________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વ્યાપારનીતિશતક.
૨૮. માલ ખરીદતી વખતે બજાર નરમ પાડી દેવા અને કાળી મજૂરી કરનાર ઉપાદકેને ભૂખ્યા મારવા, વેચતી વખતે ભાવ વધારી દેવા અને જનતાને મોંઘવારીમાં મારી નાખવી- આ વ્યાપારી નીતિ અતિ દુષ્ટ છે. સર્વનું ભલું થાય એવી ભાવનાથી પિતાનું ભલું થાય છે.
૨૯. ગાય, ભેંસે દૂધ આપે ત્યાં સુધી તેને પાળવી અને વસુકી જાય એટલે કત્તલ કરાવવી આ ઘેર અન્યાય છે. બળદ કામ આપે ત્યાં સુધી પાળ અને ડુકી જાય એટલે ભૂખે માર, આ મહાપાપ છે. ઘેડ ચાલે ત્યાં સુધી સાચવ અને પાકે ત્યારે ગોળીએ દે એ ન્યાય નથી.
૩૦. માત્ર સ્વાર્થવૃત્તિ રાખવી અને બીજા જીવોનાં જીવનને સ્વાર્થથી ચગદી નાખવા એ ઘેર હિંસા છે. હિંસાથી, સ્વાર્થથી જગતમાં લડાઈઓ ચાલે છે અને જગતમાં અશાંતિ પ્રવર્તે છે. અહિંસા અને સ્વાર્થ ત્યાગમાં જ વિશ્વશાંતિ છુપાયેલી છે.
૩૧. નીતિથી ચાલનાર, નીતિથી કામ કરનાર, નીતિથી રળનારને સર્વસિદ્ધિ જ છે. ભલે પૂર્વ કમ અનુસાર કાંઈક દુઃખ હોય, પરંતુ તેનું ભાવી સુખમય જ છે. જેવા જેવા શુભ યા અશુભ બીજનું વાવેતર થાય છે તેવા તેવા જ સુખ-દુઃખરૂપ ફળ પ્રાપ્ત થાય છે.
કર. સટ્ટો, જુગાર એ દેશની બદી છે કારણ કે તે દ્વારા અર્થ ઉપાર્જન થતું નથી. વ્યર્થ આ૫
શક્તિનો વ્યય થાય છે અને અનેકનું ધન એક ઠેકાણે ઠલવાઈ જઈને વ્યવહારને પાંગળો બનાવે છે, ઉત્પાદન વગરના અન્યને ઉપયોગી ન થાય તેવાં દરેક વ્યવસાય દેશને. સમાજને હાનિકારક છે.
૩૩. નીતિથી, ન્યાયથી પ્રમાણિકપણે સત્યપૂર્વક શભભાવથી કાર્ય કરવું અને તે દ્વારા જે અર્થ ઉપાર્જન થાય તેમાં સંતોષ રાખો . એ દરેક માનવનું કર્તવ્ય છે. નેકર હે કે શેક, સર્વ આ મૂળભૂત સિદ્ધાંતનું પાલન કરવાથી જ સુખી થઈ શકાય છે.
૩૪. અનીતિની કમાણી ઉપર નભનારાઓ દેશની બદીરૂપ છે, સમાજનાં શત્રુઓ છે. સમાજજીવન લેહીનાં વ્યાપારથી દૂષિત થાય છે. પુત્વહીન પ્રજા થાય છે અને દેશની અધોગતિ થાય છે. જ્યાં પાપ છે ત્યાં કુદરતનાં સદા શ્રાપ છે.
૩૫. ફળ આપતાં વૃક્ષ, દૂધ આપતી ગાય-ભેંસ, બકરા વિગેરેને છેદવા, મારવા, કાપવા એ સમાજની કાલ કરવા બરોબર છે; કારણ કે સમાજનું જીવન એની ઉપર નિર્ભર છે. એને જે જે રીતે અનુમોદન મળતું હોય તે તે સર્વ તેનાં પાપનાં ભાગીદાર છે.
૩૬. જે દેશમાં તેને સતાવાય છે, ગરીબેને કચરાય છે, મૂંગા નિરપરાધી પ્રાણીયોને હણાય છે, એ દેશમાં કુદરતને કેર થાય છે, દુષ્કાળ, રોગચાળો આદિથી પ્રજાઓ પીડાય છે. જ્યાં સર્વ જીવની રક્ષા થાય છે ત્યાં સદાય આનંદમંગળ છે.
૩૭. પાત્રતા પ્રાપ્ત કરવાનું પ્રથમ પગથિયું ન્યાયસંપન્ન વૈભવ છે. જે ન્યાયપૂર્વકન-નીતિપૂર્વક ધન-વૈભવ ન હોય તે તે આત્મસાધના માટેનું સોપાન સાધી શકતું નથી; કારણ કે જેવું અન્ન તેવું મન હોય છે અને મન એ જ બંધમાક્ષનું કારણ છે.
૩૮. જે માણસ બીજાનું અહિત કરવાની ભાવના સેવે છે તે પિતાનું જ અહિત કરે છે, જે બીજાને હણવાની ભાવના રાખે છે તે પોતે જ હણાય છે, જે બીજાને લૂંટી લેવાની કામના રાખે છે તે પિતે જ લુંટાય છે. કુદરતને પણ નિયમ છે કે વાવીયે તેવું જ લણાય છે.
૩૯. નીતિ હંમેશા ન્યાય અને સત્યથી યુક્ત હેવી જોઈએ. જે દેશમાં ન્યાય અને નીતિરૂ૫
For Private And Personal Use Only
