________________
પ્રતિજ્ઞા યા પ્રત્યાખ્યાન સ્વરૂપ સમજી શાણે સજીએ લોભવૃત્તિ જેમ બને તેમ સંતોષત્તિ ભજવી યેગ્ય છે. પરમ સંતોષવૃત્તિને ભજ્યા વિના કદાપિ કોઈપણ જીવનું પરમાચેથી કલ્યાણ થવાનું નથી જ. : ૧૦ રાગદોષ આત્માને કલંકરૂપ હોવાથી હેય-તજવા યોગ્ય છે. જેમ સ્ફટિક ઉપર મૂકેલું રાતું ફૂલ કે ડાધ તેનું ( સ્વેટિકનું ) મૂળરૂપ બ દલી તેને વિરૂપ કરે છે તેમ રાગ પણ આત્માનું મૂળ સહજ સ્વરૂપ બદલી તેને સ્વરૂપભ્રષ્ટ કરે છે. પછી tr તો જ રાત-રાગાંધ બનેલો જીવ પિતાના દોષને દેખી શકતા નથી, જેથી સંકલેશકારી દેષને નિત્યપ્રતિ પિષ જ જાય છે. રાગાંધ જે વિષયમાં રાગ બાંધે છે તેના વિરહે તેને જે દુઃખ થાય છે તે તેનજ આત્મા કે જ્ઞાની જ જાણી શકે, માટે સહજ સુખના અર્થોજને વિષયરોગ તજી વૈરાગ્ય ધારા યોગ્ય છે. વૈરાગ્યવડે પ્રશમ (શાંત) રસની પ્રાપ્તિ થાય છે, જેથી આત્મા અક્ષય સુખને અધિ કારી બની જાય છે.
૧૧ શ્રેષષ પણ રાગની જેજ દુઃખદાયી જાણી છંડવા યોગ્ય છે. ઉકત બંને દેશે સહચારી હોવાથી ઉક્ત દેબદુષ્ટનું અંતઃકરણું ઘણું જ મલીન રહે છે. ઈર્ષ, ખાર, મત્સર, અસૂયા, કાળ, ક્રોધ એ વગેરે પર્યાય શબ્દો છે. શાંતનો ભંજક અને અસમાધિ કારક છેષ આત્માર્થીએ અવશ્ય વર્જવા ગ્ય છે.
૧૨ કલહ કરવાની રીતિ વખોડવા યોગ્ય છે. પ્રથમતો વચન માત્રથી વિવાદ શરૂ થાય છે પરંતુ પૂર્વોક્ત રાગ-દ્વેષની સહાયથી વચનવિવાદનું પરિણામ બહુ જ વિપરીત આવે છે. કલહ એ મનની દુષ્ટતાનું પરિણામ છે. કલહથી મારામારી થતાં રાજદંડ, કાપવાદ વગેરે શિક્ષા ઉપરાંત કવચિત કમોતે મરી વૈર વિરોધનાં માઠાં બીજ વાવી જીવ ચારે ગતિમાં રોળાય છે, એમ સમજી શાણા માણસોએ જેમ બને તેમ કરો. શનું મોં કાળું ? જાણી અલછી-દારિદ્રના મૂળ ભૂત કલહને વારવા બનતા પ્રયત્ન કરી જેમ સ્વપરને સમાધિસુખની વૃદ્ધિ થાય તેય કરવું યોગ્ય છે.
૧૩ અભ્યાખ્યાન-પરને આળ આપવાં, કુડાં કલંક ચઢાવવાં એ આત્માને અત્યંત અહિતકારી હોવાથી તજવા યોગ્ય છે. જીવ જેવાં કર્મ કરે છે તેવાં જ ફળ ભોગવે છે. તે વળી જે કઠોર પરિણામથી રામાચી કર્યા હોય તો તેથી અસંખ્ય ગુણું કટુક ફળ જીવને ભોગવવાં પડે છે. એમ સમજી સુખના અર્થી જનોએ ફૂડો કર્મ કરવાં જ નહિં, પરંતુ સાચા દિલથી
