Dhurtakhyan

Author(s): Haribhadrasuri, Jinvijay
Publisher: Saraswati Pustak Bhandar Ahmedabad

Page 148

बालावबोधरूपगूर्जरभाषामय-धूर्ताख्यानकथा
६१ पाम्या । जे देवता जिहां हता ते तिहाथी मुद्गर, शक्ति, हल, मुसल, खड्ग, दंडादिक शस्त्र लेई पूठि धाया । कोलाहलि जग बधिर करता, गरुडनइ वींटीनइ कहिवा लागा' जे- 'पापी अमृतचोर, आ मारो। हिविं किहां नासी जाईस ?' । पछइ गरुडई महासंग्राम करी, च्यारे दिशि पांखनइ प्रहारि, शत, सहस्र, लक्ष, कोटि संख्य देवताने यमघरि पहचाड्या देखी, सर्व देवतासंघ क्षणेकमांहिं हारी, दीन थई, नासतो जांणी, इंद्रइं ज्वालासही जलतुं वन गरुडने मारवा मुकिउं । ते पणि । शरीरें सफलाई हेठो पडिउं । ए वनइं गरुडनई काईए नथी कर्यु, इम सर्व देवतानि जणाववा गरुडई चांचइ धरी राख्यु । तिवारि गरुडथी भयभ्रांत थयो हुतो इंद्र विष्णु पासि गयो । विष्णु कोपि प्रज्वलतो बार सूर्य समान तेजवंत चक्र लेई गरुडनई मारिवा धायो । तिवारि सर्व शनैश्चरादिक ग्रहई सर्व ऋषि जई विष्णुनै वीनव्यु जे- 'स्वामी ! तुं सर्व व्यापी छइ, सर्व भुवननाथ छइ । तुं विचास्या विना कोप करि, ते वारु नहि । ए गरुड ताहरो बंधु छइ । ते माटि कोप मूंकि । ।। म्लेच्छनी परि गोत्रनो क्षय म करि' । इम सर्व ग्रहर्नु, सर्व ऋषितुं, वचन सांभली, शांत थई कृष्णइं गरुड साथें मेल कखो । पछइं गरुडें घर जई, अमृत आपी, विनता मातानुं दासपणुं टाल्युं । जो गरुडै गज, कच्छप, वटवृक्ष ऊपाड्या अने अन्य ठामि मूक्या, तो शश ! तुं दइडो ऊपाडी किम गामि नाणइ । ७ । [४,३१-८७ ] ___ तथा, जो सात दिन लगि वरसात वरसतां कृष्णइ गोवर्द्धन पर्वत धौँ, तो तुं तेले भर्यो । दइडो किम न ऊपाडै । ८ । [४,८८]
तथा, जो समुद्र सेतु बांधवा वानरै अनेक योजनथी पर्वत ऊखेडी आण्या, तो ताहरो बेटो शुक्ष उन्मूलइ तिहां कोण आश्चर्य ।।९।[४,८९-९०] ___ तथा, अशोकवाडीइं हनुमंत वानरं अनेक अशोकादिक वृक्ष उन्मूल्या । जो ए सत्य छै, तो ताहरो पुत्र उन्मूलइ इहां किसी वडाई । १० । [४,९१-९४ ]
॥ खंडपानयोक्तं शशं प्रति प्रत्युत्तरकथानकदशकमिदम् ॥
॥ इति धूर्ताख्याने चतुर्थमाख्यानकम् ॥
हवइ इणिं प्रकार निरुत्तर कर्यो हुतो शश खंडपानानइ कहिवा लागो जे- 'खंडपाना ते जे अनुभव्यु होइ ते कहि' । तिवारि खंडपाना बोली- 'जो तुम्हइ सघला दीन थई माहरें पगे लागो तो सर्वनई भोजन दिउँ' । तिवारि धूर्तो कहिवा लागा जे- 'एक भोजनहेति अम्हई महापुरुष तुं आगलि दीन किम भा १ । तिवारइ काइक हसीनइ खंडपाना बोली- 'मई जे अनुभव्युं ते सांभलउ । हुं यौवन समइ रूप लावण्यनुं निधान हती । कोईक समयि ऋतुवंती थई मंडपि सूती हती; तिहां आवी माहरै रूपि विस्मय पामी पवनें हुं भोगवी । केतलि कालि पुत्र आव्यौ, ते मुझ साथि जन्म कालि ज वात करी, मुझनें मूंकी बलात्कारि स्वप्नदृष्टनी परि कहिं गयौ । ए मई अनुभव्युं ते सत्य" किं वा असत्य ? । जो असत्य होई, तो सर्वनें भोजन दिउ; जो सत्य होइ, तो आ जगमाहिं कोई स्त्री विधवा अपुत्रवती न होई ॥ [५,१-१०]
॥ इति खंडपानयोकं कथानकम् ॥ ___1P इणो हणो, छेदो छेदो, साहो साहो, इम कहेता गुरुड. कहिवा लागण। 2 P अम्हो। 3 P मुनि मुंकी किहाई गयो।