________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હમન અને મનને નિગ્રહ એ જ તપના લક્ષણે ત્રતા કથા હિસાબમાં ! બસ, આ વાકયથી છે, જે મન અને નિગ્રહને અર્થ શરીર ઈદ્રિયો બિવમયળને પ્રેરણા મળી ગઈ એ વિચારમાં અને મનને દબાવીને કચડી નાખવા એવો ડૂબી ગયો. પોતાની આંખોએ પરસ્ત્રીનું રૂપ કરવામાં આવે તે તે સાવ ખોટો છે. પ્રાચીન જોવાથી કરેલા પાપનું પ્રાયશ્ચિત્ત કરવાનો નિર્ધાર કાળમાં ભારતના ઘણા સાધકે આવી ભ્રમણ કર્યો. પેલી સ્ત્રી પાસે લે ખંડના ગરમાગરમ ભોગ બન્યા. મહાભારતમાં શંખ અને લિખિત સળિયા મંગાવીને પિતાની આંખોમાં ચાંપી નામના બે ભાઈઓનું આવું ઉદાહરણ મળે છે. દીધા, કારણ કે આ અખાએ પાપ કર્યું હતું એક ભાઈ તપસ્વી હતા અને પિતાના આશ્રમ માટે એને સજા મળવી જોઈએ. આ તે બનાવીને રહેતે હતો એક વાર એને ભાઈ બિલ્વમંગળ આંખે ફાડી નાખી અને સૂરદાસ કયાંક જતો હતો. રસ્તામાં એને ભૂખ લાગી. બની ગયે. આશ્રમના ફળ તેડવાની એને ઇચ્છા થઈ. વળી એ સમયે આશ્રમમાં કોઈ નહતું આથી કોઈને
આ જ રીતે કેટલાક પ્રાધકોએ પગથી ભૂલ
કરી અને પિતાના પગ કાપીને સજા આપી. પૂછ્યા વિના ફળ તોડયા અને ખાઇ લીધા.
મુખથી કેઈ અપશબ્દ બોલાઈ જાય નહિ તે સંજોગવસાત આશ્રમના કેટલાક તપસ્વી એ એકાએક બહારથી આવી ગયા અને એમણે એને *
માટે એને તારથી સીવી દીધું. ફળ તેડતે જોઈ લીધું, બસ, પછી શુ ! શું આ તપ કરવાનો રેગ્ય ઉપાય છે? શું એમણે એને અપરાધી ગણીને પ્રાયશ્ચિત કરવા શરીગ્ન અંગોને કાપી નાખવાથી પાપની વૃત્તિ પર ભાર મૂકો. અંતે રાજાની પાસે જઈને કે અશુદ્ધ વિચારને નાશ થાય ખરો? પાપ કે એણે પોતે કરેલી ચોરીને પ્રાયશ્ચિત રૂપે પિતના અપરાધનું મૂળ કારણ અથવા તે દુક વિચારોની બંને હાથ કાપી નખ વ્યા. કારણ કે ચોરી એ મૂળ વૃત્તિ તો આપણી અંદર હોય છે ત્યારે બંને હાથે કરી હતી,
બહારના અંગોને તેડવા, ફેડવા કે કાપવાથી આવી જ રીતે બિલ મંગળની છ એ. શું વળશે? બહારથી કઈ ચીજ અંદર આવતી
નથી. પર ત અ દરથી જ બહાઇ જાય છે પવિ. સુંદર સ્ત્રી પર પધએના પર મોહ પામીને
ત્રતા કે અપવિત્રતા, ભલાઈ કે બુરાઈ અંદરથી એને એની સાથે કામવાસના સેવનનો વિચાર,
* બહાર પ્રગટ થતી હોય છે. બહારથી અંદર આવ્યો. એ સ્ત્રી સમક્ષ બિલવમંગળ પિતાના
જતી નથી. શરીરથી ખોટું કામ થઈ ગયું તે કુવિચાર પ્રગટ કર્યા ત્યારે પેલી સ્ત્રીએ એને બીજે
એ શરીરને જ હશું નાખવું એ તપને ઉચિત દિવસે આવવા કહ્યું. પેલી સ્ત્રીએ પોતાના પતિ પાસેથી યુક્તિ પૂર્વક બિવમંગળને સમજાવવાની
દષ્ટિકોણ નથી. અનુમતિ લઈ લીધી. બીજે દિવસે શિવમ ગળ ઉપરના ઉદાહરણોમાં શરીર અને શરીરના આવ્યો ત્યારે પિલી સ્ત્રીએ પિતાના ઘરના આંગ- અગે કે ઈન્દ્રિયોને કાપી નાખવા ની કે નષ્ટ થામાં કીચડ અને છાણ રાખ્યું હતું તે પિતાના કરવાની વૃત્તિ જૈનધર્મની તપની મર્યાદાના વસ્ત્રો અને શરીર પર લગાડયા.બિ. વમ ગળે જાવું દ છે કેણથી તદ્દન વિરૂદ્ધ છે. જૈનધર્મ કહે છે કે વિચિત્ર વર્તન કરવાનું કારણ પૂછ્યું તે એણે તપ દ્વારા દેહ, મન, ઇન્દ્રિયે આ દિની સાધના કહ્યું કે આ શરીર આજે પરપુરુષના સ્પર્શથી કરો. એને હણશો નહિ દમન કે નિગ્રહને અર્થ અપવિત્ર થવાનું છે તે આ કપડા અને શરીરના મારવું; કાપી નાખવું કે હણવું નથી. પરંતુ અને ૫૨ છાણ-કાદવ લાગવાથી થતી અપવિ. એને વશમાં લેવુ છે.
આત્માનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
