________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રીમંત અને શ્રીમત્ત સાહિત્યચંદ્ર બાલચંદ હીરાચંદ, માલેગામ
કરીએ.
જ્યારે આપણે શ્રીમંત શબ્દ કે મી-મત્ત શબ્દને તેના વધુ જ્ઞાનના દ્વાર બંધ થઈ જાય છે. અધિકારનું અર્થ જાણ હોય ત્યારે આપણને શ્રી શબ્દને શું પણ એવું જ પરિણામ આવે છે. અને અંતે અધિઅર્થ થાય છે અને શ્રી શબ્દથી આપણા મનમાં કઈ કાર નષ્ટ થવાને પણ પ્રસંગ ઊભે થાય છે. મતલબ ભાવના જાગે છે તેને વિચાર કરવાની જરૂર છે. કે સારી ગણાતી વસ્તુઓને પણ અતિરેક નુકસાન
કારક નીવડે છે. એથી જોવામાં આવે છે કે, જે સામાન્ય રીતે આપણે શ્રી શબ્દથી ધન, દ્રવ્ય
માણસની પાચનશક્તિ જેટલી પ્રખર હોય તેટલું જ અને લક્ષ્મીને અર્થે લઈએ છીએ. પણ એટલું જ શ્રીને અર્થ નથી. શ્રી શબ્દથી રાજ્ય વૈભવ, જ્ઞાનને
ભોજન, જ્ઞાન કે અધિકાર તે જીવી શકે છે. તેથી
વધુ થતા એજ શ્રી કે ઉભવ તેને જ નુક્સાનનું કારણ વિભવ કે બુદ્ધિને વૈભવ પણ સૂચિત કરાય છે. કોઈ
ભૂત થાય છે. એ પ્રસંગે મત એ શબ્દ ફૂલ કે બીજી વસ્તુનું સુંદરપણું બતાવવું હોય ત્યારે
બદલાઈ શ્રીમત્ત તરીકે થઈ જાય છે. એકાદ દાખલાથી પણ શ્રી શબ્દ વપરાય છે. મહાન પુરુષ કે સ્ત્રીના
આપણે એ વસ્તુ સ્પષ્ટ પણે સિદ્ધ કરવાનો પ્રયત્ન નામ સાથે શ્રી શ્રબ્દ જોડવાથી તેમના માટે પૂજ્યબુદ્ધિ બતાવવાને પણ હેતુ હોય છે. અર્થાત્ શ્રી શબ્દ કોઈને પણ બહુમાન આપવા માટે વાપરવામાં આવે છે. આટલું બધું છતાં સામાન્ય રીતે જેની પાસે
દારૂ, ભાંગ વિગેરે માદક પદાર્થોનું સેવન કરનારે
આ માણસ બેભાન થાય છે. ગમે તેવું યદાતા બકે છે. ઘણું ઘન ભેગુ થયેલું હોય છે તેને જ આપણે શ્રીમાન
. એના કપડાં વાંકા ચુકા અને મિલન થાય છે. એ તરીકે ઓળખીએ છીએ. જેમ ઘણું ધન ભેગું કર
ગમે તેને અવિનય કરે છે. એ અસંગત વર્તન કરે નારને એ શ્રીને લીધે બહુમાન મળે છે, તેમ એ જ
છે. એ લજજા રહિત થઈ જાય છે. નહીં ખાવા શ્રીને લીધે શ્રીમત્ત થવાને પણ ઘણે સંભવ હોય છે.' તે સંભવ કેવું હોય છે તેનો આપણે વિચાર કરીએ. લાલ
લાયક વસ્તુ ખાય છે. એવી અવસ્થામાં એ નાગો
માણસ છે, એમ લોકો માને છે. એ તદ્દન કપડાં કોઈપણ વરને ગજા ઉપરાંત સંગ્રહ થાય છે વગર નગ્ન હેતે નથી. છતાં કે તેને નાગો કહ્યું ત્યારે તેનું પાચન કરવું મુશ્કેલ બની જાય છે. ભાજન છે. એવાજ પ્રકારને મદ શ્રી એટલે લક્ષ્મીને પણ વધુ થાય ત્યારે અપચન થઈ વગ ઉત્પન્ન થાય છે. ચઢે છે. અને જેમ ધરૂડીએ અસંગત બોલે છે, તેમ વધારે પડતુ જ્ઞાન ભણે તેને પણ તેના જ્ઞાનનું અયોગ્ય વર્તન કરી નાગાઈ કરે છે. અને એને અજાણ થએલું જોવામાં આવે છે. અને તેને લીધે પોતાના મનની તે શું પણ જનની પણ લેજા જ સર્વ સાધુઓમાં મહાદુષ્કર છે.
રહેતી નથી. પિતાના ધનના ઉનમાદમાં એટલી હદ
સુધી નાગાઈ કરી નાખે છે કે, પિતાના વડીલે કે સો ભગવાનની ગુણગ્રાહક દૃષ્ટિને વંદી રહ્યા અને પોતાથી વધુ જ્ઞાની અને ગુરુની પણ આ શાતના કરવામાં ધર્મ કરે તે માટે એ પરમસત્યને અંતરમાં ઉતારી રહ્યા. પાછવાળી એ જેતે નથી. એ મનુષ્ય કદાચ ધર્મના (“જૈન યુગના માર્ચ-એપ્રિલના અંકમાંથી સાભાર ઉધત.) આચારે કરતે દેખાય પણ એ બધા ના છુપ
For Private And Personal Use Only
