Atmanand Prakash Pustak 090 Ank 05

Author(s): Pramodkant K Shah
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

કે
શ્રી ભદ્રબાહુ સ્વામી
લેખક
ધીરજલાલ ટોકરશી શાહ முடிமமம்மமம்மமமமமமமமமமமமமமம்
પ્રતિષ્ઠાનપુરમાં બે બ્રાહ્મણભાઈઓ હતા. એકનું નામ ભદ્રબાહને બીજાનું નામ વરાહમિહીર કટબનો ધંધે વિદ્યા ભણવાને ભણાવવાનું હતું એટલે બન્ને ભાઈએ વિદ્યા વારસામાં ઉતરી. એ બે ભાઈઓને ન હતે ખાવાપીવાને શેખ કે ન હતો કપડાંલત્તાને શેખ. એ તે એ ભલાને શાસ્ત્ર ભલાં. જે ક્યાંઈ નવું જાણવાનું મળે તો ખાવાનું ખાવાને ઠેકાણે રહે ને વહેલા ત્યાં પહોંચી જાય.
વિદ્યા મેળવવામાં અત્યંત ઉત્સાહને ખંત હોવાથી તે બંને છેડા વખતમાં ધર્મશાસ્ત્ર, ન્યાયશાસ્ત્ર, તકશાસ્ત્ર, વ્યાકરણ તથા જ્યોતિષ વગેરે શાસ્ત્રોમાં પ્રવીણ થયા.
એક વખત યશોભદ્રસૂરિ નામના અગાધ જ્ઞાની આચાર્યને તેમને સમાગમ થયે. એ આચાર્ય દશ વૈકાલિક સૂત્રના રચનાર શäભવસૂરિના ચૌદ પૂર્વ ધારી શિષ્ય હતા. જેમ સૂર્ય આગળ આગીઓ ઝાંખો પડી જાય, જેમ સેન આગળ કથીર કુબડું દેખાય તેમ આ બેઉ ભાઈઓને લાગ્યું. ખરી વિદ્યાને ખરૂં જ્ઞાન મેળવવું હોય તે આ મહાત્મા પાસે છે એમ તેમને જણાયું. એથી બંનેએ તેમની આગળ દીક્ષા લીધીને જેનશાને અભ્યાસ કરવા માંડશે.
જૈન શાસ્ત્રમાં જે પુસ્તકો અત્યંત પવિત્ર ને પ્રમાણભૂત ગણાય છે તે આગમ કહેવાય છે. પ્રભુ મહાવીરે જે ઉપદેશ આપ્યો તેને ગણધર શ્રી ગૌતમસ્વામી તથા બીજાઓએ સૂત્ર રૂપે શું. એ સૂત્રોની સંખ્યા ૧૨ ની છે. એટલે તેને દ્વાદશાંગી કહેવાય છે. દ્વાદશ એટલે બાર અને અંગ એટલે સૂત્રો ભદ્રબાહુ સ્વામી તો આ બાર અંગમાંથી પહેલું આચારાંગ શીખી ગયા; બીજું સુયગડાંગ શીખી ગયા. ત્રીજું ઠાણાંગ શીખી ગયા, ચોથુ સમવાયાંગ શીખી ગયા, પછી તે ભગવતીજી, જ્ઞાતાધમ કથા, ઉપાશક દશાંગ, અંતગડદશાંગ, અનુત્તરોવવાઈ, પ્રશ્ન વ્યાકરણ, અને વિપાકશ્રત પણ શીખી ગયા. હવે આવ્યું બારમું અંગધણુંજ મને ઘણું જ જ્ઞાનવાળું. એનું નામ દષ્ટિવાદ. વરાહમિહીર તે એટલેથી અટકયાને બીજુ બાજુ શીખવા મંડયા. ભદ્રબાહસ્વામી એમ અટકે તેવા ન હતા. એ તે કેડ બાંધીને, એકાગ્ર મન કરીને દૃષ્ટિવાદ શીખવા લાગ્યા. તેને પહેલા ભાગ પરિકમ શીખી ગયા. એમાં ઘણી ઉડીને ઘણી ઝીણી વાતે. પછી બીજે ભાગ સૂત્ર આવ્યો. તેના ૮૮ ભેદ. તે પણ શીખી ગયા. હવે આ ત્રીજો ભાગ પૂર્વગત. ઘણે અધરોને ઘણો વિશાળ એને ચૌદ તે મહાન ભાગ. એકે પૂર્વ એટલું જ્ઞાનવાળું કે તેની સરખામણી ન થાય. એ પૂર્વ લખ્યાં લખાય નહિ. ફકત આત્માની શક્તિ (લબ્ધિ) થીજ શીખાય. કઈ પૂછશે કે એમ છતાં લખવું હોય તો કાંઈક તે પ્રમાણુ બતાવો એટલે ખ્યાલ માર્ચ–૯૩].
[૩૧
-