________________
| આપણે પણ આ પ્રધાન પદને પોંખી લઈ શ્રુતિ અને સ્મૃતિ, ૧૪ વિધાસ્થાનોના સ્વામી બનીએ તેજ એકમાત્ર શુભાપેક્ષા.
ચૌદપૂવઓ પણ અભિલપ્યમાન શ્રુતજ્ઞાનના સર્વ અર્થોને કહેવા સમર્થ થતા નથી કારણકે શ્રુતનો દરિયો અગાધ છે, આયુબળ અલ્પ છે અને વાચા ક્રમવર્તી છે, છતાંય દ્રવ્યાનુયોગ, ગણિતાનુયોગ, ચરણકરણાનુયોગ તથા કથાનુયોગના વિભાગ દ્વારા શ્રુત સંપદાની લ્હાણી કરાવવાના 3 અધિકારી પુરુષ આ પદના ધારકો છે. જેઓ કદાચ તે પદને ઓળંગી
આચાર્ય પદ પણ અવધારી લે છતાંય જ્ઞાનદાનની જવાબદારી વહન કરે છે. { ઉપાધ્યાય માનવિજયજીની રચનાઓ જે કાવ્યમય સ્તુતિ. સ્તવનો, રે સક્ઝાયોમાં સંકળાયેલી છે તે બાળ ભોગ્ય ભાષામાં જેમ છે તેમ સાક્ષરી
ભાષામાં રચાયેલા શાસ્ત્રો વિદ્વાનોને પણ માથું ખંજવાળવા બાધ્ય કરે તેવા છે. જૈન જ્ઞાન સાહિત્ય જેટલું પ્રગટ છે તેથીય કેટલું વધુ તો અપ્રગટ છે. નમો લોએ સવ્વ સાહૂણં -લોકના સર્વે સાધુઓને નમસ્કાર હો.
ઉપરોક્ત પાંચમા પદ દ્વારા અઢીદ્વિીપમાં સર્વત્ર દિક્ષિત સાધુઓને જ વંદના નથી, પણ વ્યવહારનયથી સાધુના સૌમ્ય લેવાશથી સુસજ્જ સાધુ, ઉપાધ્યાય, આચાર્ય અને અરિહંતો પણ વંદનીય જણાવ્યા છે, જ્યારે નિશ્ચય નયથી સિદ્ધોમાં શાશ્વત સ્વરૂપે સાધુતાનો વિકાસ હોવાથી પાંચેય પરમેષ્ઠીઓને વંદન કર્યા છે.
સાધુનો જીવન મંત્ર છે - "Live for the best, but be ready for worst." માટે જ મુનિ મસ્તકના મુંડન સાથે જ મનનું પણ મુંડન કરી મૌનના. { મંડન સાથે વિષય-કષાય રૂપી આંતરશત્રુઓ સાથે ગુપ્ત યુદ્ધ આદરે છે.
“સાધુ આંતર અરિ સમૂહને વિક્રમી થઈ અ .” જ્યાં સુધી મોહ હણાતો નથી કે ત્યાં સુધી મોક્ષ માટે મથતા મુનિવરો ક્યારેક જંગ જીતી જતા હોય છે ને ફરી,
હારી પણ જાય, છતાંય જેમ “હાર્યો જુગારી બમણું રમે તેમ કર્મોથી હારેલ મુનિ પણ બમણું લડે અને ધીમે ધીમે પણ વિજયકૂચને વધારતો અંતે કે સાધના દ્વારા સિદ્ધ પદ સુધીના સોપાનો ચડી જાય જ છે. મધુરા સંસારને પણ અધૂરા માની નીકળી પડેલ સાધુ રૂપી લડવૈયાઓએ લડત કેવી કેવી આપી, હાલે પણ બકુશ કે કુશીલ ચારિત્ર છતાંય કેવા ઉત્તમ આદશે આંખ સામે જોઈ શકાય છે, તેનું જ સંક્ષેપિત ચિત્રણ પ્રસ્તુત પદધારીઓની અનુમોદના રૂપે દૃષ્ટાંતો સહ અગ્રવર્તમાન છે.
તો ચાલો જાણીએ-માણીએ તેવા પાંચેય પરમેષ્ઠીઓમાં સાધુ પદનું આરોપણ કરીને, જેઓ પાંચ પદસ્થો, ચારધર્મો (દાન-શીલતપ-ભાવ)ની
B
Y
બહુરત્ના વસુંધરા-ભાગ ચોથો . ૧૮૮
