________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
ધનના લાભને કરુણુ અંજામ
જેનાથી એ સગા બંધુઓ વચ્ચે પાંચ ભવ સુધી વેરવૃત્તિ અખંડ ચાલુ રહી. ( લેખકઃ—મુનિરાજશ્રી મહાપ્રભવિજયજી. )
सयलाणत्थनिमित्तं, आयासकिलेस कारणमसारम् । नाउण धणं धीमं, न हु लुग्भइ तमि तणुयंमि ||
ધન-લક્ષ્મીને તમામ અનર્થાનુ' નિમિત્ત, આયાસ તથા વાનાએ તેમાં ખરેખર લગાર લાભ કરવા જેવા નથી.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ક્લેશનુ કારણુ અને અસાર જાણી બુદ્ધિ
લક્ષ્મી પેદા કરવામાં દુઃખ છે, પેદા કરેલને સાચવવામાં દુઃખ છે, આવતાં દુઃખ છે અને જતાં પણ દુઃખ છે માટે લક્ષ્મી ફ-દુઃખનુ સ્થાન છે. શું રાજા મને રાકરો? મારા ધનને અગ્નિ બાળી નાખશે ? સમય સગાવહાલાં તેમાં ભાગ પડાવશે? શુ ચારા લૂંટી લેશે ? જમીનમાં દાટેલુ' ક્રાઇ શુ' કાઢી જશે ? એમ ધનવાળા દિવસરાત ચિંતા કરતા દુઃખી રહે છે. તેથી તે આયાસ-ચિત્તના ખેદ્દનુ કાણુ છે. લક્ષ્મી માટે કેટલાક માશુસે ભયંકર મગરાથી ભરેલા સમુદ્રને તરી દેશાંતર જાય છે, ખીજા ઉછળતા શસ્રાના આધાતથી ઉછળતા અગ્નિના કણીયાવાળા યુદ્ધમાં દાખલ થાય છે, ત્રીજા ચંડા ગરમ પાણી અને વાયરાથી મિંજાયલા શરીરવડે ખેતી કરે છે ચેાથા અનેક પ્રકારના શિલ્પ કરે છે અને પાંચમા નાટક વગેરે પણુ કરે છે. તેથી લક્ષ્મી કલેશ એટલે એટલે શરીરના શ્રમનું પણ કારણ છે. વળી કહ્યું છે કેઃ—
व्याधीनो निरुणद्धि, मृत्युजननज्यानिक्षये न क्षमम् । नेष्टानिष्टवियोग योग योगहृतिकृत् सम्राडून च प्रेत्य च ॥ चिताबधुविरोध बंधन वध त्रासास्पदं प्रायशो | वित्तं विविचक्षणः क्षणमपि क्षेमावहं नेक्षते ॥
ધન ગાને અટકાવી શકેતુ' નથી, જન્મ, જરા, મૃત્યુત નિવારી શકતુ નથી, ઇષ્ટ વિયેાગને અને અનિષ્ટના સયોગને ટાળી શકતુ' નથી, પરભવમાં સાથે આવી શકતુ નથી અને પ્રાયે કરી ચિતા, ભાઇઓમાં વિત્ર, ધરપકડ, મારફાડ અને ત્રાસનું સ્થાન છે; માટે એવા ધનને, વનનું... સ્વરૂપ જાણવામાં નિપુણ પુરુષ, ક્ષણભર પણ ભલુ કરનાર નથી માનતા. આ રીતે લક્ષ્મીમાંથી આત્મહિતકારક કઈ સારું ફળ પ્રાપ્ત ન થતું હાવાથી તેને વિચક્ષણાએ અસાર કહી છે.
સંસારભરના સર્વ પ્રાણીઓને સુખ ગમે છે અને દુઃખ નથી ગમતું એ પાતાના અને બીજાના અનુભવથી સ` સમજી શકે છે. સુખની શોધમાં જગના પ્રાણીએ ઘણુ‘ આથડે છે, પુષ્કળ મહેનત કરે છે, અને રાતદિવસ ચિંતા કરે છે; છતાં સાચા સુખના અભાવ જગજીવાના ચિત્તને ક્ષણે ક્ષણે સતાપ પમાડે છે, એ પણ અનુભવથી સમજી શકાય છે. સુખના પ્રયત્નમાં ભૂલેલા જીયો ગમે તેવા પ્રયત્નથી પણ સુખ ન જ મેળવી રાકે. સાચા સુખની દિશા તરફ તેમનુ લક્ષ્ય દારવા લક્ષ્મીના સાચા સ્વરૂપના વર્ણનની અને તેના લાભના પરિણામના દૃષ્ટાંતની ઘણી અગત્ય છે.
પ્રાચીત કાળમાં એક ગામમાં એક ગરીબ વિપ્ર વસતા હતા, જેને બે પુત્રા હતા. બ્રાહ્મણ બિચારા
૭( ૧૧૭ )૩
For Private And Personal Use Only
