________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અનુકંપા–દાન.
તેવા એક પછી એક અસહ્ય કારમાં પ્રસંગે ઉપસ્થિત કરવા માંડ્યા. શારીરિક તથા માનસિક અનેક પ્રકારની અનુકળ તથા પ્રતિકળ પ્રવૃતિઓ આદરી દુહ્ય યાતનાઓ અને પ્રભુનેદાર રાગ-૮ષને સબળ બનાવી સત્યાગ્રહથી ખસેડવા માટે સંપૂર્ણ સત્તા વાપરી. જેમ જેમ સંગમઠારા રાગ-દેષને સબળ બનાવવા તે પ્રયાસ કરતે ગમે તેમ તેમ રાગ-દ્વેષ સબળ ન બનતા નિર્બલ બનતા ગયા.
પ્રભુ તાત્વિક સત્યને સારી રીતે જાણતા હોવાથી સંગમને પોતાના ઉપકારી મિત્ર તરીકે માન્ય કે જે માન્યતા મોહની અવજ્ઞા કરનારી હતી તેથી રાગ-દેવનું પણ કાંઈ ચાલી શક્યું નહિં; કારણ કે જયાં મોહને આદર હોય છે ત્યાં જ રાગ-દ્વેષ બળવાન બનીને પિતાને કાબૂ ટકાવી શકે છે. પ્રભુના ધ્યાનમાં જ હતું કે–મોહ સંગમને પ્રેરણા કરી પિતાને જ નાશ કરાવે છે એટલે સંગમ મોહનો શત્રુ છે કે જેઓ મારી ઉપર સત્તા જમાવી બેઠે છે તેને જ નાશ કરવા પ્રયત્ન કરી રહ્યો છે. માટે મારો તે તે પરમ બંધુ જ છે. સંગમ દેવના દેહમાં રહીને મોહે રાગ-દ્વેષને જાગૃત કરવા પિતાથી બનતું બધુંય કર્યું, કારણ કે જયાં સુધી રાગ-દ્વેષ જાગૃત ન થાય ત્યાં સુધી તાત્વિક સત્યાગ્રહ મેહથી છોડાવી શકાય નહિ. કે પ્રભુ તે અનંત બળશાળી હતા. તે સંગમના સ્વામીને પણ પહોંચી વળે તેવા હતા, પણ તેવા બળનો ઉપયોગ કરવા રાગ-દ્વેષને આશ્રય લેવો પડે અને તેમ કરવાથી મોહની સત્તા સ્વીકારવી પડે તો તાતિવક સત્યથી ખસી જવાનો પ્રસંગે ઉપસ્થિત થાય માટે પ્રભુ દ્રષ્ટા તરીકે રહ્યા.
| મોની શીખવણીથી સંગમ માનતા હતા કે જડાત્મક દેહ પ્રભુસ્વરૂપ છે માટે દેહના છેદન-ભેદન પ્રભુ સત્યથી વિચલિત થશે પણ પ્રભુ તે આત્મસ્વરૂપ હતા. એટલે તે પગલિક વસ્તુઓના પરિણામના માત્ર જ્ઞાતા હતા પણ ભોક્તા ન હતા. દેહ તથા આત્માની ભિન્નતારૂપ સત્યને સારી રીતે જાણતા હતા, તેથી દેહમાં થનારી વિકૃતિઓની તેમને અંશ માત્ર પણ અસર થઈ નહિં અને રાગ-દ્વેષની પરિણતિમાં પરિણમ્યા નહીં. છેવટે સંગમ થાક. છ-છ મહિનાઓનો પરિશ્રમ નિષ્ફળ નિવડવાથી હતાશ થયે જેથી મેહ પિતાની હાર માનીને નિર્બળ ભાવે પ્રભુને સંગમદ્વારા નમ્યો. રાગ-દ્વેષ મૃતપ્રાયઃ થઈ ગયા અને છેવટે વિલય પામ્યા. અને પ્રભુએ તે સત્યાગ્રહમાં અચળ મોહ ઉપર વિજય મેળવી સંપૂર્ણ સ્વતંત્રતા પ્રાપ્ત કરી, પિતાની અનંત ચતુષ્ટય શાશ્વત લક્ષ્મી સ્વાધીન કરીને શાશ્વત આનંદ તથા જીવનના ભોગી બન્યા.
માટે હે વીરપ્રભુના સુપુત્ર ! તમો પણ એ પિતાની શક્તિના અંશને તમારી ધન સંપત્તિ ઉપરથી એ મેહરાયના વર્ચસ્વને હઠાવી રાગ-દ્વેષને મૃત્યશયામાં પિઢાડી શકે છે. તમારામાં આત્મબળ કયાં નથી? તમારામાં પણ એ પરમાત્મસ્વરૂપ આત્મા બિરાજી રહે છે. અડગ નિશ્ચય અને હક પાસે મેહરાય કે મેહરાયના બાપનું પણ કાંઈ ચાલતું નથી. નિર્બળતા છોડી મનની એ ચપળ લક્ષ્મી ઉપર આરૂઢ થયેલા મોડરાયને લાત મારી હાંકી કાઢે અને તમારી સ્વતંત્ર સત્તા પ્રાપ્ત કરી તમારી દરેક સંપત્તિના તમે સ્વામી બની તેના ઉપર તમારું વર્ચસ્વ-અધિકાર જમાવી તેને સઉપયોગ કરવા કટિબદ્ધ થાઓ તે અત્યારે દુનિયામાં ચાલી રહેલ ભયંકર અધર્મનું સામ્રાજય ઘડીના છઠ્ઠા ભાગમાં જમીનદોસ્ત થઈ જશે અને ચોથા આરાનું સુખ તમો તથા સારી દુનિયાના સર્વે પ્રાણીઓ અનુભવી શકશે એ નિ:સંદેહ છે. અત્યારે ભીષણ કાળ લાખ જીવાત્માઓનું ભક્ષણ કરી રહેલ છે, તે ભૂખ્યો, તરસ્ય ગુંગળાઈને બૂરે હાલે વિનાશ પામશે અને અમીઝરણું ઝરતા પૃવીને પલાળી મૂકશે ને સ્વર્ગીય સુખરૂપ રામરાજ્ય સ્થપાશે. ફક્ત મેહ છોડે એ જ નમ્ર પ્રાર્થના.
સંઘવી ભવાનભાઈ પ્રાગજી.
For Private And Personal Use Only
