રાજદંડ વધબંધન આદિકનો મહાભય પેદાં થાય છે અને પરભવમાં નંકે તિર્યંચાદિકની વેદના, નિર્ધનતા તથા ઘણી જ લઘુત પામે છે. ચોરીનું વ્યસન નિવારવાથી ઉક્ત ની હાનિ સાથે સુખ સ. માધિ પ્રાપ્ત થાય છે. અંતરાય તૂટવાથી લક્ષ્મી સંનિહિત થાય છે. આમ સમજી શાણા માણસોએ ચેરીનું મહાવ્યસન નીવારવું જ યોગ્ય છે.

Page #12

શ્રી જિન ધર્મ પ્રકાશ I ! મિથુન–મર્યાદા રહિત વિષયક્રીડા-પશુકડા કરવાથી આખા દેહના કે આયુષ્યના આધારભૂત ધાતુ-વિર્યનો અત્યંત વિનાશ થાય છે. છતાં જેમ ઇંધણ ધો આગ ઓલાતી નથી,નદીઓથી સમુદ્ર તૃપ્તિ પામતું નથી તેમ કામાંધ-વિષયોને પણ સંતોષ ઉપજતું નથી. ઉલટી તૃષ્ણા વધતી જતી હોવાથી તે બાપ બહુ દુઃખી થાય છે. કામાંધ માણસ એક અબળાને પણ દાસ થઈ રહે છે. કામાંધ થયેલ માતા, બહેન કે દુહિતા (દીકરી) ને પણ ગણતું નથી. ઉ ભય લોક વિરૂદ્ધ પરસ્ત્રી કે વેશ્યાગમન પણ આચરે છે, અંતે બેહાલ થઈ અધોગતિ પામે છે. મૈથુન નિમિત્તે લાખો છોને સંહાર કરી પાપી મનને પિષે છે. તે જ મન તેને દુર્ગતિમાં ખેચી જાય છે, માનભ્રષ્ટ કરે છે, ત્યાવત તેને મહાભયમાં લાવી મૂકે છે. આવાં સર્વ બંધનથી મુક્ત થવું હોય તે પરસ્ત્રી તથા વેશ્યાગમનને સર્વથા નિષેધ કરી સ્વદારાસતથી થઈ જેમ બને તેમ વિષની પેરે વિપાકે વિષમ વિષયનો અવશ્ય ત્યાગ કરવો ઘટે છે. બ્રહ્મચારી જેવી સુખમય જીદગી ગુજારે છે તેવી ઈંદ્ર કે ચક્રવર્તી .પણ અનુભવી શકતે નથી, કેમકે ઇંદ્રાદિક પગલના આંશી છે, સ્ત્રીના ગુલામ છે અને બ્રહ્મચર્યવંત તે અતીદિય-સહજ આત્મસુખ અનુભવે છે. કામાંધ પિતાને અમૂલ્ય વખત સેવામાં ગાળે છે. ત્યારે બ્રહ્મચારી તો સંતસેવા યા પરમાત્મભજનમાં યા પવિત્ર શાસ્ત્રઅભ્યાસમાં જ પિતાને વખત સાર્થક કરે છે. કામાંધનું ચિંતવ્યું કંઈ થતું નથી. બ્રહ્મચારીના તો મરથમાત્ર કહે છે, શીધ્ર મંત્રવિધા ફળીભૂત થાય છે, યશવૃદ્ધિ થાય છે અને ન પણ સહાય કરે છે, યાવન તેના સર્વે ઉપદ્રવ ઉપશમે છે અને વિપદા સંપદા રૂપ થાય છે. આવા અનેક દૃષ્ટાંતો “સતા” અને “સતીએના પરિબ ચરિત્રોમાં દષ્ટિગોચર થાય છે. ગમે તેવા કષ્ટમાં પણ તેઓએ આ મહાવત અણીશુદ્ધ-અખંડ પાળ્યું છે તે તેઓ સર્વ દુઃખને તારી અંતે અક્ષય સુખના અધિકારી થયા છે એમ સમજી શાણા માણસે એ અબ્રહ્મને સર્વથા ઠંડી પવિત્ર બ્રહ્મવત સેવવું અને સંતોષ ભાવ ભાજી સહજ આત્મિક સુખનો સાક્ષાત અનુભવ કરવા યોગ્ય છે. ( ૫ પરિગ્રહ મમતા પરીહરવી યોગ્ય છે. ધન ધાન્યાદિક નવ પ્રકાર રને બાહ્ય અને ત્રણ વેદ, હાસ્યાદિ ષ, મિથ્યાત્વ અને ચાર કષાય મળી ૧૪ પ્રકારને અત્યંતર પરિગ્રહ છવને અત્યંત દુઃખદાયી છે. જેમ અતિભાથી ભરેલું વહાણું ડુબી જાય છે, તેમ કરીગ્રહ ભારથી પણ પ્રાણી

Page #13

-૧૭
પ્રતિજ્ઞા યા પ્રત્યાખ્યાન સ્વરૂપ, અધોગતિ પામે છે. માટે પરિગ્રહભારથી મુક્ત થવા મેક્ષાર્થી છે એ પ્રયત્ન કરવો ઉચિત છે. બીજા ગ્રહ કરતાં પરિગ્રહ ગ્રહ પ્રાણીને બહુ પીડે છે. મોક્ષમાર્ગથી ભ્રષ્ટ કરી છવને સંસારઅટવીમાં રખાવે છે માટે શાણું માણસે એ પરિગ્રહનો વિશ્વાસ કદાપિ કરે નહિં. '
૬ કોધ-કૃશાનુ (અગ્નિ) સમાન હોવાથી પ્રથમ તે જેમાં પ્રગટ થયો તે ક્રોધીને જ બાળે છે અને જે સામામાં સમતાજી ન હય, ઉપશમ રસનો અભાવ હોય તો તેને પણ પ્રજાળે છે. પરંપરાએ ભારે મેટું નુકશાન કરે છે. ક્રોડે પૂર્વ સુધી દુષ્કર તપ કર્યો હોય છતાં કાચી બેઘડીમાં ફોધ અગ્નિ સર્વ સુકૃતને સંક્ષય કરી નાંખે છે. પરંતુ જો તેવા દુષ્કર તપ જપ સંયમ સાથે સમતાભાવ સેવ્યો હોય તો તે નિકાચિત કર્મને પણ ક્ષય કરી શકે છે; માટે શાણુ સજજનોએ ઉપશમ રસવડે કધ અગ્નિને ઠારવા અને તેમ કરી કરેલી સુકૃત કમાણ સફળ કરવા સદા પ્રયત્ન કરે. નદાન લેકે કરેલા આક્રોશ, તાડન, તજન વગેરેથી કંટાળી ક્રોધાદિ કષાયને સંગ કરવો નહિ; સમતામય સહજ આત્માના સ્વભાવમાં હેનિસ રમણ કરી જન્મ મરણને ભય કાયમ માટે ટળવો, અને ક્ષમારૂપ વાપંજરમાં પેસી કાળનો સ્વપ્નમાં પણ સ્પર્શ ન થાય તેમ સાવધાનપણે શુભ અભ્યાસ સેવો. જેથી અંતે સમતારૂપી અમૃતવૃષ્ટિથી કદાપિ પણ ક્રોધાગ્નિને ભય રહે જ નહિં. - છ માનમાનવીને બહુ પ્રિય છતાં પરિણમે બહુ દુઃખદાયી જાણી પંડિત-તાવના જાણ તેનો અનાદર કરે છે. માની-અહંકારી માણસ વારવાર મર્યાદાને લોપ કરી ઉન્માર્ગ ગમન કરે છે અથવા ગજા ઉપરાંત કામ કરવા જાય છે, જેમાં ખલના થવાથી અથવા નિષ્ફળ થવાથી માનભર્ણ થઈ બહુ દુઃખ પાત્ર થાય છે, છતાં પણ છીંદરી બળે પણ વળ ન મૂકે તેમ અજ્ઞાન અને મોહના જોરથી પાછું ભાન આદરે છે અને પુનઃ પુનઃ દુઃખી થાય છે. સર્વ દુઃખ નિવારવાનો ઉત્તમ ઉપાય વિનય નમ્રતા છે. નમ્રતા-મૃદુતા જાતે કમળથી પણ કોમળ છતાં ક્ષણવારમાં વજી જેવા અહંકારને છેદીગાળી નાંખે છે એ મોટું આશ્ચર્ય છે. માને મોટા વીરપુરૂષો જેવા કે બાહુબળી, રાવણ, જરાસંધ જેવાને પણ રમાડ્યા-ઠેકાણે પડવા ન દીધો તે બોજ સામાન્ય માણસનું તો ગજું જ ! આમે સમજી શાણી માણસેએ માન-ગુમાન તજી નમ્રતા આદરવી યોગ્ય છે. વિનય ગુણ સર્વ સુખનું વશીકરણ છે માટે અક્ષયસુખના- અર્થીજ એ અવશ્ય વિનયગુણ આદરવા,

