Atmanand Prakash Pustak 088 Ank 02

Author(s): Pramodkant K Shah, Prafulla R Vora
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 4

આની પાછળ બે-ત્રણ રહસ્ય છુપાયેલા છે. પ્રભાઠે ચારિત્ર્યબળ, પ્રત્યક્ષ જ્ઞાન કે વત પહેલી વાત એ કે ગુરુ પાસેથી વાચના લેતી ભાવના હોતી નથી. આ બધા કારણોને લીધે જ વખતે જ્યાં ક્યાંય પૂર્વાપર વિરોધવાળી અથવા શાસ્ત્રાદિની ગુરુ પાસેથી વાચના લેવા પર ભાર તે અટપટી વાત આવે તે તરત જ સમાધાન મૂકી છે. મળી જશે. પરિણામે બુદ્ધિ શંકાના વાદળોથી ગુરુ અથવા નદિ સાધુ પાસેથી વાચન લેવા ઘેરાશે નહિ અથવા તે વિપરીત માર્ગમાં ભટકશે માટે પણ શાસ્ત્રમાં વિધિ બતાવી છે. વાચન લેનાર નહી. બીજુ રહસ્ય એ છે કે ગુરુ કે વડીલજનો ગુરુ આદને માટે ખાસન બિછાવશે. નિષદ્ય પાસેથી વાચના લેવાને કારણે એમના પ્રત્યે વિનય, (શયા, બિછાવીને, બંને હાથ જોડીને સુખાસનથી સમાન, આદર અને શ્રદ્ધાની ભાવના જાગશે. ગુરુ આદિના ચરણાને પાસે બેસીને એકાગ્ર ચિત્તે વ્યક્તિને આનાથી લાભ થશે, પણ પ્રત્યેક સંસ્થાને વાચના સાંભળવી. વિનયપૂર્વક વંદન કર્યા વિના માટે પણ વિનય, અનુશાસન, પરસ્પર પ્રત્યે આદર વાચન લેવી તે એક પ્રકારે જ્ઞાનની આશાતના છે. ભાવ, સનેહ જેવા તત્વે અનિવાર્ય છે. એમાં સવાલ એ ઉભો થશે. કે વાચના આપનાર પણ સાધુસંસ્થા કે ધર્મ સંસ્થા માટે એ વિષે સાધુને દીક્ષા પર્યાય આછા વર્ષને હોય અને જરૂરી છે. જે કઈ વ્યક્તિ સાધુ-સાધ્વી કે ગુરુ વાચન લેનાર સાધુનું દિક્ષાજીવન દીર્ઘ હોય તે પાસેથી વાચના લેવાને બદલે જાતે જ શાસ્ત્રાભ્યાસ શું ? મોટા સાધુ વંદન કરશે ખરા? જેન. કરશે તો એને ગુરુ અથવા સાધુ પ્રત્યે વિનય- શાસનની આ જ વિશેષતા છે. અને તે માટે આદર દાખવવાની આછી તક મળશે. શાસ્ત્રોમાં સાધુને નાના સાધુ જ વદન કરશે, પરંતુ જ્ઞાન અમુક બાબત પરંપરાથી ચાલતી આવતી હોય પ્રાપ્તિને અવસર હોય અથવા તે નાના સાધુ છે. કોઈ સ્થળે અમુક સંપ્રદાયની અમુક ધારણા પાસેથી શાસ્ત્રાદિની વાચના લેવાનો પ્રસંગ હોય હોય છે. આ બધાની જાણ જાતે જ શાસ્ત્રાભ્યાસ તે મોટા સાધુનું કર્તવ્ય એ છે કે પોતાનાથી કરનારને કઈ રીતે થશે? ગુરુ, સાધુ વગેરે તે અધિક વિદ્વાન અને જ્ઞાની નાના સાધુની વંદના શારસ કે ગ્રંથાદિની વાચના આપતી વખતે જ કરવી. આ સન્માન કે વિનય વાચનદાતા નાના એને ગૂઢ રહસ્યનું ઉદ્ઘાટન કરનારી કંચી રસાધુને નહીં, પરંતુ એનામાં રહેલા નાના અને આપી દે છે.
અભ્યાસને દાખવવામાં આવે છે. જ્ઞાનને વંદન
બધાની હાજરીમાં જે મોટા ક ના !
સાધુની વંદન કરવામાં સંકોચ થતા હોય તો તે હાથીદાંત જ્યાં સુધી ગંડસ્થળમાં હોય છે ત્યાં એકાંતમાં વંદના કરીને વાળના લઈ શકે છે. એમાં સધી ઘણુ મજબૂત અને શક્તિશાળી હોય છે. કોઈ મુશ્કેલી નથી. પરંતુ મારા સાધુના હૃદયમાં હાથીના ગંડસ્થળમાંથી બહાર કાઢયા બાદ એ એ નાના સાધુ પ્રત્યે નમ્રતા તે હોવી જ જોઈએ. દાંતમાં એટલી શક્તિ હોતી નથી કે એટલી આચાર્ય સંઘને નાયક હોય છે. અને બવે મજબૂતાઈ હોતી નથી. આવી જ રીતે શાસ્ત્ર, જ સાધુઓ તેને વંદન કરતા ય છે. આવા ધર્મગ્રંથ આદિ ગુરુમુખમાં હોય અને ગુરુ પાસેથી મોટા સાધુ પણ વાચન લેતી વખતે ચા બાપ સંભળવામાં આવે ત્યારે તેની પાછળ જીવંત નાર નાના સાધુને વંદન કરીને સાજે આરાધના ભાવના. તેજસ્વી ચારિત્ર્યબળ અને પ્રત્યક્ષ કોના કરે છે. આવી આરાધનાથી જ વડના ફળીભૂત વારની શક્તિ હોય છે. આ શાય ગુરુવાણીથી અલગ થાય છે નહિ તે એ વાતને સાર્થક કે તેજી થઈને જ્યારે લિપિબદ્ધ થાય છે ત્યારે એની પાછળ બનતી નથી.
નાર
માતાન-પ્રકાર