Dhurtakhyan

Author(s): Haribhadrasuri, Jinvijay
Publisher: Saraswati Pustak Bhandar Ahmedabad

Page 147

बालावबोधरूपगूर्जर भाषामय - धूर्ताख्यानकथा
1
वली शशs पूछिउं - 'कहि, मई ते मोटो गजचर्मनो दइडो किम ऊपाड्यौ । कदाचित कटिं पाड्यौ, पण एकलइ मई गांमि किम आंण्यो ?' | तिवारि खंडपाना कहिवा लागी जे - 'शश ! स्युं तई केवारि गरुडाख्यान नथी सांभल्यु, जे एहवूं पूलै छइ । ते सांभलि - काश्यप ऋषिनइ कद्रू विना एहवि नामइ बे स्त्रीउ । ते बेहूंइ कोईक समये क्रीडा करतां होडि बकी - जे जीतइ तेहनें घरि, " जे हारइ ते दासपणुं करै । अने ते दासपणुं जावज्जीव करै; अथवा जे हारी होइ तेहनो अंगजात बेटो थाइ ते पातालथी अमृत आंणे तेवारिं ते दासपणुं टलइ । इम होड बकी बेहुं शोकि रमिड | विनता हारी, कद्रू जीती । तेहने घरि दासी थई रही । शोकिनै वैरि कद्रू विनताने घणुं दुःख दिइ । इम घणा काल लगि दासपणुं करतां विनता गर्भवती थई । समइ त्रिणि ईडा जण्यां । उतावलिदासपणुं टालवा एक ईंडु भेदिउं । ते मांहिंथी विंछी नीसस्था । वली केतले कालि बीजुं ईंड ॥ भेदिजं, ते मांहिंथी साथल जंघारहित पुरुष नीसरिओ । तेणें माताने कहिउं ने, जो मा तैं पहिलं ईड का भेदिउँ, बीजुं पणि ईंड पूरुं पाकाविना भेदिउं । तेणि करी हुं अधूरो जण्यो । तेथी ताहरु दासपणुं नथी गयुं । हिवइ प्रयत्नइ आ त्रीजुं ईंडुं पालजे, एहथी ताहरो मनोरथ पूरो थास्यै । पछे ते अनूरु सूर्य सारथी कयो । पछइ केतले कालि स्वभावई त्रीजूं ईंडुं भेदायुं । ते मांहिंथी सर्प - कुलनो काल महाघोर महाबलवंत गरुड पंखी प्रगटिउ । ते बालपण रमतो कद्रूना बेटा सर्पनइ ॥ नित्य मारइ । ते सगला सर्प रोता कद्रू आगलि जईनइ रोवा लागा । तेवारि कद्रू विनताने ओलंभो देवा लागी, जे दासीडी' तूं ताहरा बेटा गरुडनइ वारे नहीं, तर तुं दुःख पामीस्यै । एहवो उलंभो सांभली विनता दुःख धरती रोवा लागी । तेहनें देखी गरुड रोवानुं कारण पूछे हुंति, सर्व दासपणानो वृत्तांत सांभलावी, विनताइ कटुं जे- 'अमृत ल्यावै तो दासपणुं टलइ' । तिवारि गरुडइ पूछिउं - 'अमृत किहां छै ?' विनताइ कहिउं - 'बदरिकाश्रमिं अंध ताहरो पिता बसै छ, ते 20 अमृत ठाम जाणइ छै, तेहनें पूछ' । इम वचन मातानुं सांभली गरुड पितानइ पासिं जई पगे लागो । पिताई स्पर्श पुत्र ओलख्यो । गरुडई कहिउं - 'तात ! हुं भूख्यो छऊं, स्युं खाउं ?' । काश्यप ऋषि कहि - 'इहां पासि एक पद्म सरोवर छै, तिहां बार योजन प्रमाण शरीर एक गज, एक कच्छप छै, ते बेहूं नित्यइ रीसै मांहो मांहिं वढइ छै, ते बेहूंनइ खा, भूख्यो न रहि' । पछै गरुडै तिहां जई बेहूंनइ भखी, पाछा फिरतां मार्गि एक पक्षीनो निवास महावट वृक्ष दीठो । ते हेठि ब्रझाना 25 वीर्यना ऊपना वालिखिल्ल नामि अउठ कोडि ऋषि तप तपइ, ते ऊपरि बइठो । पोताना शरीरना भरि कडकडतो वड भागो । पछै गरुडई, रखे ऋषि चंपाइ, इम चींतवी चांर्चे ते वड उपाडी आकास ढांकतो, सर्व देव दानवने चमत्कार उपजावतो, समुद्रना बेट वचि मूक्यौ । ते वटह अलंकरी भूमिकानुं नाम लोकई लंका दीघूं । तै लंका रावणनी राजधानी नगरी थई । पछै वैली गरुड आवी अमृतनो ठाम पूछिउं, तो ऋषि बोलीउ - 'वत्स ! सातमा पातालनें हेठि, धगधगाय24 मान अभि सर्व दिसि वींटीउं, सर्व सुरासुरइ नित्यइ जालव्युं अमृत कुंड छै । तिहांथी अमृत लेवाई' नहि । जो अनेक मधु, घृत, जल आपइ, अनि संतुष्ट थयो हुंतो अमृतकुंड मांहिं जना विइ, तो कदाचित लेवाई | तोड़े ते लेतां अनेक विघ्न उपजइ छै' । एहवं काश्यप ऋषिनुं वचन सांभली अवधारी, पाताळें जई, पोतानी ने पांखर जे अनेक मधु, घृत, जल भरी लेई गयो हतो ते आपी, अभिन्न संतोषी, तेइ देषाड्या अमृतकुंडथी अमृत लेई नीकलतो गरुडनइ देखी, अमृतकुंडरक्षक "देव उदूघोषणा करी, जे कोई पंखी अमृत लेई जाइ छइ । ते सांभली सर्व देव दानब सोम
1
1
AP दासकी। 2 P ई कोई न शकर
६०