Page #14

-જિસ્ટ
શ્રી જૈનમ પ્રકાર : જેથી અનેક ગુણોનું સહજ આકર્ષણ થતું સિદ્ધિવધુ સહેંજ આવી વરમાળા આરોપશે. : - ૮, માયા–કુટિલતા સર્વ દોષનું મૂળ અને આપદાનું સ્થાન હોવાથી મોક્ષાર્થી જનોએ અવશ્ય પરીહરવી ગ્ય છે. માયાવી માણસને પારકી એશી -પરાધીનતા ઉપરાંત રખે પિતાની માયાજાળ ખુલ્લી પડી જાય તે માટે ભય રાખી રહેવાની જરૂર પડે છે. પરંતુ માયા રહિત-સરલ સ્વભાવી સજજનને તે કોઈ ભય રાખવો પડતો નથી. માયાવી માણસની ધર્મકર‘ણ પણ સર્વ નિષ્ફળ જાય છે અને નિમયી-સરલની સર્વ સફળ જ થાય છે. માયાવી માણસ બહારથી માખણ જે નમ્ર છતાં અંતરથી અત્યંત કડી હોય છે અને સત્સ તે જે બહાર તેજ અંદર હોય છે જેથી
જ્યાં ત્યાં મનાય–પૂજાય છે. માયાવી - માણસ દંભી, પ્રપંચી એવાં હલકાં ઉપનામથી ઓળખાય છે અને જ્યાં ત્યાં તિરસ્કાર પામે છે, અને સરલ સ્વિભાવી સારાં વિશેષણથી વારંવાર વખણાય છે. માયામાપણી જગત માત્રને ઠસી તેના ગુણ-સત્વનો નાશ કરે છે. સરલારૂપ જાંગુલી મંત્ર વિના તે વશ થઈ શકતી નથી માટે સગુણોના અથ શાણુ સજજનોએ માયાવૃત્તિને સર્વથા ત્યાગ કરી નિમાયી થઈ રહેવું. • લાભ સર્વ અનર્થનું મૂળ હેવાથી સુખના અર્થીએ ઇંડવા ગ્ય છે અને સર્વ સુખનું મૂળ-સંતોષ ગુણ સેવવા-આદરવા યોગ્ય છે. જેમ જેમ લાભ મળે છે તેમ લોભીને લોભ વધતું જાય છે. જ્ઞાનીક લોભને મનોરથ ભટની ખાડીની ઉપમા આપે છે. જેમ જેમ તે ખાડી પૂરવા જાય તેમ તેમ ઉડી થતી જઈ પૂરનારને લોભાવે છે. પરિણામ એ આવે છે કે લોભીઓ પાસે ધૂતારા ભૂખે ન મરે” તેમ મનોરથભટ લોભીયાને લલચાવી ફાવી જાય છે અને બાપડો ભાંધ તે તે ઉંડી ખાડને પૂરતાં પૂરતાં પોતાનું અમૂલ્ય મનુષ્યબાયુષ્ય પૂરું કરી નાખે છે, અને બાપડ બેહાલ મારી મમ્મણશેઠની પેરે માઠી ગતિ પામી પાછો અમૂલ્ય માનવભવ પામી શકતા નથી. પરંતુ પૂર્વ સંચિત-અદૃષ્ય ઉપર વિશ્વાસ રાખી ન્યાય-નીતિથી ઉદ્યમ કરે તે આણંદ-કામદેવાદિ દશ શ્રાવકો કે પુણિયાશ્રાવકની પેરે યથાયોગ્ય ન્યાયદ્રવ્ય સંપાદન કરી, તેને વિવેકથી સારાં ક્ષેત્રમાં વ્યય કરી, સંતેવી જ પડે અનર્થ (અમૂલ્ય) લાભ હાંસલ કરી સ્વર્ગપુરીમાં સમાવી અંતે અવિચળ મેક્ષસુખને સ્વાધીન કરી શકે છે. એમ

Page #15

પ્રતિજ્ઞા યા પ્રત્યાખ્યાન સ્વરૂપ સમજી શાણે સજીએ લોભવૃત્તિ જેમ બને તેમ સંતોષત્તિ ભજવી યેગ્ય છે. પરમ સંતોષવૃત્તિને ભજ્યા વિના કદાપિ કોઈપણ જીવનું પરમાચેથી કલ્યાણ થવાનું નથી જ. : ૧૦ રાગદોષ આત્માને કલંકરૂપ હોવાથી હેય-તજવા યોગ્ય છે. જેમ સ્ફટિક ઉપર મૂકેલું રાતું ફૂલ કે ડાધ તેનું ( સ્વેટિકનું ) મૂળરૂપ બ દલી તેને વિરૂપ કરે છે તેમ રાગ પણ આત્માનું મૂળ સહજ સ્વરૂપ બદલી તેને સ્વરૂપભ્રષ્ટ કરે છે. પછી tr તો જ રાત-રાગાંધ બનેલો જીવ પિતાના દોષને દેખી શકતા નથી, જેથી સંકલેશકારી દેષને નિત્યપ્રતિ પિષ જ જાય છે. રાગાંધ જે વિષયમાં રાગ બાંધે છે તેના વિરહે તેને જે દુઃખ થાય છે તે તેનજ આત્મા કે જ્ઞાની જ જાણી શકે, માટે સહજ સુખના અર્થોજને વિષયરોગ તજી વૈરાગ્ય ધારા યોગ્ય છે. વૈરાગ્યવડે પ્રશમ (શાંત) રસની પ્રાપ્તિ થાય છે, જેથી આત્મા અક્ષય સુખને અધિ કારી બની જાય છે.
૧૧ શ્રેષષ પણ રાગની જેજ દુઃખદાયી જાણી છંડવા યોગ્ય છે. ઉકત બંને દેશે સહચારી હોવાથી ઉક્ત દેબદુષ્ટનું અંતઃકરણું ઘણું જ મલીન રહે છે. ઈર્ષ, ખાર, મત્સર, અસૂયા, કાળ, ક્રોધ એ વગેરે પર્યાય શબ્દો છે. શાંતનો ભંજક અને અસમાધિ કારક છેષ આત્માર્થીએ અવશ્ય વર્જવા ગ્ય છે.
૧૨ કલહ કરવાની રીતિ વખોડવા યોગ્ય છે. પ્રથમતો વચન માત્રથી વિવાદ શરૂ થાય છે પરંતુ પૂર્વોક્ત રાગ-દ્વેષની સહાયથી વચનવિવાદનું પરિણામ બહુ જ વિપરીત આવે છે. કલહ એ મનની દુષ્ટતાનું પરિણામ છે. કલહથી મારામારી થતાં રાજદંડ, કાપવાદ વગેરે શિક્ષા ઉપરાંત કવચિત કમોતે મરી વૈર વિરોધનાં માઠાં બીજ વાવી જીવ ચારે ગતિમાં રોળાય છે, એમ સમજી શાણા માણસોએ જેમ બને તેમ કરો. શનું મોં કાળું ? જાણી અલછી-દારિદ્રના મૂળ ભૂત કલહને વારવા બનતા પ્રયત્ન કરી જેમ સ્વપરને સમાધિસુખની વૃદ્ધિ થાય તેય કરવું યોગ્ય છે.
૧૩ અભ્યાખ્યાન-પરને આળ આપવાં, કુડાં કલંક ચઢાવવાં એ આત્માને અત્યંત અહિતકારી હોવાથી તજવા યોગ્ય છે. જીવ જેવાં કર્મ કરે છે તેવાં જ ફળ ભોગવે છે. તે વળી જે કઠોર પરિણામથી રામાચી કર્યા હોય તો તેથી અસંખ્ય ગુણું કટુક ફળ જીવને ભોગવવાં પડે છે. એમ સમજી સુખના અર્થી જનોએ ફૂડો કર્મ કરવાં જ નહિં, પરંતુ સાચા દિલથી

