Hemchandracharya Ane Temne Rachel Mahadev Battrishi Stotra

Author(s): Sheelchandravijay
Publisher: Jain Granth Prakashan Samiti

Page 18

કુમારપાલ ચરિત્ર સંગ્રહાંતર્ગત પ્રબંધમાં મળતી આ વાચનાના પાઠભેદો વગેરે માટે છે અહીં પાક. એવી સંજ્ઞા વાપરવામાં આવી છે. | મુદ્રિત પ્રસ્તુત બત્રીશી-સ્તોત્ર જૈન સંઘમાં ખૂબ જાણીતું છે અને તે વીતર મહા 7 સ્તોત્ર કે મહાદ્દેવ સ્તોત્ર એવાં નામે અનેક સ્થળે છપાયું છે અને આજે પણ છપાતું રહે છે. તેના ગુજરાતી પદ્ય-ગદ્યાત્મક અનુવાદો પણ છપાયા છે અને તેનાં સંસ્કૃત વિવરણો પણ પ્રસિદ્ધ છે. આ બધામાંથી અહીં શ્રી આત્માનંદ જૈન સભા-ભાવનગર તરફથી, ઈ. ૧૯૩૪માં પ્રકાશિત શ્રીવતર –મહાદેવ સ્તોત્રમ્ નામક લઘુ પુસ્તિકાની વાચનાનો આધાર લેખે ઉપયોગ થયો છે. આ વાચના મુનિ શ્રી ચરણવિજયજી દ્વારા સંપાદિત છે અને અત્યંત શુદ્ધ છે. પ્રસ્તુત સંપાદનમાં જયાં તાડપત્રીય પાઠમાં અશુદ્ધિ વગેરે જણાયાં, ત્યાં તેમજ પાઠાંતરો માટે આ પુસ્તિકાગત વાચનાનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે (ક્યારેક સુપા. ની વાચનાનો પણ ઉપયોગ ર્યો છે), અને ટિપ્પણોમાં આ આધારને મુ. (મુદ્રિત) તરીકે ઓળખાવવામાં આવ્યો
છે.
આ મુદ્રિત વાચનામાં, જે પ્રચલિત પદ્યો વધુ મળે છે તેનો સમાવેશ થયો છે, અને તે કારણે મુદ્રિત વાચનાની શ્લોક સંખ્યા ૪૪ની થાય છે. મૂળે ૩૩ શ્લોકોના સ્તોત્રમાં કાળક્રમે વધતાં વધતાં ૧૧ શ્લોક ઉમેરાયા હોવાનું, આ ઉપરથી, સહેજે કલ્પી શકાય છે. ઉમેરાયેલા લોકો અને તેના પ્રચલિત ક્રમાંક આ પ્રમાણે છે:
મૂર્તિસ્ત્રયો મા II, બ્રહ્મ-વિષ્ણુ-મહેશ્વરી | परस्परं विभिन्नाना – मेकमूर्तिः कथं भवेत् ? ॥ २१ ॥ अक्षसूत्री भवेद् ब्रह्मा, द्वितीयः शूलधारकः । તૃતીય ડિવોક – મૂર્તિ કર્થ મવે? | ર૭ | मथुरायां जातो ब्रह्मा, राजगृहे महेश्वरः । द्वारामत्यामभूद् विष्णु-रेकमूर्तिः कथं भवेत् ? ॥ २९ ॥ हंसयानो भवेद् ब्रह्मा, वृषयानो महेश्वरः । गरुडयानो भवेद् विष्णु-रेकमूर्तिः कथं भवेत् ? ॥ ३० ॥ पभहस्तो भवेद् ब्रह्मा, शूलपाणिमहेश्वरः । चक्रपाणिर्भवेद् विष्णु-रेकमूर्तिः कथं भवेत् ? ॥ ३१ ॥ कृते जातो भवेद् ब्रह्मा, त्रेतायां च महेश्वरः । द्वापरे जनितो तिष्णु-रेकमर्तिः कथं भवेत् ? ॥ ३२ ॥ यजमानो भवेदात्मा, तपोदानदयादिभिः । अलेपकत्वादाकाश - सङ्काशः सोऽभिधीयते ॥ ३६ ॥