________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
સમાનતાવા જગતને ભ॰ મહાવીરસ્વામીની માલિક દૈન
ભગવાન શ્રી મહાવીરસ્વામીએ આજથી ૨૫૦૦ વર્ષો પહેલાં ભારતને આત્મવાદ, પુદ્ગલવાદ, ઉત્ક્રાંતિ વાદ, અપેક્ષાવાદ અને સમાનતાવાદ વગેરે સિદ્ધાંતા આપ્યા છે. તેઓએ પડિંત અને સામાન્ય જનતાને સરખી રીતે માગદશન આપે એવા તાત્ત્વિક નિચે ઉપદેશ્યા છે. તેમાં સમાનતાવાદ એ સૌથી પ્રધાન સિદ્ધાંત છે.
ભારતના સર્વે' ધર્મ અહિંસાને માને છે પરંતુ તે નાના-મોટા વર્તુલરૂપે છે. ભગવાન મહાવીરની અહિંસા એ સૌથી પર અને ચરમ સીમા સુધી વ્યવસ્થિત છે.
જોવે કે પાતાનુ ખીજું કામ કેટલુ' બાકી રહી જાય છે, પોતાના પરિશ્રમમાં કેટલા વધારા થાય છે, કે પોતાના સમય કેટલા વીતી રહ્યો છે !
પશુ, પક્ષી, મનુષ્ય વગેરે જાતિપર્યાયાને એક જ વસ્તુ માને છે. જો કે તે તેમાં ઉત્ક્રાંતિ કે અપક્રાંતિને સાપેક્ષ ફરક નિહાળે છે અને નટના ભિન્ન ભિન્ન વેશપલટા જેવા દેહપલટા સ્વીકારે છે પર`તુ તેમાં રહેલા જીવા જીવરૂપે સમાન છે એ વાસ્તવિક તથ્યને તે ભૂલતા નથી.
ગણતંત્ર પણ શાહીતંત્ર ન ખતે અને સધઅહિંસાનું મૂળ સર્વ જીવામાં સમાનતાની તંત્ર પશુ શાહીત ત્ર ન બને એ માટે બહુ કાળજી ભાવના છે. ભ॰ મહાવીરદેવના અનુયાયીએ એ રાખવામાં આવતી હતી. રસીયાના સામ્યવાદી નેતા સમાનતાના પાયા ઉપર ગણુતત્રરાજ્ય અને સ ંધતંત્ર-ક્રુશ્ચેવે સ્ટાલીન પર જે આક્ષેપ કર્યા એવી શાસન ઊભાં કરી ભારતના રાષ્ટ્ર તથા ધર્મનાં ભૂલ ક્રાઇ ગણનાયક કે ગણત ંત્ર ન કરી બેસે એ માટે ઉત્થાનમાં બહુ મૂલ્યવાળા વેગ આપ્યા છે. ચોક્કસ નિયમેા હતા. ગૌતમબુદ્ધે પણુ રાજા કાણિકના મંત્રી પાસે એવા કેટલાએક નિયમોની પ્રશંસા કરી છે. ગણતંત્રરાજ્ય આવા નિયમેનુ પાલન કરીને બીજા ચંદ્રગુપ્તના કાળ સુધી પોતાના અસ્તિત્વને ટકાવી શક્યું છે.
એ સીધી વાત છે ક્રે-એકાત્મવાદી એકહથ્થુ સત્તાના પક્ષપાતી ડાય છે કેમકે તેની ભાવનાના છેડે શ્વર કે કાઇ વસ્તુમાં બંધાયેલા ડ્રાય છે, જ્યારે અનેકાત્મવાદી તેનાથી ભિન્ન સૌની સ્વતંત્રતાને ભાવુક હૈાય છે. જે ભાવ થાથી સૌને સરખા માતે છે. સૈાની સ્વતંત્રતા ઇચ્છે છે. તે મનુષ્યના શિશુ, કિશાર, બાલક, યુવાન, આધેડ અને હૂ વગેરે દેહપર્યાયને વાસ્તવિક રીતે એક જ વસ્તુ માને છે. એન્દ્રિય, વિકલેન્દ્રિય, પંચેન્દ્રિય, વનસ્પતિ, કિટાણુ,પશુ
આ ત્રણ હસ્તપ્રતાનાં દર્શન અંતરમાં કંઈ કછ ઊમિ` જગવી જાય છે. એ ત્રણુ પ્રતે એક
ભગવાન મહાવીરના અનુયાયી સૌ જીવાને સ્વતંત્ર અને સમાન માને છે અને તેથી જ લીવી પ્રજાનુ ગણત ́ત્રરાજ્ય અને જૈનદર્શનનું સ ંધત ંત્રશાસન આજે પશુ આદર્શરૂપ લેખાય છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૈનસબ્રશાસનમાં પણ ચાહીતન્ત્ર પેસી ન જાય તે માટે સખત તકેદારી રાખવામાં આવી છે. ગણુ નાયક ભૂલ કરે તે શ્રમણુપ્રધાન સધ પોતાની શક્તિથી તે ભૂલને સુધરાવે અને સંધની રક્ષા કરે. આ માટે
ચાક્કસ મર્યાદાએ આપી છે. જૈન ધર્મીમાં બાજી ઉપાધ્યાયશ્રી યશે.વિજયજીનો વિરલ જ્ઞાનભક્તિની કીર્તિગાથા સંભળાવે છે તે બીજી બાજુ આપણી જ્ઞાન-સપત્તિને આપણુને ખ્યાલ આપે છે.
એ જ્ઞાનસ'પત્તિના વારસાને લાયક બનવાના આપણે સકલ્પ કરીએ, એ જ અભ્યથ'ના
(૧૫૧)૯
For Private And Personal Use Only