Page #16

શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ શુભ જ કરવું, જેથી જીવને કદાપિ કોઈ પણ ભવમાં કષ્ટ ભોગવવું પહેજ નહિ.
૧૪ પૈશુન્ય-પારકી ચાડી કરવાથી પરના પ્રાણ મોટે જોખમમાં આવી પડે છે તેથી ચાડી કરનાર મહાપાપનો ભાગી થાય છે. ખરું જોતાંત
ખાડો ખેદે તેજ પડે ” એ દાખલાથી પિતેજ સપડાઈ જાય છે. સામાનું પુણ્ય પ્રબળ હોય તે તેનું અનિષ્ટ કરવા કોઈ પણ સમર્થ થઈ શકતું નથી, પરંતુ પરનું અનિષ્ટ કરવા જનારનું તે અવશ્યમેવ અને નિષ્ટ થાય છે. તે મલીન મનના પરિણામથી ભાઠાં કર્મ બાંધી મરી અનેક ભવમાં વિડંબના પામે છે, માટે સમજુ માણસે પારકી ચાડી કરવાની પડેલી કુટેવ ટાળી વખત સદુપયોગ કરી સ્વજન્મ સુધારવા યત્ન કરે એગ્ય છે. - ૧૫ રતિ હર્ષ-ઉન્માદરૂપ દેષ પ્રાણીને દુઃખપાત્ર કરે છે પ્રાયકા ણીને કંઈ નવીન શુભ વસ્તુની પ્રાપ્તિ સમયે હર્ષ થાય છે, અને અશુભ સંગે ખેદ થાય છે, પરંતુ ખરું જોતાં એ પ્રાણીનીજ ભૂલ છે. જેમ કૂતરાને ઢણું કે પથ્થર મારતાં તે તે કા કે પથ્થરને જ ખાવા ધાય છે તેમઅશુભ સંયોગે તે ઉપર ખેદ અને શુભ વસ્તુના સંયોગે તે ઉપર હર્ષન્માદ અણસમજુ અજ્ઞાન જે કરે છે. જેમ સિંહ પિતાને મારવામાં અને વતા બાણ વગેરેને નહિં વતાવતાં મારનાર ધણીને જ પકડી થાપ મારે છે તેમ સમજુ-શાણું લોકે ઈષ્ટ કે અનિષ્ટ વસ્તુના સંગે તેનું મૂળ કારણ તપાસી ઉચિત આચરે છે, પરંતુ ઈષ્ટ સંગે તે ઇજ ઉપર રાગ કે અનિષ્ટ સંગ તે અનિષ્ટ ઉપરજ ર (દ) કરતા નથી તે સિંહવૃત્તિ કહેવાય છે, અન્યથા ધાનવૃત્તિ ગણક્ય છે ઈષ્ટ અનિટ વસ્તુના સંગનું ખરું કારણ છે પોતે જ પૂર્વે કરેલું શુભ-અશુભ કર્મ જ હોય છે. જે પિતાને શુભેજ વહાલું છે તે લક્ષ્મી, કુટુંબ વગેરે સંયોગ ઉપરજ રાગ કરવાને બદલે જેના પ્રભાવે શુભ સંયોગ મળી શકે છે તેવા શુભ કૃત્યસુકૃત-ધર્મ કરણીમાંજ રાગ ધારે યોગ્ય છે, અને જે પિતાને અશુભ મમતું ન હોય તે અશુભ સગપર અભાવે કરવા કરતાં, જેનાથી તેવા અશુભ સંયોગે મળ્યા તેવા અશુભ કર્મ-દુષ્કૃત-પાપ ઉપરજ અભા લાવવો યુકત છે. આનું નામ સિંહત્તિ તેથી વિરૂદ્ધ તે શ્વાનવૃત્તિ સમજવી. સાર એ લેવાનો છે કે ઇષ્ટ અનિષ્ટ સંયોગે અજ્ઞાનીની જેમ હર્ષ-ખેદ નહિં કરતાં સમભાવે ધર્મની આરાધના કસી, અને વિરાધનાથી દૂર રહેવું. આમ

Page #17

પ્રતિજ્ઞા યા પ્રત્યાખ્યાન સ્વરૂપ ૨૩ી . કરવાથી અનિષ્ટ સોગ આપો આપ દૂર થશે અને શુભ સંગે સહજે; આવી મળશે. શુભ કાર્યાથીએ આવા શુભ કારણોજ સેવવાં અને અશુભ તજવાં જ જોઈએ. . . . . .
. અરતિખેદરૂપ દેશનું કંઈક વિસ્તાર પૂર્વક ખ્યાન ઉપર પ્રસંગોપાત અપાયું છે તેથી સમજી લઈ આત્માર્થી સજ્જનોએ અનિષ્ટ સંયોગોમાં અરતિ નહિં સેવતાં તેના મૂળ કારણભૂત પાપ ઉપર અભાવ-અણગમે કરી વૈરાગ્યવાસનાથી શુભકૃત્ય કરવામાં વિશેષ પ્રીતિ જેડી સહજ સુપ સંપ્રાપ્ત કરવું. જેથી દુઃખ માત્રને અંત થયે આત્માને કઈ પણ પરવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ કે ભાવમાં અરતિ થાયજ નહિં. રતિ અને અરતિ પરિણામે એક સંબંધવાળી હેવાથી તે એક પાપસ્થાન રૂપજ ગણાય છે, કારણ કે
જ્યાં કોઈ પણ કારણ પ્રાપ્ત થયે રતિ-હર્ષ થાય છે ત્યાં જ તે કારણ નષ્ટ થયે પાછી અરતિ-શેક થાય છે. - ૧૬ પર પરિવાદ-પરનિંદા આ પ્રબળ પાપસ્થાન છે. પારકી નિંદા કરવાથી આત્મા કર્મરૂપ ભારે ભરાય છે. પારકીનિંદા કરવાની જેને ટેવ પડે છે તે પછી હકીક્તનું પણ ખરા ખેટાપણું જોઈ શકતો નથી. તેની જીભને ખુજલી જ રહ્યા કરે છે, તેથી જેવી કેઝની હલકી વાત સાંભળે છે કે તરત બીજાને કહે છે ત્યારે જ તેને નિરાંત થાય છે. નવરા તેમજ ઈર્ષ્યાળુ પ્રકૃ. તિના માણસોમાં આ ટેવ વિશેષ હોય છે. શાસ્ત્રકાર નિંદકને ચંડાળની ઉપમા આપે છે, તેથી આ દોષ અવશ્ય પરિહર. એમાં આત્મગુણની ઘણી હાની છે. લાભ તે કોઈ પ્રકારનો છે જ નહીં.
૧૭ માયા મૃષાવાદ મહા દુઃખદાયી જાણી તજવા યોગ્ય છે. કહેવું કંઈ અને કરવું કંઈ-કહેણું અને કરણી ભિન્ન કરવાથી લોમાં અપતિ, અવિશ્વાસ અને અપમાનનું પાત્ર થવું પડે છે. આ વિષને વધારવા જેવું, જાણવું. એથી જરૂર પોતાના ભાવપ્રાણભૂત જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રાદિનો લોપ થાય છે, તેમજ તે પાછા ભવાંતરમાં પણ મળવા દુર્લભ થઈ પડે છે. કહેણી, કરણી એક સરખી કરનાર સજજન સર્વ સન્માન સાથે પ્રીતિ અને વિશ્વાસ પાત્ર થાય છે. કેટલાક માખણું આમુખે મીઠાબેલા-ખુશામતિયા, તેમજ દુધમાં અને હિંમાં પગ રાખનાર પક્ષપાતી આથી ઉક્તદોષ બહુધા સેવાય છે. આવા અજ્ઞાનીની ધર્મકરણી પણ નિષ્ફળ જ થાય છે એમ સમજી. શાણા માણએ સ્વપ્નમાં પણ ઉક્ત મહાદોષ સેવા રૂચિ ધારવી નહિ. .

