________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પારકાના દુઃખથી દુઃખી થઈએ
(લેખક–સાહિત્યચંદ્ર બાલચંદ હિરાચંદ, માલેગામ)
આ જગતમાં સુખ અને દુઃખની જોડી છે, શું થાય ? એ બચ્ચાને બચાપાને આનંદ અને એકાંત સુખ કે એકાંત દુખ જ ચાલુ રહે તે માનવનું સમાધાન આપણે મેળવીએ. અને તેને લીધે આપણે જીવન અસહ્ય થઈ પડે. એકાંતે સુખ તે મુક્તિમાંજ પુણ્ય લાગે કે નહીં ? પુણ્ય જ લાગતું હોય તે એ હોય અગર એકાંત દુઃખ તે નરક લોકમાંજ હેય આપણે શા માટે ખઈએ ? એક પ્રસંગે આપણે તેમાં પણ તીર્થકર ભગવંતોના કલ્યાણક પ્રસંગે જંગલમાં ભાથુ વાપરવા બેઠા હોઈએ, એમાં કઈ અંશતઃ સુખના પ્રસંગે આવી જ જાય છે. દુઃખ ભૂખ્યો અને કંગાલ માણસ આવી ચઢે. અને ખ એ વસ્તુ આપણું પિતાની હેય છે. અને સુખ પ્રય- માગે, ત્યારે આપણું ભેજનમાંથી સારા જેવો ભાગ ત્નથી પ્રાપ્ત કરી શકાય છે. આપણે પોતાના દુઃખથી તેને આપી દઈએ, અને અડધી ભૂખ વેઠીએ એમાં આપણે અશાતાને અનુભવ મળે છે અને તે આપણે આપણે શારીરિક દુઃખ તે વેઠવું પડે. પણ આપણા ઈચ્છાએ કે અનિરછાએ ભોગવો જ પડે છે. તેમાં આત્માને જે આનંદ અને સુખની સંવેદના થાય તે બીજાઓને હસે હેત નથી. તે એ દુઃખ ભોગ- બીજાના દુઃખમાં સહભાગી થવામાં લાભ કે હાનિ ? વવા માટે ખાસ પ્રયત્ન કરવા પડતા નથી. પણ કેહેવું પડશે બીજાના આત્માને સુખ આપી તેનું દુઃખ પારકાનું દુઃખ અને તેની વેદના જોઈ જો આપણું ઓછું કરવામાં આપણે એકાંતે લાભ જ થાય એમાં મન દ્રવિત થાય તે તે વસ્તુ વર્ણન અને અનુકરણ શંકા નથી. માટે જ અમે કહીએ છીએ કે બીજાના કરવા યોગ્ય ગણાય.
દુખે આપણે દુઃખી થવું એ સાચુ સુખ છે. અને
એનાં પરિણામે આ ભવમાં અને પરભવમાં આપણે કોઈ એમ શંકા કરે કે, પારકાના દુ:ખમાં આપણે સામેલ થઈ વગર કારણે દુઃખનો અનુભવ
સુખમાં પરિણમવાના એમાં શંકા નથી. લઈએ એને અર્થ ? પારકાના દુઃખથી આપણે
પણ આ જગત એવું છે કે, પારકાના દુખમાં કારણ વગર દુઃખી થવું એતે વગર કારણે દુઃખી ભાગ પડાવનારા ઘણુ ઓછા જોવામાં આવે છે થવા જેવું થયું. એના જવાબમાં કહેવું પડશે કે, એ પરદુઃત સુવિતા વિના | જાણી જોઈને કાર્યમાં આપણું મનને સાચો આનંદ અનુભવવા પારકાની ૬ માં કે.ણ ભાગ પડાવા તૈયાર થાય? મળે છે, અને સાથે પુણ્ય બંધાય એ વધારામાં લાભ છે. કેઈ કુતુહલ, આનંદ પ્રમેહ, ઓચ્છવ મહત્સવ, લગ્ન
સમારંભ, ભોજન સમારંભ જેવા પ્રસંગે હોય તે ધારો કે આપણે રસ્તે જતા હોઈએ અને કઈ ઘણું દોડી આવે. અને મનમાં વિરોધ હોવા છતાં બાલક ઠોકર વાગી પડી જાય અને રડવા માંડે ત્યારે વાહ વાહ પિરી એ ઉચ્છવ કરનારના સ્તુતિ તે તેની મદદે આપણે દોડી જઈએ. અને એ બાલકના ગાયા કરે. એનો અર્થ એટલો જ કે આપણને પણ દુખ માટે આપણે દુ:ખ વેઠીએ, ત્યારે એના પરિણુમે એમાં સુખ આનંદનો ઉપભોગ કરવા મળે. અર્થાત
For Private And Personal Use Only
