________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
નચરની નવી પ્રત
પુષ્પિકાના ઉપરના શ્લેકામાં જણાવ્યા મુજબ્ • નયચક્ર ’ગ્રંથની આ નકલ વિજયદેવસૂરિના સમયમાં સાત મુનિવરેએ ભેગા મળીને કરી છે. એ સાત મુનિવરા તે~~
વાચક નવિજય”( ઉપાધ્યાયજીના ગુરુ ), મુનિ જયસેમ, વાચક લાભવિજયજી, કીર્તિ રત્નણ, મુનિ તત્ત્વવિજય, વાચક રવિજયજી નૈવાચક યશોવિજયજી.
આ રીતે સાત મુનિવરીએ ભેગા મળીને આ પ્ર’થની નકલ કર્યાની વાત વાંચીને સહેજે મનમાં પ્રશ્ન થાય કે, એવું તે શું થયુ' હશે જેથી સાત સુનિવરેએ ભેગા મળીને આ ગ્રંથની નકલ તૈયાર કરવી પડી હશે. ઉપાધ્યાયજી જેવા દ્રષ્ટા પુરુષ, ત્રય વિચનારની આ શંકાને ખરાબર જાણી લે છે, અને એનું સમાધાન પુષ્પિકાના છેલ્લા લેાકાદારા તેઓ કરે છે. તેઓ કહે છે કે
પૂ. પુણ્યવિજયજી મહારાજ તેા પ્રાચીન પુરુષોના અક્ષરાના પારખુ છે. એમણે આ સાત મુનિવરામાંથી ઉપાધ્યાય નયવિજયજી તથા યશવિજયજીના (ગુરુ— શિષ્યની એ એલડીના ) અક્ષરા ઓળખી કાઢ્યા છે. ૩૦૯ પાનાના આખા ગ્રંથમાં ઉપાધ્યાય શ્રી યશા મહારાજે છૂટાં છૂટાં થઈને ૬૩ પાનાં જેટલુ' લખાયુ પોતે લખ્યું છે; જે (બીજાના અક્ષરો કરતાં ઉષાધ્યાયજી મહારાજના અક્ષરે કંઇક ઝીણા હોવાને કારણે) આખા પ્રથના ચેથા ભાગ કરતાં પણ કંઇક વધારે—એટલે ૪૬૦૦-૪૭૦૦ શ્લોકપ્રમાણ— હ્રાય એમ લાગે છે. પંદર દિવસમાં આટલું લખવુ એટલે રાજના ત્રણુસા લાકની સરેરાશ થઇ. સાધુજીવનના આચારા અને દેનદિન ક્રિયાએ કરવા છતાં
આ
માટલું લખાય એ 'તરમાં અદમ્ય જ્ઞાનભક્તિ ભરી હાયતા જ ખતી શકે.
सुमहानप्ययमुच्चैः पक्षेणैकेन पूरितो ग्रन्थः । જળ શ્વેત પધિયાં ગતિ ત્રિં પવિત્રમિયમ ૫ ૬ ।। શ્રી ||
આ હસ્તપ્રત સાત મુનિવરોએ લખ્યાની અપૂર્વ વિશેષતાનું મૂળ આપણને આ શ્લોકમાં મળી આવે છે. આ એક જ ક્ષેક આ ગ્રંથની વિશિષ્ટતાના કારણુના આપણને પૂરેપૂરા ખ્યાલ આપે છે. કહે છે કે—આવડા મેટા ( અઢાર હજાર પ્રમાણ) ગ્રંથની નકલ એક જ પખવાડિયામાં ફ્રરી લેવામાં આવી હતી !
એ શ્લોક લેાક
આ શ્લોક વાંચતા લાગે છે કે આ ગ્રંથની પ્રાચીન નકલ કાઇ એવા યતિ ૐ ગૃહસ્થ પાસે અથવા ક્રાઇ જ્ઞાનભંડારમાં હશે કે જ્યાંથી વધુ સમય માટે મળી શકે એમ નહી હાય, અને માંડમાંડ મહામુસીબતે, પંદર દિવસ માટે એ મેળવી શકાઇ હશે, પણ એ નકલ મળી એટલે પછી આવા ગ્રન્થનાના પારખુ ઉપાધ્યાયજી એની નકલ કર્યા વગર રહે કેમ ! પશુ સાથે આટલા ટૂંકા ગાળામાં આવડા મોટા અને આટલા જટિલ ગ્રંથની નકલ થઇ શકે પણ કેમ કરી? પશુ એ કઇ ક્રાઇ વાતે પાછા પડે એવા નહીં એટલે
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૪૯
સાત સાત મુનિવરે ક્રેડ ખાંધીને બેસી ગયા અને પ'દર દિવસમાં જ આખા ગ્રંથની નકલ કરી લીધી ! કેવી એ શ્રુતભક્તિ અને કેવા એ પુરુષાર્થ ! ધન્ય એ શ્રુતભક્તિ અને ધન્ય એ પુરુષા' 1
આ રીતે શ્રી યશેવિજયજી મહારાજે આ ગ્રંથ લખવામાં પેાતાના મેટ ફ્રાળા આપવા ઉપરાંત પેતાના તેમજ બીજાનાં લખાામાં, જયાં ભૂલને કારણે કે ખીજી રીતે જરૂર લાગી ત્યાં પોથીના માર્જિનમાં સુધારા પણ કર્યાં છે. આ અથ' એ કે ગ્રંથની નકલ કરવામાં ભાગ લેવા ઉપરાંત શુદ્ધિઅર્થાની દૃષ્ટિએ એમણે આ પ્રત નજરસાંસરી પણ
કાઢી લીધી હતી.
ઉપાધ્યાયજી મહારાજના હરતાક્ષરા જો એ પાંચ વાર જોવામાં આવે તે પછી એને એાળખવાનુ સરલ થઇ પડે એવી કેટલીક ખાસિયતા એમના હરતાક્ષરમાં જોવા મળે છે. એમના અક્ષરા એકદમ સીધા નહીં પણ કંઈક વાંકવાળા હાય છે. મોટે ભાગે તેઓ મોટા અક્ષરો નથી કાઢતા પણ કંઇક ઝીણા કાઢે છે. અક્ષરાની શાહી, લહીયાઓનાં લખાણામાં હોય છે તેમ, બધે એકસરખી રહેવાને બદલે ઘેરી તથા આછી થતી રહે છે. એમનુ' લખાણુ જોતાં લાગે કે
For Private And Personal Use Only