Page #18

શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ '' ૧૮ મિથ્યાત્વ શલ્ય, કોઇપણ ભયંકર શલ્ય કરતાં અધિક અનર્થ છે કરી છે. બીજા શલ્ય કવચિત એક જ વખત પ્રાણ હરે છે પણ અતત્વમાં તત્વબુદ્ધિ સ્થાપવા રૂપ મિથ્યાત્વ શલ્ય તે પ્રાણીને ભવ ભવમાં મારે છે. કદાગ્રહવડે સાચી વાતને પણ ખેતી પાડી ખોટી વાતને સાચી સાબીત કરવા માથાફોડ કરનાર, ગુણદેવને સમાન કરનાર, સાચી વાતમાં સંશય ધરનાર, પરીક્ષા વિના મનમાં આવ્યું તેમ માનનાર તથા કેવળ શૂન્યપ્રાય-મિ
ધ્યાત્વદોષ દૂષિત હોવાથી બહુ દુઃખી થાય છે. મિથ્યાત્વે સહિત ધર્મકરણ વિષમિશ્રિત મિષ્ટાન્ન સમાન જાણવી. સમણ દૂધપાકમાં પા ભાર વિષ ભળવાથી સર્વ વિષરૂપ થઈ ભક્ષણ કરનારને મારે છે તેમજ મિથ્યાત્વ સહિત ધર્મકરણી આશ્રી સમજી લેવું. તત્વશ્રદ્ધા-તત્વ આગ્રહરૂપ સમ્યકત્વ (સમફિત), અમૃતની પરે આત્માને સમાધિ સુખ અર્પી મોક્ષભાગી કરે છે. આમ વિવેવડે વિચારી મિયાત્વ શલ્યનો ઉદ્ધાર કરી સમકિત ત્નિનો યત્નથી આદર કરે ઉચિત છે. - ૧૯ અભક્ષ્ય-અનંત કાયાદિનું ભક્ષણ બહુ દેકારી જાણ પરીહરવું. યોગ્ય છે. મધ, માખણ, વિષ, હિમ, કરા, કાચું મીઠું, તિલ, ખસખસ, અજાણ્યાં ફળ, અત્યંત કુણું પત્ર ફળ વગેરે, બે રાત્રો ઉપરાંતનું દહીં, કાચા ગેરસ (દુધ, દહીં અને છાશ) સાથે કઠોળ ભક્ષણ, ચલિત રસ (જેને સ્વાદ બગડ્યો હોય તે), કંદમૂળ (ભૂમિકંદ-આદુ, મૂળા, ગાજર - તળુ, બટાટા વગેરે) રિંગણું વિંગણ, પીલુ, પીંચુ, પંપટા, વડબેર પ્રમુખ, વડના ટેટા વગેરે છવાકુળ તથા તુકળ સર્વે સર્વથા વર્જવા રાત્રી ભોજન, દિન ઉગ્યા વિના જમવું, લગભગ વેળાએ વાળ કરવું, વાસી ભોજન, બળ અથાણું વગેરે અભક્ષ્ય જાણવાં. કંપાકના ફળની જેમ ખાતાં સારાં લાગતાં છતાં પૂર્વોકત સર્વ અભય પદાર્થો પરિણામે ઘણાં દુ:ખદાયી નીવડે છે એમ સમજી શાણા માણસેએ ક્ષણિક સુખને કાજે અસંખ્ય જીવેના પ્રાણ તેવા નહિં, કેમકે સર્વને જીવત વહાલું છે. કાચા જળના એક બિંદુમાં જ્ઞાન નીએ અસંખ્ય જીવ કહ્યા છે અને કંદમૂળાદિક અનંત કાયમાં અનત જીવ દેખ્યા છે તે તેમના બચાવની ખાતર બનતી યતના પાળવી ઊંધિત છે. જેમ અપરાધી માણસને અંધારી અને સાંકડી ઓરડીમાં પૂરી રાખવા ઉપરાંત શિક્ષા કરે છે તેમ પૂર્વ સચિત મહા અશુભ કર્મના યોગે તેવા શુદ્ર, ભવમાં જીવોને અતિ સંકડાશમાં રહી સાથે છેદાવુ-ભેદાવું પડે છે. આમ સમજી અનુકંપા આણી તે શુદ્ર જંતુઓના પ્રાણ અપહરવા બંધ કરવા.
૨૦ ભેગપભેગનું પ્રમાણ કરવું જરૂરનું છે, મનને મોકળું મૂકવાથી તંદલીયા ભટ્સની જેમ દુર્ગતિમાં ખેંચી જાય છે. જે નિયમોસચિત્ત, દ્રવ્ય, વિગઈ, મેજડી, તંબોળ; વસ્ત્ર, કુલ, વાહન, શયન, વિલેપન,

Page #19

પ્રતિજ્ઞા યા પ્રત્યાખ્યાન સ્વરૂપ બ્રહ્મચર્ય, દિશિ, સ્નાન અને ભાત પાણી સંબંધી મર્યાદા રાખવાથી મોટા લાભ થાય છે. મહાપાપ આરંભવાળા ૧૫ કર્માદાનના વ્યાપાર અવશ્ય કરી વર્જવા યોગ્ય છે. આવા જરૂર યોગ્ય, નિયમે થી આત્મા સહજે હાકો થાય છે. પ્રબળ વિષયવાસના હઠાવવા આ ઉત્તમ ઉપાયરૂપ હોવાથી આભાર્થીજને આદરવા યોગ્ય છે.. ? - ૨૧ અનર્થ દંડનો અવશ્ય ત્યાગ કરવો ઉચિત છે. જેમાં પિતાને કે કુટુંબને સ્વાર્થ સમાયેલ ન હોય તે અનર્ચ દંડ આત્માને અત્યંત અહિતકારી છે. બીજાને પોપદેશ દેવા, પાપનાં અધિકરણ માગ્યાં આપવાં, પાપી જીવોને પિષવા (પાળવા), નાટક પ્રેક્ષણદિ જેવા, જૂગાર રમે, ટુંકાણમાં જેથી પાપકૃદ્ધિ થાય તેવાં તેવાં તમામ-પાપકાર્ય નજ કરવાં. અને સુકૃત સમાચરવા બનતો ઉદ્યમ કરવો. - ૨૨ સમતા ભાવની વૃદ્ધિ થાય-આત્માની સહજ ગુણથી ઉન્નતિ ચાય માટે આમાથી જનોએ નિત્યપ્રતિ ગ્રામયિકનો નિયમ અવશ્ય રાખવો એમ છે, મુગ્ધ લોકો પણ બે ચાર ઘડી પ્રભુ કીર્તનમાં ગાળે સાર્થક કરી માને છે. એમ સમજીને કે ૬૦ ધડી કામની તે બે ઘડી રામની. ' શુભ અભ્યાસથી જ્યારે જ્યારે જેટલો જેટલો અવકાશ મળે ત્યારે ત્યારે તેટલે તેટલો વખત સાર્થક કરી લેવા સામાય કમાં- લહેજત લેનાર સહેજે
ભાય છે અને અંતે પુણીયા શ્રાવકની પેરે અપૂર્વ લાભ હાંસલ કરી સદ્દ ગતિગામી થઈ શકે છે.
૨૩ દેવ, ગુરૂ, સંઘ, સાધર્મીની યથાયોગ્ય ભક્તિ કરવા નિયમવંત ઉત્તમ લાભ મેળવી શકે છે. સર્વ ગુણમાં વિનય, વૈયાવચ્ચનો ગુણ મોટે છે, તેને સાંભ અવર્ણનીય છે માટે દરેક મોક્ષાર્થી એ અવશ્ય આદરવા ચોગ્ય છે. વિનયથી મહા વિષમ માનનું મર્દન થાય છે, અને શાસ્ત્રશ્રવણ સાર્થક થાય છે. ગુણીજનોના સંગથી ગુણ પ્રાપ્ત થાય છે. અને પરંપરાએ ઉક્ત ગુણોની વૃદ્ધિ થવાથી શાસનની મહાઉન્નતિ થઈ શકે છે. અમે સમજી મોક્ષાર્થી સજજનોએ ઉક્ત ગુણ સેવનનું વ્યસન અ સ્થાવસ્ય પાડવું
ગ્ય છે. પ્રભુના પવિત્ર વચનનું બહુ માન સાથે સેવન કરવું તે ખરેખરી ભાવ ભકિત છે. સંસારી, પ્રમાદી છવાને દ્રવ્યાકરનું ભાવે નિમિત્તે આદરવી કહી છે.
૨૪ ચોવીશે તીર્થકર તેમજ અતીત અનામત કાળના સર્વ તીર્થકરો તથા સામાન્ય કેવળી, શ્રુતકેવળીદશપૂર્વો વગેરે સાતિશય જ્ઞાનીનાં વચન ટંકશાળી પ્રમાણભૂત હોવાથી સર્વદા સર્વે ભવસાયે સર્વથા આદરવા યોગ્ય છે.
- - - ઈતિશમ.

