________________
વતાં આવતાં જ નથી. આવા ખાનાં ઉઘાડતાં વખતે એવો વિચાર કરવાનો છે કે તેઓ હંમેશને માટે ચાલશે કે કેમ તેના ખર્ચ માટે પૈસા મળશે કે કેમ અધવા લાથક પુરો નીમાશે કે કેમ? ખર્ચ માટે તે એવી રકમ જોઈએ કે જેના વ્યાજમાંથી તેવાં ખાતાઓને ખર્ચ ઉપાડી શકે. આવી રીતને બંદે બસ્ત કર્યો હોય તેજ આપણી જૈન શાળાઓ સ્થિરતા-દઢતાને પામે, નહિ તે અણી ઉપર ઉભના મિનારાની માફક ક્યારે પડશે કયારે પડશે તેની જ વાટ જોયા કરવી પડે. શાળાઓ વિ. માટે લાયક મનોની શોધ કરવી જોઈએ. આપણુ સાધમી એને પ્રથમ હક આપ જેએ, ને તેવા ન મળે તે પછી લાચાર. પણ કહેવત પ્રમાણે ન થવું જોઈએ કે વાણીઆ ભાઈ શરૂઆતમાં શરાને પછી દીલા. આવા ખાતાંઓના વહીવટ કરનારાઓ ઉચ્ચ ગુણના શાંત સ્વભાવી હોય તેજ સારા પરિણામની આશા રાખી શકાય. બીછ અફવની વાત એ છે કે આપણા ધર્મનાં તો બાળકે સહેલાઈથી સમજી શકે તેવી સરળ ભાષામાં થયેલી એક ગ્રંથમાળા નજરે પડી નથી. જૈન ધર્મની ફિલસુફી, ક્રિયા કાંડે તથા કથાઓનું સવિસ્તર વર્ણન આવી ગ્રંથમાળા આવવું જોઇએ પણ આ એક મોટી ખોટ કોણ પૂરી પાડે ? કેટલાક ઉદ્યમી વિદ્વાનો પ્રયાસ કરતા હોય તે પણ ઉતજનને માટે નિરાશાજ. ક્રમવાર અભ્યાસ કરવાની બોટ જેમ બને તેમ વહેલી પૂરી પાડવી જોઈએ.
ધાર્મિક કેળવણી આપીને આપણે ભિન્ન ભિન્ન ધર્મોને લડાવી મારવાના નથી. પરસ્પર દેવ, વિધિ કર્યા વિ. થી જુદા જુદા ધર્મોને ઉશ્કેરવાવા નથી. આ કનિષ્ઠ વિચાર દૂર કરી ધાર્મિક જ્ઞાનથી આપણું હૃદય કેવું કમળને નરમ બને છે તથા ધાર્મિક જ્ઞાનથી આપણે અખિલ સૃષ્ટિમાં કેટલે દરજે કે સંબંધ ધરાવી છીએ તેને પૂર્ણ વિચાર કરી ધાર્મિક જ્ઞાનથી થતા ફાયદા તરફ આપણું લક્ષ્મ ખેંચવું જોઈએ.
ધાર્મિક જ્ઞાન મેળવવાને ઉચ્ચ આશય તે એ છે કે પિતાના ધર્મનું સંપૂર્ણ જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરી પછી બીજી ધમાં પણ સારી રીતે શિખી સ્વધર્મને પરધર્મને સરખાવી સાર ગ્રહણ કરવાને છે.
આપણા એક મહાત્માએ લખ્યું છે કે, न में भ्राता पहावीरी न द्वेषो कपिलादिषु
युक्तिपदचनं यस्य तस्य कार्पः परिग्रहः
આ ોક શું શિખવે છે. તે કહે છે કે મહાવીર કાંઈ મારા ભાઈ નથી, કપિલાદિ ઉપર કોઈ મારે ભાવ નથી, પણ જેનું જેનું વચન યુક્તિ
