________________
પ્રતિજ્ઞા યા પ્રત્યાખ્યાન સ્વરૂપ. - જે જેવાં જેવાં પાપ સેવે છે તે તેવાં તેવાં પાયથી ઓછામાં ઓછા દશ ગુણ દુઃખી તે થાય જ છે. પરંતુ જો તે તે પાપ તીવ્ર કષાયથી રાચી ભાગી કર્યો હોય તે તે સગુણું, હજારગણું, લાખગુણું, કેડેગુણું વાવેત અને તગુણું કટુક ફળ પામે છે. માટે જ મહાજ્ઞાની તત્વવેતા પુરૂષો વારંવાર પિ કાર કરીને જણાવે છે કે કર્મ કરતી વખતે વિચાર રાખે છે પછી કમને શરમ નથી હસતાં બાંધ્યા કર્મ, રેતાં કે નહિ બંધ સમય ચિત્ત ચેતિયે, શે ઉદયે સંતાપ, વગેરે વગેરે વચને આપણો વારંવાર બધે છે કે તમે હિંસા, અસત્ય, રસદર, અબહ્મ (મૈથુન), પરિગ્રહ (મૂછ), ક્રોધ, માન, માય, ભ, રાગ, દ્વેષ, કલહ, અભ્યાખ્યાન (કુડો આળ દેવાં), પૈશુન્ય (ચાડી ખાવી), હર્ષ-ઉન્માદ, શાક-દીનતા, પરેનિંદા માયામૃષા (કહેવું કંઈ અને કરવું કંઈ) અને મિથ્યાત્વ શગ્ય મિથ્યાં કદાગ્રહાદિક રૂપ)થી જેમ બને તેમ ઉતાવળથી અળગા (ધર) રહે. ( ૨ અસત્ય ભાષણથી સામાને અપ્રતીતિ આવે છે. કોઈ પછી પિતાની પત કરતું નથી, જેથી કવચિત સાચું પણ માર્યું જાય છે. સત્યથી. સામાને સંતોષ આવે છે. વિશ્વાસ બેસવાથી ધાર્યું કામ થઈ શકે છે, તેમજ ખરી ટેકથી સત્યના પ્રભાવે દેવતા પણ સહાય થાય છે. દુષ્ટ દેવ સત્યવાદી પર ફાવી શકતા નથી. માટે શાણું માણસોએ ધાદિક કષાયથી કે ભય તથા હાસ્યથી પ્રાણને પણ અસત્ય બલવું નહિં. મુખપાક રોગ, તેતરી જીભ, બીજાને ન સહાય એવી વાણી એ સર્વ અસત્ય બોલવાનાંજા ફળ છે અને સ્પષ્ટ અને મિષ્ટ-મધુર વાણી, સર્વ કઈ હોશે અંગીકાર કરે એવું આદેયવચન એ સત્યને જ પ્રભાવ છે એમ સમજી સજાએ હમેશાં સત્ય વચન બોલવાનું વ્યસન પાડવું યોગ્ય છે.
૩ ચેરી કરનારને સાક્ષાત પરાઈ વસ્તુ અતિનીથી અપહરવાથી કે એ રાયેલી વસ્તુને જાણી જોઈને લેવાથી કે વિશ્વાસઘાત કરવાથી કે પરાઈ થાપણું ઓળવવાથી પ્રાય:પ્રત્યક્ષ રાજદંડ વધબંધન આદિકનો મહાભય પેદાં થાય છે અને પરભવમાં નંકે તિર્યંચાદિકની વેદના, નિર્ધનતા તથા ઘણી જ લઘુત પામે છે. ચોરીનું વ્યસન નિવારવાથી ઉક્ત ની હાનિ સાથે સુખ સ. માધિ પ્રાપ્ત થાય છે. અંતરાય તૂટવાથી લક્ષ્મી સંનિહિત થાય છે. આમ સમજી શાણા માણસોએ ચેરીનું મહાવ્યસન નીવારવું જ યોગ્ય છે.