Page #20

શ્રી જિન ધર્મ પ્રકાશ શ્રી પાટણમાં ભરાનારી ચોથી જૈન કેન્સરન્સમાં
ચર્ચવા કરેલા વિષયોનું
- શ્રી પાટણમાં ફાગણ શુદિ ૨-૩-૪ ને દિવસે કોન્ફરન્સ ભરાવાનું મુકરર થઈ ચુકયું છે અને તેના આમંત્રણપત્રો પણ બહાર પડી ચુક્યા છે. તે સાથે તેમાં ચર્ચવાના વિષયોનું લીસ્ટ પણ બહાર પડયું છે. તે દરેક વિષયના સંબંધમાં શું વિચાર કરવા યોગ્ય છે અને શું પરિણામ લાવવાની જરૂર છે તે સંક્ષેપમાં આ નીચે બતાવવામાં આવ્યું છે. જે ઉપરથી ચર્ચવાના વિષય પર કેટલુંક અજવાળું પડશે અને તે તે વિષય પર ભાષણ કરનારાઓને પણ પિતાનું સુકાન કઈ દિશા તરફ ફેરવવું તે સમજી શકાશે. જો કે આ નીચે બતાવેલા વિચારો અમારા પિતા રફથી પ્રગટ કરવામાં આવે છે પરંતુ તે અમારા પિતાના વિચારો નથી પણ જૈન સમુદાયમાં ચર્ચાઈને ઘણે અંશે નિર્ણિત થયા જેવા છે. જો કે તેનો અમલ થવો તેઘણે અંશે બાકીમાંજ છે. ( ૧ ચર્ચવાના વિષમાં પ્રથમ પદ કેળવણીને આપવામાં આવ્યું છે અને તે આપવા યોગ્ય જ છે, કારણ કે મનુષ્યનું ભૂષણજ કેળવણું છે. કેળવણીની વૃદ્ધિ તેજ કેમની ઉન્નતિ, સુખ સંપત્તિની વૃદ્ધિ અને આ ભવ પર ભવમાં કલ્યાણ થવાનું પરમ સાધન છે. કેળવણીને ઉત્તેજન આપવાનું ખાસ સુચવન છે. કેળવણીના બે પ્રકાર બતાવવામાં આવ્યા છે; ધાર્મિક અને વ્યવહારિક, ધાર્મિક કેળવણીના સંબંધમાં ખાસ આવશ્યકતા કેળવણી આપનાર માસ્તર તૈયાર કરવાની છે. તે સિવાય ખાસ વાંચનમાળા તૈયાર કરવાની પણ કેટલીક બાજુથી પ્રેરણા થાય છે અને પ્રયતન પણ ચાલે છે, પરંતુ એવી વાંચનમાળા ચલાવવા માટે પાછી શાળાઓની જરૂર પડશે. તે તે મોટા ખર્ચાનો વિષય છે. માસ્તરો તૈયાર કરવાનો પ્રયત્ન મેસાણા અને બનારસ ખાતે ચાલે છે. અમદાવાદમાં પણ ચાલતો સંભળાય છે માત્ર શુપાઠ જેવી ધાર્મિક કેળવણી અપાય છે તેમાં અર્થશાન ઉમેરવાની આવશ્યકતા છે. સ્થાને સ્થાને નવી સ્થપાતી જનશાળાઓના ખબર સાંભળીને કેટલાક ભાઈઓ ચમકે છે અને તેવી જૈનશાળાઓને નકામી ધારે છે પણ એ ધારણામાં ભૂલ થાય છે. પ્રાથમીક શાળાઓ તે એવી જ હોય. એવી શાળાઓમાં કિંચિત પણ ઘડાયેલા વિદ્યાર્થીઓ ઉપર કારીગરી થઈ શકશે. ધાર્મિક માત્ર શબ્દોચ્ચાર પણ શ્રદ્ધાનું બીજ વાવશે એવી શાળાઓ હશે

Page #21

દિગદર્શન.
૨૩૫ તે આગળ વધારવાનો પ્રયત્ન કરવો સહેલો થઈ પડશે. આ બાબત - ખાસ વિચારવા યોગ્ય છે.
વ્યવહારિક કેળવણીમાં આપણે વર્ગ બહુ પછાત છે. તેને આગળ પડતે કરવા માટે પુરતી મદદની આવશ્યક્તા છે, તેને માટે દ્રવ્યવાનોએ હાથ છુટો કરવાની જરૂર છે. સ્કોલરશીપ અને બેડીંગ થવાની જરૂર છે. સામાન્ય કેળવણી તે કોઈ પણ રીતે લેશે પણ ઉંચી કેળવણી લઈ શકે તેમ કરવાની જરૂર છે. આ બધી બાબતમાં દ્રવ્યનો સવાલ મુખ્ય છે અને તેને આધાર શ્રીમંતોની ઉદારતા ઉપર છે.
૨ જી મંદિરે દ્વારને બીજો વિષય રાખવામાં આવ્યા છે. આ સિદ્ધ થયેલો વિષય છે. તેમાં ચર્ચા કરવા જેવું કાંઈ નથી; માત્ર દ્રવ્યની છુટ અને કામ કરનારની ચીવટની જરૂર છે.
૩ ત્રીજો વિષય છે. પ્રાચીન પુસ્ત હૈદ્ધારનો રાખવામાં આવ્યો છે. આ બાબતમાં એક વિચાર થવાની જરૂર છે. હજુ જૂના વિચારવાળાના હદયમાંથી પુસ્તકને જેમ બને તેમ વધારે વપરાશમાં લાવવા તેજ ખરૂ રક્ષણ છે એમ આવતું નથી તે લાવવાની જરૂર છે. હવે પુસ્તકોને બંદીખાનું સેવરાવવાનો સમય નથી એમ સમજાવવાની આવશ્યકતા છે. આ વાત એક સરખી રીતે સાને ગળે ઉતરે તે પ્રાચીન પુસ્તકને ઉદ્ધાર પણ થાય ને કાર્યસિદ્ધિ પણ થાય. આ વિષય ખાસ ચર્ચવા યોગ્ય છે. .
૪ જિન શાળેપગે પુસ્તકોની યેજના બાબત પહેલા વિષયમાં લખાયું છે તેથી વિશેષ લખવાની જરૂર નથી.
- ૫ પ્રાચિન સાહિત્ય અને શિલાલેખની શોધ બાબતના બે - વિભાગ કરવા યોગ્ય છે. સાહિત્યનો સમાવેશ જીર્ણ પુસ્તકો દ્વારમાં થાય છે. શીલાલેખે માટે તે ખાસ માણસે રાખી એકઠા કરવા જેવું છે. એમાં કાંઈ ચર્ચાનો વિષય નથી.
૬ છવયાનાવિધ્યના ચાર પેટાવિભાગ રાખેલા છે. પહેલા વિભાગમાં પ્રા--- ણીઓની હિંસા તથા તેમના પર ગુજરતું ઘાતકીપણું અળખાવવા બાબત છે. એ સંબંધમાં રાજા મહારાજાઓ અને સરકારની મદદની જરૂર છે. એ બાબતમાં દરેક સ્થાને પ્રયતન શરૂ રહે તો એ છાવત્તા પ્રમાણમાં પણ તે કાર્ય, બની શકે તેમ છે. બીજો વિભાગ પાંજરાપોળ હોય તે નિભાવવા અને ન હોય ત્યાં નાની સ્થાપવાનો છે તેમાં માત્ર દ્રવ્યની જરૂર છે. સિદ્ધ થયે , વિવથ છે. ચર્ચવા જેવું કાંઈ નથી. ત્રીજો વિભાગ પ્રાપ્તિના અંગોપાંગથી . બનતી ચીજે ન વાપરવા બાબત્ત છે. એ વિષયમાં એવી શું શું ચીજો વપરાય છે તે વીગતથી સમજાવવાનું છે અને ભાષણકર્તિઓ રાખીને સ્થાને સ્થાને મોકલી તે સંબંધી ઠરાવો કરાવવા ગ્ય છે. ચોથો વિભાગ મેશમાં

