Bhagvan Mahavirna Yugni Mahadevio

Author(s): Sushil
Publisher: Jain Atmanand Sabha

Page 13

જેવા સરળ અને ખુલ્લા દિલના ગણધાર, મહાવીરના યુગમાં વિચરતા હતા. પણ પાપરપરાની કેટલીક સાધ્વીઓ પરિત્રાજિકાઓ બની ચૂકી હતી. પાર્થ અને મહાવીરના સમય વચ્ચે દેશભરમાં ભારે વિષમ તેમજ અંધાધુંધીવાળી કટોકટી ઊભી થઈ હશે-ઈતિહાસમાં જેની નેધ નથી મળતીઃ માત્ર પાર્થ પ્રભુના સંધની, મુમુવું માનવી જેવી દશા છેડે ઇસારે કરી જાય છે. મહાવીરના સમયમાં સંઘને પુનરૂદ્ધાર અનિવાર્ય હતો. એટલે કેવળજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ સાથે જ મહાવીરે ચતુર્વિધ સંઘને પાયે નાંખે.
ચતુર્વિધ સંધમાં સાધુ-સાધ્વી સિવાય ન ચાલે, પણ શ્રાવક, શ્રમણના ઉપાસકની શી જરૂર? ઉપાસક નફ્ટકે લેવા પડયા હોય તે પણ શ્રાવિકા–ઉપાસિકાની શી જરૂર હશે? તત્કાલીન પરિસ્થિતિ અંગે એ જમાનાના ઘણાને એવી આશંકાઓ થઈ હશે. સંઘમાં શ્રાવકની સાથે શ્રાવિકાને પણ એટલું જ માનવંતું અને ઉચ્ચ સ્થાન એ એક મહાક્રાંતિકારી પગલું ગણાયું હશે. ખાસ કરીને જે વખતે નારીને મુક્તિમાર્ગની અર્ગલારૂપ માનવાની પ્રથા પડી ગઈ હતી–ખરીદાયેલી દાસીએ તે ઠીક પણ કુલનારીઓ પરિગ્રહની શ્રેણીમાં સમાઈ જતી તે વખતે, સંધમાં શ્રાવિકાને, શ્રાવક જેવું, સાધ્વી જેવું, શ્રમણ જેવું સ્થાન મળે એ શું સામાન્ય વાત છે? કંચનની જેમ કામિની પણું એક બંધનરૂપ જ ગણાય. જેને કંઈ રવતંત્ર વ્યક્તિત્વ નહેતું-સાધકના પગમાંની બેડી જ ગણાતી તે સ્ત્રીને, ભગવાન મહાવીરે ચતુવિધ સંધમાં સમાન દરજજે સામેલ કરીને શ્રમણ સંસ્કૃતિની લપકારકતા, ઉદારતા અને