________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
‘નયચક્ર’ની નવી હસ્તપ્રત : શ્રુતભક્તિના અપૂ નમૂના
રતિલાલ દીપચં ઢસાઇ
તા. ૧૫-૩-૫૬ના રોજ કામપ્રસંગે પૂ. મુ. મહારાજશ્રીની આ વાત સાંભળી ત્યારે મારા શ્રી પુણ્યવિજયજી પાસે ગયેલા ત્યારે એમણે, પૂજ્ય અંતરપટ ઉપર વેદેાના ઉદ્ધારક (વેદાનુ' સૌપ્રથમ ઉપાઘ્યાયશ્રી યશેવિજયજી મહારાજે સ્વહસ્તે (બીજા વખત મુદ્રણ કરાવનાર ) જર્મન માપડિત મેક્ષમુનિપુંગવે ની સાથે મળીને ) લખેલી ત્રણ હસ્ત-મુલરની આનંદથી પુલકિત થઈને નાચતી છબી અંકિત થઇ આવી. એ મહાપડિતે જ્યારે મહાવિ કાલિ દાસનું અમર નાટક ‘અભિજ્ઞાનશાકુ‘તલ' પહેલવહેલાં વાંચ્યું. ત્યારે એ નાટકમાંના વાત્સલ્ય વગેરે ભાવાથી એમનું મન એટલું તે રાજી રાજી થઇ ગયુ` કે તે એ ગ્રંથને પોતાના માથે મૂકીને પેાતાના ઓરડામાં સાચેસાચ નાચવા લાગ્યા હતા.
લિખિત પ્રતે મળ્યાને ભારે હર્ષ જે રીતે વ્યક્ત કર્યાં હતા તે વાત એક યાદગાર પ્રસ`ગ તરીકે મનમાં સધરાઈ ગઈ છે.
મરીચિનુ આનંદનૃત્ય પશુ આપણને પરિચિત છે ?
એટલે અંતરમાં જ્યારે સાચા આનંદ ઊભરાય છે ત્યારે એ શરમ કે સ’કૅચની મર્યાદાને ગણકારતું નથી.
પછી તે મહારાજશ્રીએ એ ત્રણે હસ્તપ્રતા કાઢીને મને બતાવી. પહેલા ગ્રંથ ૩૦૯ પાનાને, મહાતાર્કિક આચાર્ય શ્રી મહવાદી વિરચિત ‘નયચક્ર' અથવા ‘દ્વાદશાર નયચક્ર'ની એ હસ્તપ્રત, ખીજો ગ્રંથ “ વાદભાળા, ” એ ઉપાધ્યાયજીએ પેતે રચેલ, પોતાના હાથે જ લખેલ, અને અત્યાર સુધીમાં અપ્રગટ-એમ ત્રણ રીતે એ મવતા ગ્રંથ. ત્રીજો ગ્રંથ કલિકાલસર્વજ્ઞ હેમચંદ્રસુરિવિરચિત વીતરાગરતા ત્રના આઠમાં પ્રકાશના ૧૨ લેકમાંથી ૧૧ મા
બ્લેક સુધીતા ટીકા, એના કર્તા અને લેખક પણ ઉપાધ્યાયજી પોતે ( જો કે આ હસ્તપ્રતના અક્ષરા એકદમ ઉપાધ્યાયજીના અક્ષરા તરીકે કળાય એમ નથી. પણ મહારાજશ્રી એના પારખુ હે!વાથી તેના કહેવાથી આપને એ સમજાય છે) અને એ ગ્રંથ પણુ અપ્રગટ. એટલે એનું પણ ત્રેવડુ' મહત્ત્વ. આ ત્રણે ગ્રંથે। દાર્શનિક ગ્રંથો છે.
હું સમીસાંજે ઉપાશ્રયે થયેલા, એટલે આ બધુ પૂરેપૂરું અને ધરાત જોઇ શકું એ પહેલાં તા અંધારું ઘેરાવા લાગ્યું એટલે ફ્રી વાર એ માટે જવાનુ નક્કી કરીને મે' મહારાજશ્રીની રજા લીધી. ( ૧૪૭ )૩
તેઓએ કહ્યું : આ ત્રણુ હખિત પ્રતે મળી તે દિવસે સ. ૨૦૧૨ના મહા વદ ૮ સામવારે, મનમાં એવે। આન ંદ આનંદ થઇ ગયા કે ન પૂછે વાત । અતરમાં જાણે આનદને આફરા ચડી આવ્યે હતો. એટલે થયુ' × ક્યારે પંડિતજીને (સુખસાલજી) આ વાત કરું અને આ શુભ સમાચાર એમને પદ્માંચાડુ પડિતજીને ઉપાધ્યાયજીના જીવન અને મૂલરપર્શી બહુશ્રુત પાંડિત્ય ઉપર અપૂર્વ ભાવ છે, અને એમની વિરલ જ્ઞાનાપાસના ઉપર પંડિતજી ખૂબ મુગ્ધ છે. પૂ. પુણ્યવિજયજી મહારાજ આ વાત સારી રીતે જાણે છે, એટલે એમને આ આનંદજનક સમાચાર પાંડતજીને વહેલામાં વહેલી તકે પહેાંચાડ વાનું મન થાય એ સ્વાભાવિક છે.
પૂજ્ય પડિતજીએ મને આ ગ્રંથો મળ્યાની વાત તે પહેલાં કરેલી; પણ એથી મહારાજશ્રીના અંતરમાં અને પડિતજીના અ ંતરમાં દેવા હ* વ્યાપ્યા હતા એ તા હું મહારાજશ્રીને મળ્યે ત્યારે જ સમજાયુ. મારી સાથે આ વાત કરતી વખતે, ગ્રંથે। મળ્યા પછી લગભગ ત્રણુ અઠવાડિયા પછી પણુ, મહારાજશ્રીના રામ રામમાંથી જાણે દુધ ઉભરાતા હતા. માટે મારે પણ આ દુના ભાગીદાર થવાનું મળ્યું તેથી મેં પશુ મારું' ધન્યભાગ્ય માન્યું.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માનવીના જીવનમાં કાઈ કાઇ વાર અેવા પ્રસંગ આવી જાય છે, જ્યારે એને આનંદથી નાચી ઊઠવાનું મન થઈ આવે છે. આ પ્રસંગ પણ આવા જ પ્રસંગ હતા.
For Private And Personal Use Only
