________________
પ્રતિજ્ઞા યા પ્રત્યાખ્યાન સ્વરૂપ ૨૩ી . કરવાથી અનિષ્ટ સોગ આપો આપ દૂર થશે અને શુભ સંગે સહજે; આવી મળશે. શુભ કાર્યાથીએ આવા શુભ કારણોજ સેવવાં અને અશુભ તજવાં જ જોઈએ. . . . . .
. અરતિખેદરૂપ દેશનું કંઈક વિસ્તાર પૂર્વક ખ્યાન ઉપર પ્રસંગોપાત અપાયું છે તેથી સમજી લઈ આત્માર્થી સજ્જનોએ અનિષ્ટ સંયોગોમાં અરતિ નહિં સેવતાં તેના મૂળ કારણભૂત પાપ ઉપર અભાવ-અણગમે કરી વૈરાગ્યવાસનાથી શુભકૃત્ય કરવામાં વિશેષ પ્રીતિ જેડી સહજ સુપ સંપ્રાપ્ત કરવું. જેથી દુઃખ માત્રને અંત થયે આત્માને કઈ પણ પરવ્ય, ક્ષેત્ર, કાળ કે ભાવમાં અરતિ થાયજ નહિં. રતિ અને અરતિ પરિણામે એક સંબંધવાળી હેવાથી તે એક પાપસ્થાન રૂપજ ગણાય છે, કારણ કે
જ્યાં કોઈ પણ કારણ પ્રાપ્ત થયે રતિ-હર્ષ થાય છે ત્યાં જ તે કારણ નષ્ટ થયે પાછી અરતિ-શેક થાય છે. - ૧૬ પર પરિવાદ-પરનિંદા આ પ્રબળ પાપસ્થાન છે. પારકી નિંદા કરવાથી આત્મા કર્મરૂપ ભારે ભરાય છે. પારકીનિંદા કરવાની જેને ટેવ પડે છે તે પછી હકીક્તનું પણ ખરા ખેટાપણું જોઈ શકતો નથી. તેની જીભને ખુજલી જ રહ્યા કરે છે, તેથી જેવી કેઝની હલકી વાત સાંભળે છે કે તરત બીજાને કહે છે ત્યારે જ તેને નિરાંત થાય છે. નવરા તેમજ ઈર્ષ્યાળુ પ્રકૃ. તિના માણસોમાં આ ટેવ વિશેષ હોય છે. શાસ્ત્રકાર નિંદકને ચંડાળની ઉપમા આપે છે, તેથી આ દોષ અવશ્ય પરિહર. એમાં આત્મગુણની ઘણી હાની છે. લાભ તે કોઈ પ્રકારનો છે જ નહીં.
૧૭ માયા મૃષાવાદ મહા દુઃખદાયી જાણી તજવા યોગ્ય છે. કહેવું કંઈ અને કરવું કંઈ-કહેણું અને કરણી ભિન્ન કરવાથી લોમાં અપતિ, અવિશ્વાસ અને અપમાનનું પાત્ર થવું પડે છે. આ વિષને વધારવા જેવું, જાણવું. એથી જરૂર પોતાના ભાવપ્રાણભૂત જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્રાદિનો લોપ થાય છે, તેમજ તે પાછા ભવાંતરમાં પણ મળવા દુર્લભ થઈ પડે છે. કહેણી, કરણી એક સરખી કરનાર સજજન સર્વ સન્માન સાથે પ્રીતિ અને વિશ્વાસ પાત્ર થાય છે. કેટલાક માખણું આમુખે મીઠાબેલા-ખુશામતિયા, તેમજ દુધમાં અને હિંમાં પગ રાખનાર પક્ષપાતી આથી ઉક્તદોષ બહુધા સેવાય છે. આવા અજ્ઞાનીની ધર્મકરણી પણ નિષ્ફળ જ થાય છે એમ સમજી. શાણા માણએ સ્વપ્નમાં પણ ઉક્ત મહાદોષ સેવા રૂચિ ધારવી નહિ. .
