Atmanand Prakash Pustak 088 Ank 02

Author(s): Pramodkant K Shah, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 11

પતિજી પાસે થશે વિજયજીએ ન્યાય અને વિવ્યવિજયજીએ વ્યાકરણ ભણવાનું શરૂ કર્યુ. અને પોતાના વિષયમાં પારંગત બન્યા. એમને વિશ્વ દાન આપનાગપંડિતજીએ નવ્યન્યાયને એક ઉત્તમ ગ્રંથ ભણાવ્યેા. ગ્રંથનું નામ રાખ્યું. ‘ખડ ખાવટ આ શી`કના અથ છે ખાંડનુ ભાજન. વિદ્યાદાના પડિતજીએ આ ગ્રંથ પેાતાના બધા વિદ્યાથી આને સભળાવ્યા. આ સાંભળીને એ વિદ્યાર્થી ‘જસલા' અને ‘વિનયા'ના દુ:ખ થયુ.. બાકીના બધા વિદ્યાથીએ અતિ પ્રસન્ન થયા. આ ખનને એટલા માટે અધિક પ્રસન્નતા ન થઇ કે એ ગ્રંથમાં અનેકાન્તવાદને બદલે એકાંતવાદના સિદ્ધાંતનું જ વધુ મંડન કરત્રામાં આવ્યું હતું.
ચશે:વિજયજીથી રહેવાયુ નહી. વિદ્યાદાતા પતિ પાસેથી એ ગ્રંથ માંગ્યા. એમની ઇચ્છા પાતાના નિવાસસ્થાને જઈને ભણવાના હતી. પતિજીએ ગ્રંથ આપવાના ઈન્કાર કરતા કહ્યું, “આ ગ્રંથની એક જ પ્રત છે માટે જોવી હાય તા અહી બેસીને જોઇ લે. લઇ જવાશે નહીં,''
યોવિજયજી અને વિનયવિજયજીએ એક યુક્તિ કરી, ત્યાંને ત્યાં બેસીને બનેએ અડધે અડધો કડસ્થ કરી લીધો. બંનેમાં તીવ્ર બુદ્ધિ
હતી. ઘેર જઇને નએ કઠસ્થ કરેલા ગ્રંથ
પ્રોપૂરો લખી નાખ્યું. એ પછી યશોવિજયજીએ ‘ખડખાદ્ય પ્રધનુ' કુશળતાથી અને સખળ તર્ક સાથે ખંડન કરતુ એક પુસ્તક લખ્યુ. વિદ્યાદાતા પતિજી આ પુસ્તકને વાંચીને આશ્ચર્યચક્તિ થઇ ગયા. એમણે કરેલા ખંડનનું ખંડન કરે તેવી કઇ યુક્તિ ન હતી મનેામન પ્રસન્ન થઇને પંડિતજીએ વિચાર્યુ.
હવે આ બંને પૂરેપૂરા વિચક્ષણ અને બુદ્ધિમાન થઇ ગયા છે. એમને અભ્યાસ ! કરાવવાની ઢોઇ જરૂર રહી નથી અને એ પણ જાણી લીધું કે તેઓ જૈન છે.”
એ૨૨-૩
વિદ્યાદાતા પીડતજીપે, બંનેને સદ્ભાવના સાથે કહ્યું, 'હુવે તમારે કાશીમાં રહેવુ જોઈએ નહીં. તમારે ાન ખતરામાં છે. કેણુ શું કરી બેસશે એના કાને ખખર છે ? તમે મારા વિદ્યાથી છે. મેં તમને અધ્યયન કરાવ્યું છે, કાશીથી વિદ્યાઅ લેતાં પૂર્વે અહી આવેલી પઢિતાની ચાર્યાશી ગાદીને તમારું તમારા જ્ઞાનના ચમત્કાર બતાવવા પડશે જેથી એમને ખ્યાલ આવે કે મારા શિષ્યા કેટલા તેજસ્વી હાય છે! ’
યશેવિજયજીએ ચાર્યાશી ગાદીએના વિદ્વાનાને શાસ્ત્રાર્થમાં પરાજીત કર્યો. આ ચાયથી ગટ્ટીએ પાસેથી એમને વિજયપતાકા મળી. તે પાના દીક્ષાદાતા ગુરુ સાથે કાશીથી વિહાર કરીને ગુજ રાતમાં આવ્યા.
બીજી બાજુ કેટલાક વર્ષો પછી વિદ્યાદાતા પતિની આર્ક્ટિક સ્થિતિ અત્યંત નબળી થઇ ગઇ. એમની પાસે કોઇ ભણનાર વિદ્યાથી પણ નહાતા. આથી પડિતજી પાતાના ભૂતપૂર્વ વિદ્યાથી ‘જસ લા'ની ખાજમાં કાશી ગયા. એમને કયાંય જૈન જસલા’ના પત્તો લાગ્યું નહી’, કારણ કે ‘જસલા’ નામના કોઇ જૈન સાધુ હતા નહીં. એમણે તે શૈાવિજયજી નામ ધારણ કર્યુ હતુ.
કોઇએ કહ્યુ` કે ખ‘ભાતમાં યશાવિજયજી નામના પ્રચંડ વિદ્વાન જૈન સાધુ છે. પંડિતજીએ વિચાયુ કે કદાચ એ જ ' જસલે ' હશે ! આથી તે ખભાત ગયા, ખંભાતના જૈન ઉપાશ્રયમાં વિશાળ શ્રોતાસમૂહ સમક્ષ ઉપાધ્યાય શાવિજયજી વ્યા ખ્યાન આપતાં હતા. શ્રોતાઓ મત્રમુગ્ધ બનીને અમૃતવાણીનું પાન કરતા હતા, એવામાં વ્યાખ્યાન મડપમાં પેાતાના વિવાદાતા પતિજીને આવેલા
જોઈ ને એકાએક વાણીથ શ્રી ગઇ. અને મશે
વિજયજી વ્યાખ્યાનની પાટ પરથી નીચે ઊતરી થયા. સભામાં સન્નાટા છવાઈ ગયા, શ્રોતાજના
વિચારવા લાગ્યા, એકાએક ગુરુદેવ વ્યાખ્યાન અધુ શું મૂકીને કેમ ઊભા થઈ ગયા.
[૨૫