________________
बालावबोधरूपगूर्जरभाषामय - धूर्ताख्यानकथा स्त्रीणां कृते भ्रातृयुगस्य भेदः संवन्धभेदे स्त्रिय एव मूलम् ।
अप्राप्तकामा बहवो नरेन्द्रा नारीभिरुच्छेदितराजवंशाः ॥१॥ जो सर्व देवनें तिल तिलइ तिलोत्तमा अप्सरा नीपनी, तो छेद्यां ताहरां अंगोपांग मेल्या, तेथी तुं किम न नीपजइ । ३ । [३,२७-३७] ___ तथा बीजं सांभलि- पवन पुत्र हनुमंत बाल्यावस्थाइ मातानइ पूछवा लागो जे-मात! हुं भूष्यो। था तिवारि सूं खाउँ ?' मा बोली- 'वत्स ! राता फल खाजे' । तेवार पछे कोइक वेलाई ऊगतो सूर्य देखी, रक्तवर्ण फल बुद्धिं खावाने प्रहिओ । तेवारि तेणि लत्तापहारि हनुमंतने शतखंड चूर्ण करिउं । ते जांणी माता अंजना विलाप करती रोवा लागी । ते हनुमंतनो परलोके गयानो समाचार जांणी, स्त्रीने रोती देखी, पवन कोप पांमी पाताल मांहिं पइसी रहिओ। तिवारि पवननइ निरोधइ देव मानव सर्व जग अति आकुल थई मरण पांमवा लागुं। पछै सर्व देव पातालि जई पवनने मनावी ।। आण्यो । चूर्णित सर्व अंगोपांग मेली हनुमंत जीवतो करिओ। सर्व ठामि सोधी पणि एक हनु न लाधी । तेणि रहित छै, तो हनुमंत नाम दीधुं । जो पवननो पुत्र चूर्ण कयो, ए मिल्यो, ए सत्य छै, तो तई कडं जे हुं जीवतो थयो, ते पिण सत्य ज छै । ४ । [३,३८-४५] __ तथा राम रावणर्ने महासंग्राम लागो । तिवारे रावणनें सुभटें खग बाणादिक प्रहरणि अनेक वानरनां सईकडां छिन्नांग कखां । लक्ष्मणए रावण शक्ति माखो हुँतो भूमि पड्यो । रामहं शोकातुर । थई विलाप करवा मांड्यो । तेवारि हनुमंत द्रोण पर्वत विशल्या ओषधी आणी लक्ष्मणनी शक्ति काढी । जे वानर राक्षसने शक्ति अस्त्रिं छिन्नांग हता, तेह पणि सजीव कया । जो छिन्नांग ए वानर जीवता थया, ते साचुं छै तो ते कहिलं, तेहि साचुं छइ । ५। [३,४६-५२] __ तथा मित्र एलाषाढ ! स्युं तई स्कंदनी उत्पत्ति नथी सांभली ? । बहुग्रंथ प्रसिद्ध ते वात छइ, ते सांभलि-हिमाचलनी गुफा मांहिं संभोग करतां ईश्वर पार्वतीने एक दिव्य वर्ष सहस्र गयुं । ते. अवसरे देवता, तारक दैत्यइ पीड्या, तेहनें मारवानो उपाय चिंतववा लागा जे-ईश्वरना वीर्य विना बीजो कोई तारक दैत्यनें मारी न सकइ, अने भयिं ते पासि बीजो कोई जाई न सके । ते माटि अमिनै मोकलिई । इम विचारी अग्निनै पासें जई कहिवा लागा जे- 'अभ्यर्थना करता मनुष्यनोए उपकारी पुरुष उपगार करइ, तो महानुभाव सर्व देवसमूहनें तो विशेषइ उपकार करें। मेहने काजि सर्व देवता चिंतासमुद्र मांहिं बूड्या, तिहां अग्नि तुं ज समर्थ छै, ते गुफाघर मांहिं । पइसी ईश्वरनै तुं पोतानुं दर्शन दिई, तो कदाचित तुझने देखी संभोग क्रीडा मूकई' । तेवारि अग्नि पोलीउ-'ईश्वरने संमुखिं बीजी अवस्थाई न जवाई तो संभोगी अवस्थाई किम जवाइं । पडवांग धारी, शूलपाणि, नरकपालधारी, श्मसानवासी - एहवा ईश्वरनिं सन्मुख' कुंण मंगलीक वांछतो जाइ । घणुं स्युं कहीइ ? जे ईश्वर बहुजन देषता लिंगोत्थान करी नाचइ, तेथी इंद्र सरिपो वीहइ, तो माहरी वात किसी । जो कदाचित ईश्वर कोपे तो माहरी गति सी थाइ ? ते माटि देवताउ तुम्हइ ॥ मुझनै संकटि न पाडउ' । तेवारि इंद्रई कहिउं– 'अग्नि! तुं ईश्वरथी म बीह । ए पार्वतीने वश छै । जे कोणिइं दमाइ नहि तेहनें स्त्री एक दिवस मांहिं दमइ । यदुक्तम् -
हत्थी दम्मइ संवच्छरेण मासेण दम्मइ तुरंगो।।
महिला पुण किर पुरिसं दमेइ इक्केण दिवसेणं ॥१॥ 1P संमुझे कुणे जवाइ।
धू०८
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