Page #22

૨૩૬ શ્રી જૈન ધર્મ પ્રક. જવાના કાર્યને ઉત્તેજન આપવા સંબંધી રાખેલ છે. તેનું પૃથકકરણું કરીને એવી જે બાબત ધારણામાં હોય તે સમજાવવાની જરૂર છે.
. ૭ મુનિમહારાજાઓની કેન્ફરન્સ ભરવા બાબત ચર્ચવાનું ઠરાવે લું છે. એની અગત્યતા પૂર્ણપણે સિદ્ધ થયેલી જ છે. બાકી માત્ર મુનિરાજોના વિચારે એક સરખા થવાની છે. તેને માટે આ કોન્ફરન્સમાં ચર્ચા કે નહિ પણ જ્યાં સુધી મુનિઓ માનનું મર્દન કરી, શાસનના હિતને દિલમાં લાવી,
છાને તજી, પિતાનું કે પરનું હિત વાસ્તવીક રીતે થઈ શકે તેમ કરવાનું ધારે નહીં ત્યાં સુધી આપણે પ્રયત્ન નિષ્ફળ છે. હમણું તો ઘરઘરના રજા થઈ પડેલા છે. તેને રૈયત થવું પિસાય ત્યારે વાત બને. ભવિતવ્યતા અનુકુળ થાય ત્યારે તે વાત બને તેવી છે. ( ૮ ધ મિક ખાતાઓને હિશાબ પ્રગટ કરવા વિષે આઠમો વિષય રાખ્યો છે. આ વાત ખાસ આવશ્યકતાવાળી છે. જ્યાંના હિસાબો પ્રગટ થાય છે ત્યાં ગોટાળે વળવાને સંભવ બહુ ઓછો રહે છે. જયાંના હિશાબ પ્રગટ થતા નથી ત્યાં પ્રાયે હિશાબ તૈયાર પણ થતા નથી, ગોટાળા વળે છે અને સ્વામીનું અભિમાન લાવી હિશાબી ચોપડીઓ, અને દ્રવ્ય. દબાવી બેસવાનું પણ બને છે આ બાબત તો નાના મોટા તમામ ખાતાને લાગુ પાડી અમલ કરાવવા જેવી છે. - ઇ નવમો વિષય સ્વધર્મીને આશ્રય આપવા સંબંધી છે. તેના પેટા વિભાગ ત્રણ કર્યા છે. પહેલું વિભાગ નિરાશ્રીત લખ્યો છે તેમાં
જેઓ ઉગ ન કરી શકે તેવાઓનો સમાવેશ થાય છે. તેમને ખેરાકી પિ- સાકીની યથાયોગ્ય મદદ આપી દુઃખી થવા ન દેવા તે જૈનબંધુઓની ફરજ છે. બીજો વિભાગ નિરુદ્યમીને ઉમે ચડાવવા સંબંધી છે, તે, શ્રીમંત ગૃહથી બની શકે તેવું કાર્ય છે આવશ્યક્તાવાળું છે એતો નિઃસં. શય છે. ત્રીજો વિભાગ હિંદુસ્થાનની બહાર જૈનબંધુઓને મોકલવાને લગતે છે. એ બાબતમાં સૌનો. એક વિચાર જણાય તો જ ચર્ચવા રોગ્ય છે. નહીં તે હજુ કાળક્ષેપ કરવા જેવું છે. જ્યાં સુધી એવી મુસાફરીએ જનારા આહાર વિહારની બાબતમાં દઢ રહીને આપણા સમુદાયની ખાત્રી કરી આપે નહીં ત્યાં સુધી એ વિષયમાં વિચારની ઐક્યતા થવી મુશ્કેલ છે. આ બાબત બીજે પ્રસંગે વધારે સ્પષ્ટીકરણ કરશું. * ૧૦ દશમી બાબત જનબંધુઓએ બનતાં સુધી કોર્ટ ન ચડતાં લવાદીથી ફેસલો લેવા વિષે છે. આ બાબત નવી છે પણ આવશ્યક્તાવાળી છે. એથી બહુ પ્રકારના લાભ છે. " ૧૧, અગ્યારમે વિષય હાનીકારક રીવાજો બંધ કરવા સંબંધી છે. તેના પેટ ભાગ નવ પાડેલા છે. ૧ બાળલગ્ન, ૨ વિવાહ, ૩ કન્યા

Page #23

| દિગદર્શન, વિય; ૪ એક ઉપર બીજી સ્ત્રી ન કરવા બાબત, ૫ અન્યધમીને કન્યા ન દેવા બાબત, ૬ જ લગ્નવિધિનો પ્રચાર વધારવા બાબત, ૭. મરણ પછળના, જમણવારો બંધ કરવા બાબત, ૮ રડવા કુટવાનો રીવાજ કમી કરવા બાબત અને ૮ ફરજીયાત ખચા દૂર કરવા બાબત. આ પ્રમાણે નવ બાબતે લખેલી છે. તેમાં બાળલગ્નથી પ્રત્યક્ષ હાની છે. વૃદ્ધવિવાહેજ પુનર્લગ્નને સવાલ ઉત્પન્ન કર્યો છે. કન્યાવિક્રય જેવું દુષ્ટ કાર્ય બીજું નથી. એક ઉપર બીજી સ્ત્રી કરવાનો વિષય કેટલાક અપવાદ સાથે મુકવા જેવો છે. અન્યધર્મીને કન્યા આપવી તે પોતાની પુત્રીની જીંદગી રદ કરવા બરાબર છે. જૈન શાસ્ત્રાનુસાર લગ્ન વિધિ ન કરનારા મિથ્યાત્વને ઉત્તેજન આપનારા અને સ્વધર્મને નષ્ટ કરનાર છે. મરણ પાછળ જમાડવું કે જમવું એ બંને નષ્ટ છે. વિશેષ રડવા કટ વાથી શરીરની હાની થવા ઉપરાંત આધ્યાનવડે કર્મબંધ થાય છે. ફરજીયાત ખચ કમી કરવાનો જ આ સમય છે, કારણ કે દિવસાનદિવસ દ્રવ્ય. સંબંધી સ્થિતિ મંદ થતી આવે છે એ ચોક્કસ છે. આ સિવાય બીજા પણ કેટલાક મિથ્યાત્વજન્ય હાનીકારક રીત રીવાજે છે તે પણ પ્રસંગોપાત રોશન કરવા લાયક છે.
૧૨ કુસંપ દૂર કરે ને રપની વૃદ્ધિ કરવી એ વગર વાંધાવાળો સામાન્ય વિષય છે. સંપ ત્યાં જપ એ કહેવત સર્વશઃ સિદ્ધ થઈ ચુકેલી છે.
૧૩ સ્વદેશી હીલચાલને ઉત્તેજન આપવાને વિષય આપણું કેન્ફરન્સના વ્યવહારિક અંગને અનુસરતો છે. તે બાબત હાલ વધારે ચચવા કરતાં હજુ તેને મજબુતીવાળી સ્થિતિ ઉપર આવવા દેવાની જરૂર છે.
૧૪ આપણા ધાર્મિક તહેવારની તથા કોર્ટ વિગેરેમાં રા પળાવવા માટે દરેક રાજ્યમાં અરજીઓ આપી પ્રયાસ કરવાની જરૂર છે. પ્રયાસ કરવાથી ઓછેવત્તે અંશે પણ તેમાં ફત્તેહમંદ થઈ શકીએ તેવું છે.
- ૧૫ પ્રાંતિક કોન્ફરન્સ ભરવાથી જ મુખ્ય કોન્ફરન્સમાં થયેલા ઠરાવિને અમલ થઈ શકે તેમ છે, તેથી મોટા મેટા દરેક પ્રાંતના આગેવાનેને એ વિષયની પ્રેરણા કરવા યોગ્ય છે.
૧૬ કેન્ફરન્સનું બંધારણ મજબુત કરવા માટે શું ઉપાયો - જવા તે આગેવાન ગૃહસ્થોએ એકત્ર થઈને નિર્ણય શું કરવા યોગ્ય છે. આખા વર્ષમાં એકવાર મળવું ત્યારે પણ ઉતાવળા થઈને ચાલ્યા જવું અને કોન્ફરન્સનું બંધારણ દઢ કરવાનો વિચાર કરવા જેટલો વખત પણ ને મેળવવો એ યોગ્ય નથી.
- ૧૭ કોન્ફરન્સમાં થયેલા ઠરાવોનો જ્યાં જ્યાં અમલ થયો હોય તેની નેંધ લેવાનું કામ અત્યારે કરવા યોગ્ય નથી પણ આખા વર્ષમાં તેને નોંધ રાખવે અને તે અત્યારે જાહેર કરે તે જ યોગ્ય છે. ' ', “ - આ શિવાય બીજી પણ કેટલાક વિશે ચર્ચવા જેમ છે તે વિશે

