Atmanand Prakash Pustak 088 Ank 02

Author(s): Pramodkant K Shah, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 7

તેથી હવે આજ્ઞા આપે। કે વિદ્યાગુરુ સાથે શુ' કરવુ' ? '' રાજાને વાસ્તવિક પરિસ્થિતિના ખ્યાલ આપી થયા. પાતાના વિદ્યાગુરુનુ’ ઋપમાન રવાની હિંમત ટાંથી હાય ? મહારાજ શ્રેણિકે કહ્યું,
“અભયકુમાર, તમે મને ગંભીર અપરાધમાંથી ઉગારી લીધા છે. હવે અમારા ગુરુજીને ભેટ આપીને સન્માનપૂર્વક વિદાય કરે. હવે એમને પણ અપરાધમુક્ત કરે.”
આ કથાના મ" એ છે કે વાચના કે વિદ્યા લેનાર વ્યક્તિ ગમે તેવું ઊંચું પદ કે વધુ વય ધરાવતા હાય તાણ જો એ વાંચનાદાતાને વિનય કરતા નથી તે। એને વાચના ફળીભૂત થતી નથી. વિનીત હાવ તેની વિદ્યા વધે, અવિનયી કે અવિ. નીત હાય તેની વિદ્યા કે વાચનામાં કોઇ વૃદ્ધિ થતી નથી.
વિદ્યા ધટે ગથી
આ સ'દ'માં એક વ્યાવહારિક ઉદાહરણ જોઇએ. એક પ’તિજી પાસે એ વિદ્યાથી એ ભણતા હતા. પ'ડિતજી બન્નેને કશાય પક્ષપાત વિના અભ્યાસ કરાવે. બંનેને સરખુ શીખવે. આ બે વાઘાથી માં એક વિદ્યાર્થી' વિનયી અને સરળદયી તા. ગુરુ પ્રત્યે પ્રેમ અને વિનય દાખવતા હતા તેમ જ તેમની આજ્ઞાનું યાગ્ય રીતે પાલન કરતા હ, કશીયે શકાળંગે તા જિજ્ઞાસાપૂર્વક પૂછતા હતા. આમ દરેક પ્રકારે તે ગુરુસેવા અને ગુરુઆદર કરતા હતા.
બીજે વિદ્યાથી ઉદ્યડ, અવિનયી અને ઘડી હતા. સેવાની વાત તે બાજુએ રહી, પણ કયારેક ગુરુનું' અપમાન પણ કરી બેસતા હતા,
બ'ને વિદ્યાથીએ એક સાથે જઈ રહ્યા હતા. એવામાં ચાલતા ચાલતા એમણે જમીન પર મેાટાં પગલાં જોયાં. આ જોઇને ધમ'ડી વિદ્યાથી ઓલ્યા, “અરે જો, અહી થી હાથી પસાર થયા લાગે છે.”
વિનીત વિદ્યાર્થી એ કહ્યું, “ના અહીંથી તે હાથણી ગઈ છે અને તે પણ એક આંખે કાણી. વળી એની પીઠ પર અંબાડી હતી. એમાં રાણી બેઠી હતી. રાણીએ તાલ વસ્રા પહેર્યાં હતા. એ રાણી ગર્ભાવતી હતી અને થે।ડા જ સમયમાં એને
પ્રસૂતિ આવવાની હતી. ’’
અભિમાની વિદ્યાથી આ વાત સાંભળીને અકળાઈ ઉઠયા. એણે એનુ ખંડન કરતાં કહ્યુ', “અરે ! તુ તેા સંજ્ઞ જેવી વાત કરે છે. તારી બધી વાત પાકળ બકવાસ જેવી છે.’’
વિનીત શિષ્ય એણ્યા, “મિત્ર, ગુરુકૃપાને આ પ્રતાપ છે. મારી વાત સાચી ન લાગે તે જોઈ લે. હાથમાં પહેરેલા કગનને જોવા માટે દૃ ણની જરૂર હાતી નથી.''
.
અભિમાની વિદ્યાથી” તેા આ બધું સાંભળીને સ્તબ્ધ થઇ ગયા, થોડે દૂર ગયા ત્યાં લકો પાસેથી એને સાંભળવા મળ્યું કે રાણીને બાળક થવાનુ છે. એ હાથણી પર બેસીને પિયર જઈ રહી હતી, પરંતુ પ્રસવકાળ નજીક આવતા અડધે રસ્તે જ અટકી જવું પડ્યું. અહી એને પુત્રને જન્મ
થયા.
વિનીતની બીજી બધી વાતા પણ સાચી નીકળી. અભિમાની વિદ્યાથી નું હૃદય ક્ષેાભથી ખળભળી ઊઠયું', અને પાકી શ`કા થઈ કે ગુરુ પક્ષપાતી છે.
તે
આન વિદ્યા દે છે અને મને આપતા નથી. ચાલતા ચાલતા અને શિષ્યે એક નગરમાં પહેચ્યા. નગરની બહુાર બંનેએ સ્નાન અને પૂજાપાઠ કરવાનું નક્કી કર્યુ. સ્નાન કરીને બને
એક દિવસ પતિજીએ આ બંને વિદ્યાથી ને કાઇ કામસર પરગામ માકલ્યા. વિનીત
શિષ્ય તો તરત તૈયાર થઇ ગયા, પરંતુ ધમ ડીસધ્યા કરવા લાગ્યા. અભિમાનીએ ઝટપટ સૂયા !શષ્યને જવાનું પસંદ નહાતુ. એ મેાં ચડાવતા ચડાવતા મન વિના વિનીત્ત શિષ્યની સાથે ગયા.
શસેમ્બર-૯૦ !
કરી લીધી જ્યારે વનયી વિદ્યાથી શ્રદ્ધાપૂર્ણ હૃદયે ઇશ્વર-સ્તુતિ કરતા હતા.
[૨૧