________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અનેકાંતવાદ અને અહિંસા
hill/lNS,
ળિmunછે.
k
અમૃતલાલ તારાચંદ દોશી
ભગવાન મહાવીર એક પરમ અહિંસક હોય અને છતાં અહિંસક બની રહેવાને ટૅગ તીર્થંકર હતા. મન, વચન અને શરીર આ કરે એ નરી વિડ બના જ હતી. ત્રિવિધ અહિંસાની પરિપૂર્ણ સાધના ખાસ કરીને તેથી પરમ શણિક ભગવાન મહાવીર માનસિક અહિંસાની પ્રતિષ્ઠા વસ્તુ સ્વરૂપના ૨૦
જોયું કે આજે આખું વાતાવરણ અને રાજ યથાર્થ દર્શન વિના થવી અશકય હતી. અમે ભલે શરીરથી બીજા ની હિંસા ન કરીએ
કરણ ધર્મ અને મતવાદીઓના હાથમાં રમી પરંતુ જે વચન-વ્યવહાર અને મને ગત વિચારે
ન રહ્યું છે. જ્યાં સુધી આ મતવાદીઓને વસ્તુ વિષમ અને વિસંવાદી હોય તે શારીરિક
સ્થિતિના આધારે યથાર્થ દર્શનપૂર્વક સમન્વય
નહીં થાય ત્યાં સુધી હિંસા અને સંઘર્ષની અહિંસાનું પાલન પણ અતિ કઠણ છે. પિતાના
જડ નષ્ટ નહીં થાય. તેમણે ઉગ્ર તપના બળે મનના વિચારને અર્થાત્ પિતાના મતને પુષ્ટ
આત્મા ઉપર લાગેલા કમોંના પડળને દૂર કરી કરવા માટે માણસ હંમેશા ઉગ્ર શબ્દોને
વિશ્વતને સાક્ષાત્કાર કર્યો અને બતાવ્યું કે પ્રયોગ કરતા આવ્યા છે અને પરિણામે અથ
સંસારના પ્રત્યેક જડ અને ચેતનતત્વ અને ડામણ થવાના પ્રસ ગે ઉભા થતા આવ્યા છે.
ધર્મોના ભંડાર છે. તેના વિરાટ સ્વરુપને સામાન્ય ભારતીય શાસ્ત્રાર્થોને ઈતિહાસ આવા પ્રકારના અનેક હિ સક કાંડેથી રક્તમય બનેલા પાના
માણસ પૂર્ણ રૂપથી જાણી શકે નહીં. તેનું યુદ્ધ ઓથી ભરેલો છે.
જ્ઞાન વસ્તુના એક એક અંશને જાણીને પિતાતેથી એ અત્યંત આવશ્યક હતું કે–
નામાં પૂર્ણતાનું મિથ્યાભિમાન કરીને બેઠું છે.
વિવાદ વસ્તુમાં નથી. વિવાદ તે વસ્તુને સમજવાઅહિંસાની સર્વાગીણ પ્રતિષ્ઠા માટે વિશ્વના
વાળાની દષ્ટિમાં છે. જે મિથ્યાભિમાનને નાશ પદાર્થોનું યથાર્થ જ્ઞાન હોય અને સાથે જ વિચાર શુદ્ધિ મૂલક વચન શુદ્ધિની જીવન
વસ્તુને સમજવાની દષ્ટિ પ્રાપ્ત થાય તે જ વ્યવહારમાં પ્રતિષ્ઠા થાય. એક જ વરતુના
તેઓને વસ્તુઓના વિરાટ અનન્ત ધર્માત્મક કે
અનેકાંતાત્મક સ્વરૂપની ઝાંખી થાય. વિષયમાં પરસ્પર બે વિરોધી મતભેદે ચાલતા રહે, પોતાના પક્ષના સમર્થન માટે ઉચિત- ભગવાન મહાવીરે આ મતવાદીઓને સંબઅનુચિત શાસ્ત્રાર્થો થતા રહે, પક્ષ અને પ્રતિ- પીને કહ્યું કે, જુઓ પ્રત્યેક વસ્તુ અનંત ગુણ પક્ષોના સંગઠન થતા રહે અને શાસ્ત્રાર્થમાં પર્યાય અને ધર્મોને અખંડ પિંડ છે. તે પિતાની હારનારાઓને તેલની ધગધગતી કડાઈઓમાં અનાદિ અનન્ત સંતાન પરંપરાની દષ્ટિથી નિત્ય જીવતા ભૂંજી નાખવાની શરતો કરવામાં આવતી છે. કયારેય પણ એ સમય નથી આવવાને ઓક્ટોબર, ૧૯૭૬
For Private And Personal Use Only
