Atmanand Prakash Pustak 073 Ank 08

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

ખને છે. આ ધર્મ દશ પ્રકારે છે : ક્ષમા, માવ, આવ, શૌચ, સત્ય, સયમ, તપ, ત્યાગ, અકિંચન્ય અને બ્રહ્મચર્ય. માનવી માટે ચક્રવર્તી બનવું સહેલું છે, અને આવુ ચક્ર વર્તી પણું પણ જીવને કઈક ભવે પ્રાપ્ત થઈ પણ ગયું હશે. ધન, ઐશ્વય, કીતિ અને સુખની સામગ્રીએ તા જીવે અનેક વાર પ્રાપ્ત કર્યા, દેવલાકમાં રહી દેવીએ સાથે રગરગ પણ કર્યાં –પણ આ બધુ અર્થહીન પૂરવાર થયું, જીવના તેથી કાઈ ઉત્કર્ષ ન સધાયા. જે પ્રાપ્ત કરવાનુ છે તે તા ધમ છે, જેની પ્રાપ્તિથી ભવભ્રમણને અંત આવી જાય. જે ક્રિયાકાંડો અને અનુષ્ઠાના કરવાની પાછળ સુખવૈભવ-ઐશ્વર્યની આકાંક્ષા છે, તે ક્રિયાકાંડા અને અનુષ્ઠાન તે એક પ્રકારના માયા પ્રપંચ છે. ધર્મોનું ધ્યેય અને હેતુ નિજ સ્વરૂપ-મેાક્ષ પ્રાપ્ત કરવાના હાવા જોઇએ. ’
27
“ રાજન! ધમ એ આત્માનું સહેજ સ્વરૂપ છે અને બાકીનુ તમામ આળ-૫ પાળ છે, ક્ષણિક, અનિત્ય અને નાશવત છે. એક ચક્રવર્તીએ મૃત્યુ સમયે પેાતાના શરીરને આજ્ઞા કરી કે ‘તારે મારી સંગાથમાં આવવાનુ છે, કારણ કે મેં' તને બહુ સાચવ્યું છે, શણગાયુ છે; લાડ લડાવ્યા છે, આનદ પ્રમાદ કરાવ્યાં છે; સુશાભત રંગબેરંગી કપડાંએ અને ભાતભાતના અલંકારો પહેરાવી ભે ગે। ભોગવ્યા છે. હુવે મારા જવાનો સમય પાકી ગયા છે, તુ પણ તૈયાર થઈ જા ! ' દેહે તેને જવાબ આપતાં કહ્યું કે : ‘ જીવ એકલા માવે છે અને તેણે એકલાએ જવાનુ હોય છે, આ પ્રથા અનાદિ કાળથી ચાલતી આવે છે. કાઇ શરીર
તે
જુન, ૧૯૭૨
કોઈ જીવ સાથે કઢી ગયું નથી અને કદી જવાનુ પણ નથી' ચક્રવતીજી! 7 સ્થિ મે જો, નામન્નસ ફ્સ-હું... એકલા છું, મારૂ કાઇ નથી અને હું પણુ કાઇના નથીએ કહેનારને ત્રણે કાળનુ જ્ઞાન હતું. આપ એ વાત ભૂલી ગયા લાગેા છે. ”
“રાજન! દેહ પ્રત્યે જેટલી મમતા, તેટલુ મૃત્યુ વખતે દુઃખ. જે ધને પામ્યા છે, તેવા જીવને મૃત્યુ વખતે શાંતિ-સતેષ-આનંદ અને ઉહ્લાસ વર્તાય છે. જીણુ થયેલા મકાનને છોડી નવા મકાનમાં રહેવા જનારની માફક તેને તા ઉત્સાહ અને ઉમંગ હેાય છે. ગાય સ્વમાવો ૬ સવેશ વૈરાગ્યાર્થમ્-માણસ જગત અને શરીરના સ્વરૂપનું મનન કર, ચિંતન કરે તે તેને આ સ`સારની નાટ્યલીલા સમજાઈ જાય, અને ચાક્કસ સ’વેગ (ભય) અને વૈરાગ્ય ઉત્પન્ન થયા સિવાય ન રહે. પણ આજના પામર માનવી મૃત્યુ લેાકમાં જ નરકના જીવાનુ જ્યાં રીહસલ કરી રહ્યો છે, ત્યાં એને મનન કે ચિંતન માટે વખત જ કયાંથી મળે ? એટલે પછી એને ભૂખ લાગે છે જર-ઝવેરાત, પત્ની અને સતાનાની. તેથી તે તેને મરવું ગમતું નથી અને વધુ જીવવા માટે ફાંફાં માર્યા જ કરે છે. મૃત્યુ કાલે આવવાને બદલે ભલે આજે જ આવી જાય એવી તૈયારીપૂર્વક જીવન જીવવું જોઇએ. ”
ધ લાભના અર્થ અને તેનુ ગૂઢ રહસ્ય સમજાઈ જતાં વિક્રમાદિત્યનુ મસ્તક આચાય શ્રીને નમી પડયું અને નીચા નમી ગુરૂદેવના ચરણની રજ લઈ પેાતાના મસ્તકે ચડાવી. * પૂ. ભરમુનિજીના એક પ્રવચન પરથી સૂચિત.
: ૧૩૧