Page #24

૨૮
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ હવે પછી પ્રસંગોપાત વખશું. હાલ તે આટલું દિગ્દર્શન જ કાંઈક ઉપયોગી જ થશે એમ ધારી આ લેખ સમાત કરવામાં આવે છે.
वर्तमान समाचार કાઠીયાવાડમાં ભરવાડ અને રબારીઓને મેળે
બેટાદ પાસે ભાવનગર સંસ્થાનના તાબાના રહીશાલા ગામમાં રબારી-ભરવાડને એક મેળે કારતક વદ ૧૦ મે ભરવામાં આવ્યો હતો, અને તે પ્રસંગે મુંબઈ વિગેરે શહેરના આગેવાનોએ ત્યાં હાજરી આપી હતી. ભરવાડ અને રબારી લોકોએ તેમના પાટવાળા સમક્ષ પ્રતિજ્ઞા કરી છે કે તેઓ બોકડાને હવે પછી એક માસ સુધી ઉછેરશે અને કોઈ પણ ઢોર કસાઈને વેચશે નહિ, અત્યાર સુધી આ સંબંધમાં ઘણે પ્રયાસ અને ખર્ચ કરવામાં આવ્યો હતો. આ વખત મેળાનું કામ ગંભીર રીતે પસાર થયું છે અને કરેલ નિયમોનો કેટલેક અંશે અમલ થવાની આશા છે. જનધર્મને પાયે અહિંસા ધર્મપર થાય છે અને તેથી આ હકીકતથી સર્વ જૈન આનંદ થાય એ સ્વાભાવિક છે. આ બાબતમાં અમે તે વર્ગના પાટવાળાને તથાં મુંબઈ બોટાદ અને ભાવનગરના સદરહુ કાર્યમાં ભાગ લેનારા આગેવાન ગૃહસ્થોને કરેલ ધારાને અમલ થયેલો જોવાની કાળજી રાખવા ખાસ સચના કરીએ છીએ. - જન વિધિ પ્રમાણે લગ્નઃ–ચાલુ લગ્નસરામાં કેટલેક સ્થળે જન વિધિ પ્રમાણે લગ્ન થવા છે; છતાં અમે દિલગીરી સાથે નોંધ લઈએ છીએ કે અમદાવાદ જેવા આગેવાન શહેરમાં હજુ આ વિધિને પ્રચાર થયો નથી. આ સંબંધમાં જેમ આગેવાનોની કાળજી ઓછી છે તેમજ એક બીજી હકીકતપર પણ ધ્યાન આપવાની જરૂર છે. જૈન વિધિ કરાવનારની અછત છે એમ અમારા અનુભવપરથી સમજાયું છે. તે આ બાબતમાં એક સૂચના એ છે કે જે બ્રાહ્મણ વિધિ કરાવનારા હોય છે તેને જ જે વધારે પૈસા આપવામાં આવે તે તેઓ જરૂર આપણી વિધિને અભ્યાસ કરે. આથી બ્રાહ્મણ સાથે કઈ કઈ સ્થળે સચ થયાનું સંભળાય છે તે પણ અટકશે અને આપણી ધારેલી મુરાદ પાર પડશે. એ ઉપરાંત ભેજક. વર્ગના આપણા અનુયાયીઓને આ વિધિનો અભ્યાસ કરાવવો જોઈએ. વિધિ સાદી છે અને બહુ ઓછી મહેનતે ભણી શકાય તેવી છે. ભોજકોએ પિતાની સ્થિતિ સુધારવા આ બાબત ઉપર ધ્યાન આપવાની જરૂર છે. - બાબુ પનાલાલની મહાન સખાવત:–અમારા સમજવા પ્રમાછે પાયધોનીના જેના લત્તા ઉપર સદરહુ સખાવતમાંથી એક મહાન મુ

Page #25

વર્તમાન સમાચાર
૧૩૯
L
કામ હાસ્પીટલ અને હાઇસ્કુલના ઉપયોગ માટે તૈયાર કરવામાં આવ્યું છે.. આ યેાજના સામટી રીતે જોતાં સારી છે, પરંતુ એક બાબતર અમે સ રહુ સખાવતના ટ્રસ્ટીઓનુ ખાસ ધ્યાન ખેચીએ છીએ. આ હાઇસ્કુલને અભ્યાસક્રમ તથા વ્યવસ્થા કેળવણીના અનુભવીઓના હાથથી થવાની ખા સ જરૂર છે. જો પેાતાને ગમે તેવી રીતે કામ લેવામાં આવૐ તેા જે મહાન હેતુથી આ સખાવત કરવામાં આવી છે તે પૂરી રીતે પાર પડશે નહિ. કેળવણી એ એવા વિષય છે કે તેના અનુભવ વગર તેની અંદર રહેલી મુશ્કેલીઓની સમજણ પડી ગતી નથી. આ વિષયમાં આપણી કામના કેળવાયેલા વર્ગ ઉપરાંત બહાર! સાક્ષરાની પણ સહાયતા લેવાની આવશ્યકતા છે એક જૈન હાસ્પીટલની પણ મુંબઇ શહેરમાં જરૂર હતી અને જો યોગ્ય દેખરેખ રાખવામાં આવશે તે તે ખાતાના સ્થાનિક ગરમ નેને બહુ સારા લાભ મળશે. મુંબઇના આગેવાન જનેતુ એક “કેળવણી એ સ્થાપવાની અમારી સૂચના સદરહુ ટ્રસ્ટી ઉપાડી લેશે એવી આસા છે.
નવા ગ્રેજ્યુએટ:—અમને તેાંધ લેવાને અત્યંત આનંદ થાય છે કે આ વર્ષની મુ ંબઇ યુનીવર્સીટીની પરીક્ષામાં મી. મનજી જુઠા એલ. એલ. ખી. ની પરીક્ષામાં પડેલા વર્ગમાં પસાર થયા છે, તેમજ ગોધાવાળા મી. ન્યાલચંદ લક્ષ્મીચંદ સાની અને મી. વેલજી આણંદજી મેસરી પણ તેજ પરીક્ષામાં પાસ થયા છે. આ ઉપરાંત ભાવનગરવાળા મી, લલ્લુભાઇ મેાતીચ' મહેતા અને અમદાવાદવાળા મી મેહનલાલ પોપટલાલ ડૉક્ટર બી. એ. ની પરીક્ષામાં પસાર થયા છે. આટલાં નામે અમે જાતિ તપાસથી જાણ્યાં છે. આ ઉપરાંત ખીન્ન નામે અમને મળશે તે પ્રમાણે પ્રગષ્ટ કરશું. આવી રીતે જો આપણા જૈન ભા કેળવણીમાં વધારે કર્યા કરશે તેા કાન્ફરન્સની જે મહાન યેાજના છે તે ઘણી સહેલાથી થોડા વખતમાં પાર પડશે કારણ કે અમે પુનરાવર્તન કરી કરીને વારંવાર જણાવી ગયા છીએ કે કેળવણીજ કાપણુ, કામને કે દેશને ઉન્નત સ્થિતિએ ચડવાને પ્રશ્નમ પાયા છે. અમે ઉત વિદ્વાનને મુખારકબાદી આપીએ છીએ અને ઇચ્છીએ છીએ કે તેઓ પેાતાના વ્યવહાારક કાર્ય ઉપરાંત આત્મિક ઉન્નતિના હેતુ ધ્યાનમાં રાખી જૈન કામતે જરૂરને વખતે ચૈઞગ્ય રીતે ખનતી સાહાય્ય આપશે.
કોન્ફરન્સના પ્રમુખ—આપણી ચેાથી કાન્ફરન્સ પાટણ ખાતે શ રાવાને દિવસ નજીક આવતા જાય છે; છતાં અત્યારસુધી તેના પ્રમુખની ચુંટણી થયાના સમાચાર અમને મળ્યા નથી.. આ એક ઘણા અગત્યન સવાલ છે; કારણુ કે કોન્ફરન્સનું મહાન કાર્ય પરિપૂર્યું કરવા માટે વિદ્વાન

