Divyadeep 1967 Varsh 04 Ank 09

Author(s): Chitrabhanu
Publisher: Chandulal T Shah

Page 3

પ્રાર્થના અને પુરુષાર્થ
(પૂ. મુનિશ્રી ચિત્રભાનુજીના પ્રવચનની નોંધ - ગતાંકથી ચાલુ) સુબુદ્ધિ વિનાની સંપત્તિથી માણસને કેટલું ધર્મ એ બહાર દેખાવ નથી કે બાહ્ય નુકસાન થાય છે તેની મીમાંસા એક વિદ્વાને ચિહ્નો નથી પણ અંદરની અભીપ્સા છે. અંદરની સરસ કરી છે. સંપત્તિ એકલી કદી નથી રહેતી, અભીપ્સા એ ધર્મ છે. કાં તે એ સુબુદ્ધિ સાથે રહે, અને એ ન મળે
જેમ પથ્થરમાંથી પ્રતિમા બનાવવાની તે કુબુદ્ધિને બેલાવી લે છે. અને કુબુદ્ધિના
અભીપ્સા એક શિલ્પીને હોય છે એમ આ સંતાન ચાર છે. કામ, મદિરા, જુગાર અને જુલમ. કામથી પરદારામાં રત રહે, મદિરાથી વિવેકહીન
આત્મામાંથી પરમાત્મા બનાવવાની અભીપ્સા બને, જુગારથી અનેક અનર્થે સેવે અને જુલ્મી
ધર્મમાં હોય છે. શિલ્પી રાતદિવસ એ પથ્થરને પૈસાને જેરે અનેક નરનારીઓને ત્રાસ આપે.
ઘડીઘડીને, ટાંકણાં મારીમારીને, એનામાંથી આકાર આ ચારે દુર્ગુણોને કારણે આવેલી કુટેવ જીવનમાં
કે તરતે કરતે એક ખરબચડા પથ્થરને ઘર કરી જાય છે અને સંપત્તિ તે ચાલી જાય સુંદર પ્રતિમામાં ફેરવી નાખે છે, જે પ્રતિમાનાં છે. એટલે આવા માણસના જીવનમાં અંતે દુર્ગણે
આંખ, મેટું, આકૃતિનું દર્શન કરતાં આપણું સિવાય કંઈ જ રહેતું નથી. કદાચ આ જન્મમાં હૃદય આલાદથી છલકાઈ જાય છે ! હતે પથ્થર સંપત્તિ ન પણ જાય તે પણ પરલેક તે બગડી જ પણ પ્રતિમા બની, કારણકે એમાં શિલ્પીની જાય છે. એનું પરિણામ માણસને પોતાને જ અભાસા હતી. ભેગવવું પડે છે.
એમ જે ધમાં માણસને થાય કે હું સંપત્તિ વધારેમાં વધારે આવે તે સ્મશાન આત્માને પરમાત્મા બનાવું, જીવને શિવ બનાવું, સુધી આવે અને માણસે એનાથી મેળવેલા કંકરને શંકર બનાવું, એ જ પે? એની અભીપ્સા સુસંસ્કાર અગર કુસંસ્કાર જીવ જ્યાં જ્યાં જાય, એને વિલાસ અને વસ્તુઓની ભૂખમાંથી મુક્ત આ લેક કે પરલેક, એ સાથે જ ચાલ્યા આવતા કરાવી વિરાટ તરફ લઈ જતી હોય છે. હોય છે.
એક સંસ્કારી વ્યક્તિએ પ્રાર્થના કરતાં ધમમાં ચાર લક્ષણોનું દર્શન થાય છે. એ કહ્યું: “ભગવાન ! મને ધન આપે તે આપજે, પ્રમાદી હાય નહિ, એ પ્રાર્થના કદી છોડે નહિ, ન આપે તે કાંઈ નહિ પણ મને સુખદ્ધિથી પુરુષાર્થ એના પ્રાણ હોય અને પ્રમાણિકતાને વંચિત ન રાખીશ.”
એ વળગી રહે છે. ધમીના આ ચાર લક્ષણોવાળો જેની પાસે સુબુદ્ધિ છે અને છતાં દુઃખી માણસ
માણસ દુનિયામાં દુઃખી બન્યા હોય એવું હેય એ એક માણસ તમે મને બતાવો.
ન કદી બન્યું નથી. ઘણીવાર ઘણું કહે છે કે ધમીં માણસે બહુ હું હમણાં જ અમેરિકાના પ્રેસિડન્ટ હર્બર્ટ દુઃખી હોય છે. હું તમને ખાતરીથી કહું છું કે હૂવરનું જીવન વાંચતે હતે. હર્બર્ટ હૂવરના ધર્મી કઈ દિવસ દુઃખી હોઈ શકે જ નહિ ! જીવનને એક પ્રસંગ આવે છે. કેઈ માણસ ધમી જો દુઃખી હોય તે ધર્મ દુનિયામાં જીવતે યુનિવર્સિટીમાંથી ભણુને તરત પ્રેસિડન્ટ તે નથી એમ માનજે. પણ તમે કહેશે કે અમુક નથી. હર્બર્ટ ઇજનેર થઈને આવ્યા અને એક ધમને તમે દુઃખી જોયાં છે.
છાપામાં વાંચ્યું કે અમુક કંપનીમાં ઇજનેરની