________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
છવાયેલું બેડોળ શરીર ? પહેલાનું શરીર કયાં ગયું ? ત્યારે શું આજનું શરીર તે તમે છે ? ના ! તે તમે નથી. તમે તો શરીરની પ્રત્યેક પરિસ્થિતિને પહેચાણનાર આત્મા છે, શરીર બદલાય છે કારણ કે તે પરિવર્તન શીલ છે, પણ તેને જેનાર જ્ઞાતાદ્રષ્ટા આતમા તે જ તમે છે. શરીર તે જડ છે જ્યારે તમે ચેતન છે. જન્મ મરણની જંજાળ શરીર ને હોય છે, તમે તે અમર છે. તો પછી આ નાશવંત શરીરને તમારૂં માને છે તે શું બરાબર છે ? તમે શા માટે તેનાં માન, અપમાન સુખ-દુઃખ તથા જન્મ-મરણના ભાગીદાર બને છે ? શું તમે નામ છે ? કુલચંદભાઈ, દલીચંદભાઈ જયંતિભાઈ એ શું તમારું સ્વરુપ છે ? તમારું નામ સાંભળતાજ ભરનિદ્રામાંથી ઝબકીને જાગી જાવ છો, તમારા નામથી કે તમને ભાંડે તે તમે આકુળ-વ્યાકુળ થઈ ઉઠે છે, પરંતુ જરા વિચારો આવતે અનંતા શરીરો અનંત કાળથી લીધા અને મૂકો એ કે શરીર આપણુ થયું નહિ, તે આ શરીર પણ આપણું ક્યાંથી હોય ? તે તેને માટે રાગ-દ્વેષ કરી શા માટે નવાં કર્મો ઉપાર્જન કરવા ? જે અનંતા ભવાનું પ્રદાન કરે છે અને અનંતા દુખોની ગર્તામાં ધકેલી દે છે.
ત્યારે શું ઇદ્રિને તમે તમારું સ્વરૂપ માને છે ? જે તેના ઉત્તર તમેં “આકારમાં આપતા હોતો આંખ જતી રહેવાથી, નાક કપાઈ જવાથી, કાને બહેરાશ આવવાથી, ચામડી ઉઝરડાઈ જવાથી કે પગે અપંગ થવાથી શું તમે મરી જાય છે ? તે પછી ઇંદ્રની ઇંદ્રજાળમાં શા માટે ફસાઈ રહ્યા છે ? તમે તો જોનાર-જાણનાર છે. કદાચ તમે કહે છે કે મન” એ અમારું સ્વરૂપ છે. પરંતુ મન–પ્રદેશમાં વિચારોના તરંગો ઊછળે છે ત્યારે, તમે એ તરંગોને જાણે છે કે નહિ ? ના કહીને છટકી શકે નહિ. કારણ કે તમે બોલ્યા વિના નહીં રહી શકે કે, હમણાં જ મારા મનમાં એક વિચાર ઉપસ્થિત થયો હતો. એટલે કે જાગેલી વસ્તુને જાણનાર કોઈ બીજે જ છે તે કબૂલ કરવું જ પડશે. તેમજ તમે બુદ્ધિ પણ નથી કેમ કે તેની ગતિને પણ જાણો છે બુદ્ધિમાં વિકાર, વિકાસ, પવિત્રતા, અપવિત્રતા અને સારાખોટાની ચડતી પડતીની ખબર આત્માને પડે છે, નહીં તો તમે એમ ન કહેત કે મારી બુદ્ધિ હમણાં બગડી ગઈ છે અથવા સુધરી ગઈ છે. એટલે તેને જાણનાર અંદર રહેલે આત્મા જ છે. પરંતુ તમે તે દેહ, ઈન્દ્રિયે, મન, બુદ્ધિ, અહંકારાદિને સમૂહમાં ‘હું પણ આરોપ કરો છો વસ્તુઃ તમે તે તેના દ્રષ્ટા છે. આ રીતે તમે પ્રાણ પણ નથી પ્રાણના દ્રષ્ટા છો, પ્રાણની પ્રત્યેક પ્રક્રિયાઓ જીવન રેડનાર છે, તમે તો શુદ્ધ, બુદ્ધ, નિત્ય, ચેતન આનંદ મય આત્મા છે. દહેના નાશથી તમારો નાશ નથી થતું અને દેહના જન્મથી તમારો જન્મ થતો નથી. તમે તો અનાદિના આત્મા છે, તમારા સ્વરૂપમાં તમે અચળ પ્રતિષ્ઠિત છે, આ વાત બરાબર સમજે અને વિશ્વના પ્રત્યેક ૮ માં અવિચળ રહે. આ પ્રમાણેની સ્વરૂપ સ્થિત એ જ તમારું સાચું સ્વરૂપ છે, તેની અનુભૂતિ કરવામાં જ જીવનની સાચી સફળતા છે, તેની અંશે અનુભૂતિ થતાં સમકિતને આવિષ્કાર થાય છે. જેને ચોથું ગુણસ્થાનક કહેવામાં આવે છે અને ત્યાંથી જ આધ્યાત્મિક પથ પર પગ ચાંપી શકાય છે, તે સાધનામાં આગળ વધતા, સાચું શ્રાવક પણું, સાધું પણું પ્રાદભૂત થાય છે અને તે રાહ પર વીર તેમજ પુરૂષાર્થને ફેરવતા સાધનામાં આગળ વધતા છેવટે પૂર્ણતાએ પહોંચાય છે. જરૂર છે, વિભાવમાંથી સ્વભાવમાં આવવાની, આત્માથી આત્માને ઓળખવાની, તેની અનુભૂતિ કરવાની આત્માના મૂળ ગુણનું પ્રગટી કરણ કરવાની પ્રત્યેક આત્મામાં પ્રભુ થવાની યોગ્યતા પહેલી જ છે જરૂર છે તે યોગ્યતા પ્રાપ્ત કરવાની. જ ૩૮]
આત્માનંદ-પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
