Atmanand Prakash Pustak 088 Ank 02

Author(s): Pramodkant K Shah, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

દીધી.”
અક્ષયકુમારે પૂછયું, “તારી એ વાત તે સમ- પરેશાન થઈ ગયા, ઘણે વિચાર કર્યો પણ સમજાઈ કે પત્નીનું દેહદ પૂરું કરવા માટે તે જાતું નોતું કે આમ થાય છે કેમ ? કરીની ચાવી કરી. પણ એ સમજાતું અથા કે એક દિવસ રાજાએ ચાંડાલને કહ્યું, “અરે, આટલા બધા ચેકીદારે હોવા છતાં તું બગીચા
તું મારી સાથે કપટ રમી રહ્યો છે ? આટલા માંથી કઈ રીતે ફળ ચેરી લા ?”
બધા દિવસથી વિદ્યા શીખવાડે છે છતાં મને કેમ ચાલે કહ્યું, મંત્રીશ્વર, મને અવસ્થાપિની કશું આવડતું નથી ?' અને અવામિની નામની બે વિદ્યા આવડે છે,
ચાલે કહ્યું, “મહારાજ, સાવ સાચું કહુ પહેલી વિઘાથી ચોકીદારને બેહોશ કરી દીધા
છું કે હું મારી વિદ્યાના એક અક્ષર પણ આપ અને બીજી વિદ્યાથી આંબાની ડાળને નીચે નમાવી
નાથી છુપાવતું નથી અને આ વિદ્યા શીખવવામાં
મેં તમામ કેશિશ કરી છેકેઈ કસર રાખી નથી.” મહામંત્રીએ ચાંડાલને રાજાની સમક્ષ હાજર મંત્રી અભયકુમાર આ સંવાદ સાંભળતા હતા. કર્યો. રાજાએ એના ગુના અંગે પૂછપરછ કરીને એણે રાજાને નિવેદન કર્યું, “મહારાજ, વિદ્યાથી મૃત્યુદ4 જાહેર કર્યો.
ઊંચે આસને બેસે અને શીખવનાર નીચે આસને મંત્રી અભયકુમારે વિચાર્યું કે આ બિચારો બેસે તે વિદ્યા કયાંથી આવે ? ડોલને કુવામાંથી ચાંડાલ નકામાં માર્યા જશે. એને બચાવવાને કઈ પાણી લેવું હોય તે નીચે ઝુકવું પડે. કુ પાણી ઉપાય કરવું જોઈએ. આથી અભયકુમારે મહારાજ. આપવા માટે ઉપર ન આવે. એ જ રીતે વિધા શ્રેણિકને કહ્યું, “ મહારાજ આ ચાંડાલને નમ્ર વિનયી) થયા વિના મળે નહીં. આમ આ મૃત્યુદંડ તે આપે જ છે, પરંતુ એની પાસે જે ચાંઠલને સિંહાસન પર બેસાડી અને તમે નીચે બે વિદ્યાઓ છે તે આપ શીખી લેવી જોઈએ. બસ તે જ વિદ્યા પ્રાપ્ત થાય.” આમ નહી થાય તે એની સાથે આ બે વિદ્યાઓ “સાચી વાત છે, તારી અભય. અમે ભૂલ પણ નષ્ટ થઈ જશે.”
કરતા હતા.” રાજાએ સરળતાથી કહ્યું. મગધસમ્રાટ શ્રેણિકને અભયકુમારની વાતમાં રાજા તરત જ સિંહાસન પરથી નીચે ઉતર્યો. તથ્ય જણાયું. બીજી બાજુ અભયકુમારે ચાંડાલને ચાંડાલન તિહાસન પર બેસાડે પછી ચાંડાલ કહ્યું. જે તારે બચવું હોય તે રાજાને બંને બંને વિદ્યા શીખવવી શરૂ કરી અને રાજાએ વિદ્યા શીખવી , હું તારા પ્રાણ બચાવવા માટે આસાનીથી શીખી લીધી.
રાજા શ્રેણિકે વિદ્યા શીખી લીધી. પછી અભય ચાંડાલે કહ્યું, “જરૂર શીખવીશ. જે મારા કુમારે એક વખત કહ્યું, "મહારાજ, પેલા ચાંડાલ પ્રાણ બચતા હોય તે વિદ્યા શીખવવામાં મને કઈ માટે આપને શો હકમ છે ?” મુશ્કેલી નથી.”
રાજાએ કહ્યું, “હુકમ કંઈ વારંવાર થાય ખરા? સિંહાસન પર બિરાજેલા મહારાજા શ્રેણિકને રાજઆજ્ઞા તો એક જ વાર આપવામાં આવે.” ચાંડાલ નાચે ઊભું રહીને વિદ્યા શીખવવા લાગ્યા. અક્ષયકુમારે કહ્યું, “મહારાજ હું તે આપને ચાંડાલે વિદ્યા શીખવવાને પુષ્કળ પ્રયત્ન કર્યો. એ માટે કહું છું કે કોઈ નિર્દોષ વ્યક્તિ દંડપાત્ર પરંતુ રાજાને એને એક અક્ષર પણ સમજાતે બની જાય નહીં. ચાંડાલે આપને વિદ્યા શીખવી નહોતે. ભણનાર અને ભણાવનાર બંને હેરાન- એટલે તેઓ હવે આપના વિદ્યાગુરૂ બની ગયા છે.
પ્રયત્ન કરીશ.”
આત્માનંદ પ્રકાશ