Page #26

૨૪૦
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રશ્નાશ
ધૈર્યવાન અને દીર્ધદર્શી નેતાની પ્રથમ જરૂરીયાત છે. આ સબંધમાં અમે કેટલાક ખેદ સાથે નોંધ લઇએ છીએ કે આપણા આગેવાના હજુ જોઇએ તેલું સ્વાર્પણ કરી બતાવતા નથી. કામની સગવડ ખતર પોતાના ગમે તેવા સ્વાર્થ કે સગવડને પણ ભાગ આપવા જોઇએ. જૈનકામ જે ઉંચામાં ઊંચું માન આપી શકે તે માન આપવું જા કોઇ પણ ગૃહસ્થ તે લેવાની ના પાડે તેા સહજ આશ્ચર્ય સાથે ખેદ થાય એ નવાઇ જેવું નથી. અમે હવે પછી આ બાબતપુર વધારે લખશું; પરંતુ હાલ તુરત પ્રમુખની પસદગી જલદીથી કરવાની અમે પાટણના સગૃહસ્થાને સૂચના કરીએ છીએ, કારણ કે એવી મેાટી પદવી મેળવનાર ગૃહસ્થને કેટલીક તૈયારી કરવાના પણ સમય મળછાની આવશ્યકતા છે.
:
માંગરોળના જેનાએ કરેલ એક ઠરાવ મેહતા, પરવશપણાથી રડવા ફૂટવાના રિવાજ આપણા વર્ગમાં કેટલેક અંશે વધ પડયા છે. એ સંબંધમાં મી, પ્રેમજી કાનજી મેાતોવાળાની અરજ ઉપરથી ગ ના સંધે જ્યાં મૃત્યુ થયુ હાય ત્યાંજ તે વિષે યાગ્ય રીવાજ પ્રમાણે વર્તવાનુ રાખી તેના વતનમાં રડવાકુટવાને રીવાજ બંધ કરવા ઠરાવ કર્યો છે. આ ઠરાવના અમલ થવાની જરૂર છે અને ખાએ તેનુ અનુકરણ કરવા ચેાગ્ય છે. -
મુંબઇમાં ટ્રેન એડીગ—અમને નાંધ લેવાને અત્યંત હર્ષ થાય છે કે શ્રી મુંબઇમાં જૈન ખેડીંગ કરવા માટે શેઠ ગાકળભાઇ મુળદે પંચાતેર હજાર જેવી મોટી રકમ આપી છે અને તેમાં જેન કાન્ફરન્સે પચીસ હજારની રકમને ઉમેરો કરી તે સખાવતની ખરી મુઝ જાણી છે. કામની ખરેખરી જરૂરીઆતની સુબઇ શહેરના આગેવાને પીછાણ કરવાની બહુજ આવશ્યતા છે. અમે આશા રાખીએ છીએ કે આ ખેર્ડીંગનું કામ જેમ બને તેમ જલદી હાથ ધરવામાં આવશે. આ સબંધમાં અમારે ખાસ સૂચના મેજ કરવાની છે કે જે વ્રતામાં આ સ્થાન તૈયાર કરવામાં આવે તે બહુજ તદુરસ્ત અને વિદ્યાલયેાની નજીકમાં હેવુ જોઇએ. અમારા સમજવા પ્રમાણે સદરહુ રકમ મુકામ માટે જો ઓછી ન થઇ પડે તે પૂરતી છે, પણ નિભાવ માટે તેા સ્વતંત્ર વ્યવસ્થા થવાની જરૂર છે, વળી ખેોર્ડીંગ નામ પૂરેપૂરું સાર્થક કરવા માટે વિદ્યાર્થીઓને મફત ખાવાનુ, કપડાં તથા શ્રી વિગેરે આપવા માટે પણ મુંબઇના આગેવાને વિચાર કરશે; વળી મુ
બઇ શહેર આખા મુંબઇ ઇલાકાનુ મધ્યબિંદુ છે અને એર્ડીંગના લાભ ખાસ કરીને પરગામવાળ એને વિશેષ મળે છે તેથી મુબઇના તેમજ બહારગામના જનાએ એકત્ર થઇને એક સારૂ ક્રૂડ કરવું યાય છે. ખેર્ડીંગ એ સ્થાનિક સંસ્થા છે, પણ તેને બ્રાભ સાર્વજનિક છે એ હકીકત લક્ષમાં રાખાની ર છે.
MI.

Page #27

નવીન બુકેની જાહેર ખબર. ( મારી તરફથી પ્રસિદ્ધ થયેલા પ્રાઇસ લીસ્ટમાં દર્શાવેલી બુકે ઉપરાંત નીચે જણાવેલી બુક પણ અમારી ઓફીસમાંથી મળી શકશે. અ જનાસતીનો રાસ શાસ્ત્રી
૦-૨–૦. આનંદ વ્યાખ્યાન માળા ગુજરાતી
-- -૦ આનંદ રાવળી આનંદ મંગળ સ્તવનાવાળી 52
૦–૧-૦ અષ્ટાધ્યાયી સત્રપાઠી સંસ્કૃત ૦-૩-૦. કાદમ્બરી કથા સારી
૭-૮-૭ ગુર્નાવલી (મુનિ સુંદરસૂરિ વિરચિત) by
૭-૮-૯ ચિકાગે પ્રોત્તર (મુનિરાજ શ્રી આત્મારામજી કૃત) શાસ્ત્રી૧-૦-૦ જૈન તત્ત્વ સંગ્રહ (અનેક પ્રશ્નોત્તરીને સંગ્રહ) ગુજરાતી ૧-૭-- જેન હિત બાધ (લેખક મુનિ કપુરવિજયજી) 55 ૦-૪-૦ જેન લગ્ન વિધિ
( 5 ૦--૬ જૈન સ્તોત્ર સંગ્રહું શાસ્ત્રી
૦–૩-૦ દેશોન્નતિને સરલ માર્ગ, ગુજરાતી
૯-૨-૦ ધના ચારિત્ર ભાષાંતર
૯-૩- ધમ સંગ્રહ ભાગ ૧ લે (અળ ગ્રંથ તથા ભાષાંતર)શાગુ, ૧-૦-૦ ધર્મ રતનપ્રકરણ ભાગ ૧લા (જળ ગ્રંથ તથા ભાષાંતર), ૨–૦-૦ પ્રા ન ચરિત્ર ભાષાંતર ભાગ ૧ લે, ગુજરાતી ૦-૮-૦
સદર ભાગ ૨ જ 55 ૦-૯-૦ પુરૂષાર્થ સિદ્ધિ
૦-૨- ૯ પાંચ પ્રતિકમણ મળ વધારાવાળી (અમદાવાદની) શાસ્ત્રી ૦-૧૨-૯ પ્રાકૃત મંજરી સંસ્કૃત
૦-૬- મુનિરાજ શ્રી વૃદ્ધિચંદજી મહારાજના ફોટોગ્રાફ ૯-૬-૦ મુનિરાજ શ્રી આત્મારામજી મહારાજના ફોટોગ્રાફ ૦–૬-૦ સધત ટીકા સહીત સંસકૃત
૦-૬-૦ રઘુવંશ સટીક
૦-૧૦-૦ લધુ અને વૃહત પ્રાકૃત વ્યાકરણ (અર્થ સહિત) ૧-૦-૦

Page #28
95 લાકિક ન્યાયાંજલી ભાગ 1 લો સંસ્કૃત અને ઈંગ્લીશ 0 6-6 - સદર ભાગ 2 જો 55 55 0- 2 - 7 શ્રતધ, છ દામંજરી, વૃત રત્નાકર ટીકા સહીત સંસ્કૃત 0-12-9 શ્રાવક પ્રજ્ઞપ્તિ ટીકા સહીત 0-10-0 શ્રેણિક ચરિત્ર (દ્વાશ્રય) ભાષાંતર સહીત શા, ગુ, 0-9-0 બદરીન સમુચ્ચય (લઘુ ટીકા) સંસ્કૃત ના 0-12-0 ક ખ પ્રાપ્તિનાં સાધનો ગુજરાતી 0-3-0 સ્યાદ્વાદ રત્નાકરાવતારિકા (બે પરિછેદ) સંસ્કૃત 1-0-0 સિદ્ધહેમ શબ્દાનુશાસન (સ્વપજ્ઞ લધુવૃત્તિ યુક્ત) :) 2-8-0 શ્રીહેમચંદ્રાચાર્ય કૃત પ્રાકૃત વ્યાકરણ (અર્થ સહિત)શાસ્ત્રી 0-10-0 હૈમ લિ'ગાનુશાસન (અવશુરિ શુક્ત) સંસ્કૃત ૦-પ-૦ હિત શિક્ષા ગુજરાતી સંસ્કૃત બીજી ચાપડી (નવી આવૃતી) 5, 1-aw 4-0 વિદગ્ધ મુ ખ મણ્ડન ( સ સ્કત 0-4-0 દેશીનામમાળા સંસ્કૃત-આ પુસ્તક વેચવાના હુક લેનારે કિંમત વધારવાથી કિંયત રૂ૧!ા ને બદલે રૂ.રા રાખવામાં આવી છે. | તંત્રી, જૈન પુસ્તક ભંડારના વ્યવસ્થાપક તથા સંસકૃતના છે. અભ્યાસી મુનિરાજ પ્રત્યે વિજ્ઞપ્તિ. શ્રી ત્રિષ્ટિ શલાકા પુરૂષ ચરિત્ર મૂળ પર્વ 1 લુ' ( શ્રી આદીશ્વર ત્રિ) અને પર્વ 2 જી (શ્રી અજીતનાથ ચરિત્ર ) બાબુસાહેબ રાય બુધસિંહજી બહાદુર તથા શેઠ વીરચંદભાઈ દીપચંદ સી. આઈ, ઇ. ની દ્રવ્ય સંબંધી સંપૂર્ણ મદદથી બહાર પડી ચુક્યું છે. તેઓ સાહેબની ઈચ્છાનુસાર દરેક જૈન પુસ્તક ભંડારને તેમજ સંસ્કૃતના અભ્યાસી દરેક મુનિમહારાજને ભેટ આપવાનું મુકરર કરેલ હોવાથી મંગાવી લેવા વિનંતિ છે. આ ગ્રંથ જૈની સુંદર ટાઈપથી નિર્ણયસાગર પ્રેમમાં છપાવેલ છે. વેચાણ મંગાવનાર માટે લગભગ બેઠી કિંમત એટલે પર્વ 1 લાને 21) અને પર્વ 2 જાને રૂડા રાખવામાં આવેલ છે,