________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
કે જ્યારે વિશ્વના રંગમંચ પરથી એક કણને હા, વસ્તુની સીમા અને મર્યાદાનું ઉલ્લંઘન પણ સમૂલ વિનાશ થઈ જાય. અથવા તેની ન થવું જોઈએ. તમે ઈચછે કે જડમાં ચેતનત્વ સંતાન પરંપરા ઉખડી જાય. સાથે જ તેના ગતવામાં આવે કે ચેતનમાં જડત્વ, તે તે પર્યાયે પ્રતિક્ષણ બદલી રહ્યા છે. તેના ગુણ નહીં મળી શકે. કારણ કે દરેક પદાર્થોના પિત ધર્મોમાં પણ સમાન અથવા વિરૂપ પરિવર્તન પાતાના નિજ ધર્મો સુનિશ્ચિત છે. ચેતનના થઈ રહ્યું છે. તેથી તે અનિત્ય પણ છે. આવી ગુણ ધર્મો અચેતનમાં નહીં મળે અને અચેતનના જ રીતે અનંત ગુણ, શક્તિ, પર્યાય અને ધર્મ ગુણ ધર્મો ચેતનમાં નહીં મળે. હા, કેટલાક પ્રત્યેક વસ્તુની પિતાની સંપત્તિ છે. અમારે એવા સાદેશ્ય મૂલક વસ્તુ આદિ સામાન્ય સ્વલ્પ જ્ઞાનલવ એમાંથી એક એક અંશને ગ્રહણ ધર્મો છે જે ચેતન અને અચેતન બનેમાં કરીને મતવાદનું સર્જન કરી રહ્યું છે. મળશે. પરંતુ બધાની સત્તા જુદી જુદી છે. આત્માને નિત્ય માનનારે પક્ષ પોતાની બધી આ રીતે જ્યારે વસ્તુ સ્થિતિ જ અનેકાન્ત શક્તિ અનિત્યવાદીઓને પરાસ્ત કરવામાં લગાવી મયી કે અનંત ધર્માત્મિકા છે, ત્યારે મનુષ્ય રહ્યો છે તે અનિત્યવાદીઓનું ગુટ નિત્યવાદી- સ્વાભાવિક જ એ વિચારવા લાગે છે કે બીજે એને ઉખેડી નાખવા પિતાનું બધું બળ વાપરી વાદી જે કહી રહ્યો છે, તેની સહાનુભૂતિપૂર્વક રહ્યા છે. આ જોઈ ભગવાન મહાવીરને મત- સમીક્ષા થવી જોઈએ, અને તેનું વસ્તુ સ્થિતિ વાદીઓની બુદ્ધિ અને પ્રવૃત્તિ પર અત્યંત મૂલક સમીકરણ થવું જોઈએ. આમ પિતાની દયા આવતી હતી,
સ્વ૫તા અને વસ્તુના અનંત ધર્મપણાના
A જ્ઞાનથી નિરર્થક ક૯પનાઓને ભ્રમ ભાંગી જશે તેઓ બુદ્ધની માફક આત્માનું નિત્યત્વ
અને અહંકારને નાશ થવાથી માનસ સમતાની અને અનિત્યત્વ, પરેલેક અને નિર્વાણ વગરને સૃષ્ટિ સર્જાશે, જે અહિંસાની સંજીવની લતા અવ્યાકત (વર્ણન ન કરી શકાય તેવા) કહીને છે. માનસ સમતા માટે અનેકાન્ત દર્શન જ બૌદ્ધિક નિરાશાની સૃષ્ટિ ઉત્પન્ન કરવા નહોતા એક માત્ર સ્થિર આધાર બની શકે છે. આ માગતા.
પ્રમાણે જ્યારે અનેકાન્ત દર્શનથી વિચાર તેઓએ ઉદ્ઘેષણા કરીને કહ્યું કે-વસ્તુને તમે શુદ્ધિ થઈ જાય છે, ત્યારે સ્વભાવતઃ વાણી માં જે દૃષ્ટિકોણથી જોઈ રહ્યા છે તે વસ્તુ તેટલી જ નમ્રતા અને પરસમન્વયની વૃત્તિ ઉત્પન્ન નથી. બીજા પણ અનંત ધર્મો તેમાં રહેલા છે,
થઈ જાય છે. તેથી જૈનાચાર્યોએ વસ્તુની
અનંત ધર્માત્મકતાને પ્રગટ કરવા માટે “સ્થાત્ કારણ કે તેનું વિરાટ સ્વરૂપ અનંત ધર્માત્મક
શબ્દના પ્રયોગની જરૂરત બતાવી છે. શબ્દોમાં છે. તમને જે દષ્ટિકોણ તેમાં જણાતું નથી તે
એ સામર્થ્ય નથી કે તે વસ્તુના પૂર્ણ સ્વરૂપને માટે સાચા હૃદયથી ઈમાનદારીપૂર્વક ઊ ડે એકી સાથે કહી શકે. તે એક સમયમાં એક જ વિચાર કરશે તો તેને વિષયભૂત ધર્મ પણ ધર્મ બતાવી શકે છે. તેથી તે જ વખતે વસ્તુમાં તેમાં વિદ્યમાન છે તેમ તમને જણાયા વિના રહેલા શેષ ધર્મોના સૂચન કરવા માટે “સ્વાતું નહીં રહે. મનમાંથી પક્ષપાતની દુરભિસંધિ શબ્દનો પ્રયોગ કરવામાં આવે છે. “સ્માતને કાઢી નાખો અને બીજાના દષ્ટિકોણને વિષયને અર્થ છે સુનિશ્ચિત દષ્ટિકોણ અથવા અમુક પણ સહિષ્ણુતાપૂર્વક શોધ તે તે ધર્મ પણ નિર્ણત અપેક્ષાએ “સ્વાતને અર્થ શાયદ, ત્યાં જ ઝળકી રહ્યો તમને લાગશે. સંભવ કે કદાચિત છે જ નહીં.
અમાનદ પ્રકાશ
For Private And Personal Use Only
