Atmanand Prakash Pustak 052 Ank 08

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

શ્રી નવપદજીનાં પ્રાચીન ચૈત્યવંદને
પંચમ સાધુ પદ ચૈત્યવંદન–સાર્થ. વિવેચનકાર ૫. મ. શ્રી રામવિજ્ય ગણિવર્ય
દસણ નાણ ચરિત્ત કરી, વર શિવ પદગામી, રાજા આધ્યાન અને રૌદ્રધ્યાનના ચાર ચાર ભેદ ધર્મ શુકલ શુચિ ચક્રસે, આદિમ ખય કામી. ૧ રૂપી ચતુરંગિણી સેનાને નાશ કરી શકે છે તેમજ ગુણપમત્ત અપમત્ત તે, ભયે અંતરજામી, મુનિવરે દેશવિરતિ ગુણસ્થાનક કરતાં અત્યંત શુદ્ધ માનસ ઇંદ્રિયદમનભૂત, શમ દમ અભિરામી. ૨ અવસાયેવાળા હોય છે, તેથી પણ અનંત વિશુદ્ધિ ચારુતિ ધન ગુણ કર્યો એ, પંચમ પદ મનિરાજ. વધતાં મુનિવરે સાતમા અપ્રમત્ત ગુણસ્થાન આવે
છે; ત્યારપછી બાકીના સર્વ ગુણસ્થાનકે અપ્રમત્ત તત પદ પંકજ નમત હે, હીરધર્મ કે કાજ. ૩
દશાવાળા હોય છે; આવા અનંતગુણુનિ પન્ન સ્થાનથી અથ-દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્રરૂ૫ હાથીની સ્વારી
મુનિવરોને આત્મા અંતર્યામી બને છે; એથું મન કરી શિવપદ-મેક્ષસ્થાનમાં ગતિ કરનારા થયા; વળી
પર્યવ જ્ઞાન થતાં સંસી છોના મનના ગુપ્ત ભાવે પવિત્ર એવા ધર્મધ્યાન-શુકલધ્યાનરૂપી ચક્રઠારા પ્રથમ
બરાબર જાણી શકે છે, તેથી “ અંતજામી” વિશેના આધ્યાન અને રૌદ્રધ્યાનને ક્ષય કરવાની
પણ બરાબર ઘટે છે; બાહ્ય આત્મવેપારું તજી અંતઈરછાવાળા થયા; વળી છઠ્ઠા પ્રમત્ત અને સાતમા
રાત્મપણું વધતી વધતી કલાએ હોય છે કારણ કે અપ્રમત્ત નામના ગુણસ્થાનકે ચડી અંતર્યામી થયા;
ચોથા ગુણસ્થાનકથી બારમા શીશુમેહ ગુણસ્થાન વળી પંચમ પરમેષ્ઠિના સ્થાને મુનિજનોએ સત્તાવીશ
સુધી અંતરાત્માનું સ્થાન ગણાય છે; જેથી છઠ્ઠાથી ગુણ પ્રકટ કર્યા; “ચારુતિઘન’ની સમસ્યા વિશેષ
બારમાં ગુણસ્થાન સુધી મુનિવરનું સ્થાન છે; વળી અર્થમાં કહેવાશે; વળી મુનિઓ નેઈદ્રિય (મન ) .
| મુનિવરો સમતા ગુણથી અને ઈદ્રિયદમન ગુણથી તથા પાંચ ઈદિનું દમન કરનારા હેય છે; તેથી
શમ-દમવાળાં કહેવાય છે તેથી ભવ્ય જેને આનંદ શમ દમ ગુણો વડે મનહર છે. એવા મુનિને હીરધર્મ
આપનારા થયા છે; હવે “ચારુતિઘન” એ સંખ્યા નામના મુનિવર ચરણકમળમાં પડીને નમન કરે છે.
વાચક છે; ચાર=મનેહર, તિ =૩૪૩=૪=૭ વિશેષાથ-પંચમ ૫દમાં મુનિવરે દર્શન ગુણોથી યુક્ત મુનિજને છે; કાઈ સ્તવનમાં ચાર નાન, ચારિત્રરૂપ શ્રેષ્ઠ હાથી ઉપર ચડી મૂક્ષસ્થાનમાં અને મધવા સ્તવે રે'વાય છે તે ૪૪૪=૧૬૮૪= પ્રગતિ કરનારા થયા; વળી ધર્મધ્યાન અને શકલધ્યાનરૂપ આ ઇદ્રોની સંખ્યા જાણવી. આવા મુનિવરોના ચાવડે પ્રથમના બે ધ્યાને આધ્યાન અને રૌદ્ર- ચરણકમળમાં હીરધમ નામના મુનિપુંગવ નમન ખાનને ક્ષય કરવાની ઈચ્છાવાળા થયા; જેમ ચક્રવર્તી કરે છે અથવા તે અમૂહય એવું જે હીર તે રૂપ રાજ ચકરૂપ શસ્ત્રાવડે શત્રની સેનાનો સંહાર કરે છે. ધર્મ માટે આરાધકો પંચમપદમાં મુનિવરોને વંદન તે દૃષ્ટાંતથી ઉપનય વિચારતાં મુનિવરરૂપ ચક્રવર્તી કરે છે, એ અર્થ પણ સાર્થક છે.
૧૨૬ ]e