________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જ્યાં સુધી જીવ કષાય અને વિષયને આશ્રિત પણ દેહના માટે કરે છે અને તે એક જ જીવન હોય છે ત્યાં રસ તે સુખી થઈ શકતો નથી, કારણ માટે કરવામાં આવે છે. ભાવી ઇવનમાં જીવને તેની કે ઉષાય એ વિષય બને પરવરતુ છે અને તેના માઠાં ફળ સિવાય બીજી કશું મળતું નથી. દેને સુખને માટે ઉપગ કરે છે, છતાં દુ:ખી થાય છે. આશ્રયી કરવામાં એક નવી દરેક પ્રવૃત્તિનું પરિણામ જીવ ત્રિી : 1 સુખને ૨ ટે હોય છે. જો તેને માઠ જ હોય છે ૨ તે જીવને લાવી અનેક એમ જ કે અમુક પ્રવૃત્તિ કરવાથી દુઃખ થશે જીવનમાં ભોગવવું ૫૬ છે. જે જીવનમાં કષાય તે તે દિશામાં એક પગલું પણ ભરતો નથી, પરંતુ કરવામાં આવે છે તે જીવનમાં પણ તે દુ:ખ તે સુખને ન દે ળખવા પરિણામે દુઃખ મેળવે છે. આપનારા હોય છે. માત્માને આશ્રયીને કરવામાં સુખને માટે કોય, માન, માયા, લેભની જરૂર નથી આવતી દરેક પ્રવૃત્તિ વોને લાભદાયી નિવડે છે. તેમજ રાગદ્વેષની પણ જરૂર નથી; છતાં સંસારમાં સમજીને સાચી રીતે કરવામાં આવતી પ્રવૃતિ
સુખી થયા અને સાથે રાખીને પોતાની પ્રવૃત્તિ આત્માનો વિકાસ સાધી શકે છે અને સમયે કરે છે. જડ તથા જડના વિકારો જે વિષય કહેવાય વગરની પ્રવૃત્તિ જીવને પુણ્યબંધનું કારણ થવાથે છે તે જીવને માટે હેય હોઈ શકે પણ ઉપાદેય નથી ભાવી જીવનમાં પગલક સુખ આપનારી થાય છે; છતાં જીવ ઉપાદેય માને છે; એટલા માટે જ તેને છતાં તે પ્રવૃત્તિથી ત૬ દષ્ટિથી જોતાં દુઃખ જ થાય કષાયો કરવા પડે છે. જે ઉપાદેયપણુની ઉપેક્ષા છે, પણ સંસારી વકોએ તેને સુખ માનેલું કરવામાં આવે તે પછી રાગદ્વેષ કરવાની જરૂર હોવાથી જીવ પોતે પણ સુખ માને છે. દેહ તથ રહેતી નથી, કે જે રાગદ્વેષ એક દુઃખનું મૂળ કહેવાય આત્માની ભિન્નતા સારી રીતે સમજ્યા વગર છે. હેયને ઉપાદેય માનવું તે એક મિથ્યાજ્ઞાન કહેવાય પોતાના કલ્યાણ માટે ધાર્મિક પ્રવૃત્તિ કરનારાઓ
કષાયોનો ઉપયોગ કરે છે; પર તે આત્માને દેહથી છે. આ અજ્ઞાન જન સુધી હોય છે ત્યાં સુધી
ભિન્ન માનનાર માનવીઓની પ્રવૃત્તિમાં કષાયને જીવ સાચા સુખને સમજી તેને મેળવી શકતા નથી.
અવકાશ મળતું નથી અર્થાત્ દેહને પિતાનું દેવાદિ જડ વસ્તુ ઓને આશ્રયીને જીવને મિથ્યાભિમાન
સ્વરૂપ માનનારની ધાર્મિક પ્રવાસ કષાયગર્ભિત હોય થાય છે કે જેને લઈને ક્રોધ કરવો પડે છે. જેમાં
છે અને દેહને લિન્ન માનનારની પ્રવૃત્તિ મુક્ત હોય અંશ માત્ર પણ સુખ હોતું નથી. કારણ કે આ છે. કષા વિકાસના બાધક છે પણ પુન્યના બાધક બન્ને દ્વેષ સ્વરૂપ છે, કે જે એક દુઃખનું નામાંતર છે. નથી. કષાયથી સાચું સુખ મળતું નથી પણ પૌદ્ગમતી વસ્તુને વધુને વધુ મેળવવા આકક્ષિા રાખવી ગલિક સુખ મળી શકે છે, એટલે કે કષાય સહિતના તે લોભ કહેવાય છે અને વધુ વસ્તુ મેળવવાની ધાર્મિક પ્રવૃત્તિ પદગલિક સુખ આપી શકે છે. આકાંક્ષા પૂરી કરવા માયા કરવામાં આવે છે. આ વળ દેહને આશ્રયને કષાય સહિતની પ્રવૃત્તિ તો બને રામન અંગ છે. તે સુખની પ્રાપ્તિ કરાવી એકાત દુઃખ જ આપે છે માટે જ આત્મિક ગુણો શકતા નથી.
મેળવવામાં કષાયની જરા યે જરૂર નથી. અનુકૂળ સમ્યગૂજ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર મેળવવા માટે વિષયોથી છવો એક જ જીવનમાં પૌગલિક સુખ કષાયની જરાય જરૂર નથી. શાંતિ, સુખ, આનંદ મેળવે છે. તે પણ ઈલ્યોની સાથે વિષયોને સંસર્ગ મેળવવા માટે જડના વિકારરૂપ વિષયોની જરૂર નથી. રહે ત્યાં સુધી જ હોય છે. તે વિયોગ થવાથી નષ્ટ છ દેહ તથા તેની સાથે સંબંધ ધરાવનાર બીજા થઈ જાય છે માટે તે સુખ નથી હોતુ, પણ વિષયોનો જય પદાર્થો માટે કષાય કરે છે અને વિષયનો ઉપભોગ સંસર્ગ થતાં દુઃખમાં કાલ્પનિક સુખને આપ
ખી જગત
For Private And Personal Use Only
