________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નરકના ત્રણ દ્વારા
લેખકઃ ઈશ્વર પેટલીકર
-
-
-
- -
[ આપણે ત્યાં કહ્યું છે કે સત્તાર: પ્રથમ ઘર્મ: જ્ઞાન ગમે તેટલું હોય પણ જો એ જ્ઞાનને અનુરૂપ આચરણ ન હોય, તો તેવા જ્ઞાનનો કોઈ અર્થ નથી. માનવી પોતાના મનને પૂછે કે તેને જે સંપત્તિ, સુખ પ્રાપ્ત થયા છે તેને તે લાયક છે કે નહિ? તટસ્થ દૃષ્ટિએ આ પ્રશ્નને વિચાર કરશે તે લાગશે કે તેને તે લાયક નથી. લેભવૃત્તિને સંતોષથી ડામવી જોઈએ. વધારે મેળવવાની ઈચ્છા કરવાથી જ પાપ કરવાનું મન થાય છે. જે માણસ એમ માને છે કે મને એાછું મળ્યું છે, તે જ માણસ પાપ માર્ગે ધન પ્રાપ્ત કરવા લલચાય છે પ્રધાનતા ધનની નથી પણ ધર્મની છે. ધનથી સુખ પ્રાપ્ત થાય છે એ જગતને એક મોટામાં મોટે ભ્રમ છે. સુખ જોઈએ છીએ ? સુખ સંયમ, સદાચાર અને સંસ્કારથી પ્રાપ્ત થાય છે જીવનને અંતે આપણી સાથે ધન નહિ, ધર્મ આવે છે ધનને મહત્વ આપનારનું જીન આધ્યાત્મિક દષ્ટિએ કંગાલ બની જાય છે અને ભૌતિક દૃષ્ટિએ પણ તેનું જીવન અશાંત અને કલેશમય થઈ જાય છે. જે માર્ગે સર્પનો રાફડે હોય અગર હડકાયા કુતરાને વાસ હય, તે માર્ગે આપણે નથી જતા. પરંતુ ધન પ્રાપ્ત કરવા અર્થે પાપ-અન્યાય-અનીતિના માર્ગે જવું એ તો પેલા સપના રાફડા અગર હડકાયા કૂતરાના માર્ગે જવા કરતાં પણ વધુ બદતર છે. કમને કાયદે સ્પષ્ટ કહે છે કે તમે જે કાંઈ ખોટુ કરશે, તેનું ફળ અવશ્ય ભોગવવું જ પડવાનું. માણસના દુષ્કર્મનું ફળ કેવી કેવી રીતે ભોગવવું પડે છે, તેને સરસ ખ્યાલ લેખકે કરતુત લેખમાં આપેલ છે.
-સંપાદક ]
માણસ અમુક વિષયની બાબતને અજાણ મહિમા સાંભળવામાં ગમે તેટલે સારો લાગત હોય તે એને અજ્ઞાની ગણવામાં આવે છે. આ હેય, પણ વ્યવહારમાં જડ-અસત્ય-અનિતિ સામાન્ય વ્યવહારને ગજ છે. પરંતુ ગીતાની વિના ચાલે નહિ ! જેમણે કેવળ ભૌતિકજીવનને પરિભાષામાં કોઈ ગમે તેટલે બહુશ્રુત હોય, સ્વીકાર કર્યો છે, તેમને એ અનુભવ થાય છે તે પણ એ મહાઅજ્ઞાની હોઈ શકે, અને તેની ના પણ નહિ. ભૌતિક જીવન એટલે કામના માતૃભાષાની ફક્ત ચાર જ ચોપડી ભણેલી રામ એનું જીવન હું આજ આટલું કમાયો છું, કૃષ્ણ પરમહંસ જે દુનિયાદારી વિષે ખાસ
આવતી કાલે બમણું કમાઈશ અને પરમ દિવસે જાણ હોય તો પણ મહાજ્ઞાની હોઈ શકે. આ
સૌથી વધુ કમાઈશ. મેં મોટા ભાગના મારા હિંદુ ધર્મના શબ્દકોષ પ્રમાણે જે કેવળ ભૌતિક
હરીફેને ધૂળ ચાટતા કરી દીધા છે, બાકી રહ્યા જીવનને ખ્યાલ કરી તેના સુખ માટે પ્રવૃત્તિ
છે તેને કાલે પૂરા કરીશ, પરમ દિવસે મારા કરે છે તે અજ્ઞાની છે.
તરફ કઈ ઉંચી આંખ કરવાની હિંમત નહિ આ અજ્ઞાનના પ્રતાપે જ લોકોને મુખે કરે! હું આજે રાજવૈભવ ભોગવું છું, આવતી સાંભળવા મળતું હોય છે કે સત્ય અને ધર્મને કાલે ઇંદ્રભવ ભેગવીશ અને પરમ દિવસે ખુદ
આમાનંદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
