________________
વ્યાપારમાં પણ પ્રથમની કુશળતા હવે રહી નથી. વસ્તુપાલ જેવા વણિક પ્રધાન સંસ્કૃત વાણીમાં વાતચીત કરી શકતા હતા. [ત્યારે હાલ વિ. ઘાના બાળેા પ્રચાર સાધના અને સ્પર્ધા છતાં જૈનવ બુદ્ધિ વિષયક જ્ઞાનના વિષયની ઉપેક્ષા કરતા રહે છે. સુભાગ્યે કાન્ફરન્સ પ્રતિવર્ષે ઉક્ત વિષય સબંધી વિવેચન ફરી માર્ગ નિરૂપણ કરે છે. તે લોકાને ખુદ્દે ચાતુર્ય, વાક્ ચાતુર્યં, વિદ્યા કળા, ક્િા અને સુધારાનું ભાન કરાવે છે. તેના ઉત્તેજનના પરિણામે તેમને સન્માર્ગનું દર્શન થાય છે, એટલું જ નહિ પરંતુ તેમનુ દ્રવ્ય સન્માર્ગે અર્થાત્ પ્રશ્નકલ્યાણાર્થે વિશેષ ખાતુ નય છે. ગિ’ શિષ્યવ્રુત્તઆ કન્યાશાળા આદિ વણીને સહાયભૂત સંસ્થાના ઉદ્દભવ તેની પ્રેરણાનેજ આભારી છે.
"
આધુનિક જાગૃતિને વિષે આટલું જણાવ્યા બાદ મૂળ વિષય સ ંબંધ મારે કહેવુ જાઈએ કે વ્યવહારમાં મનુને બુદ્ધિ, તર્ક શક્તિના કંઇ થેડાઉપયેગ હતા નથી. દુની આદારીના વ્યવહાર યથાર્થ સમજવામાં; જે દરેક ગુંચવણીમા સચેગામાં મનુષ્ય મુકાય તેનુ તે યથાર્થ તેાલન કરવામાં; સાધ્ય વસ્તુ પ્રાપ્ત કરવાનાં સાધનેમાં વારવાર વિપર્યાસ થતાં અને અનેક ટ્રેટ અને ગહન પરિ સ્થિતિઓના ફેરફારમાં પણ સાધ્ય વસ્તુ પરિણામ પ્રતિ એક લક્ષ રાખી, તેને ઉપચેગી ખામતા તારવી કાતરી, તેનાં જ અથથી દાંત સુધી લક્ષ આપથામાં બુદ્ધિ ચાતુર્યના કેટલા ઉપયોગ છે ? કાળુ બાબતને મુદ્દાની માખત સાથે કેટલા સંબંધ છે તે તારવી તે સંબંધ હૃદયમાં નિરાળા રાખી અમુક અમુક બાબતેાના સયોગીકરણ અને પૃથક્કવર્ડ સાધ્ય વસ્તુ ક્રમ સિદ્ધ થાય છે છે. વિચારવુ એ વ્યવહારમાં કેટલું જરૂરનું અને ઉપયોગી છે? પરંતુ આ બુદ્ધિબળ સજ પ્રાપ્ત ધવુ સુલભ નથી. વિચારશક્તિના વિકાસ થયાવિના વ્યવહારમાં પપ્પુ સારા નરસાના ભેદ અનુભવવા બહુ કઠિન અને દુસ્તર છે. આધીજ સામાન્ય રીતે અશિક્ષિત મનુષ્યના હાથે સામાન્ય બાબતમાં પણુ અનુચિત અવિચારી વર્ઝન થતુ જોવામાં આવે છે. દુનીઆમાં જ્યારે પમલ પગલે મુદ્ધિ, વિવેકની જરૂર છે તો તે કળવવાના હેતુપ્રતિ દુર્લક્ષ્ય રહેવુ એ બળકાને જડ-પશુ સ્થિતિમાં રાખવા ખરેખર છે. વસ્તુ સ્વરૂપ આવું છતાં પશુ વિકાસક્રમના હેતુરૂપ કેલવણીના વિષયેાપ્રાંત ઘણા મનુષ્યો દુર્લક્ષ્ય કરે છે. જવન નિર્વાણૢ સપાદન કરવા માટે ઉપયેગી માની લીધેલાં સાધના અને તેને જ લગતા વિષયના જ્ઞાનનેજ તે પુરતુ માને છે, અને તેથી જ ઐહિક સુખી વન પરિણમતુ તેઓ ધારે છે, પરંતુ વાસ્તવે તે એક મેટરી
