Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
શ્રીભાન પ્રકાશ
5
Shri Atmanand Prakash
પુસ્તક ૫૧ મુ
એક પમા.
આત્મ સ. ૧૮
પ્રકાશન તા. ૧૩–૧૨-૧૩
સવત ર૦૧૦.
માગશર
✩
Edited by
Shri Jain Atmanand Sabha
For Private And Personal Use Only
વાર્ષિક લવાજમ રૂા. ૩-૦-૦ પાસ્ટેજ હિત.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
Bhavnagar
પ્રકાશક
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા,
ભાવનગર.
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
- અનુક્રેમણિ કા. ૧ સામાન્ય જિન સ્તવન. ••• . (પૂ. આ. શ્રી વિજયલધિસૂરીશ્વરજી મહારાજ) ૬૫ ૨ તેરમા સુમતિનાથ જિન સ્તવન સાથે છે. .. (રા. ડે. વલ્લભદાસ નેણુસીભાઈ ) ૬ ૬ 8 શ્રી નેમિનાથ હેટા કે રથનમી ? A ( ૦ હીરાલાલ રસીકદાસ કાપડીયા એમ. એ.) ૬૭ ૪ ધમ" કૌશલ્ય.. -
... ...( અંગત મૌક્તિક ) ૭૧ ૫ અનુકંપાદાન
સ. ભવાનભાઈ પ્રાગજી ) ૭૩ ૬ વ્યાપાર નીતિશતક ..
. ( શ્રી અમરચંદ માવજી ) ૭૪ ૭ જ્ઞાન ભંડારાની સમૃદ્ધિ
| ww ( પૂજ્ય શ્રી પૂણ્યવિજયજી મહારાજ ) ૭૬ શ્રાવક
| મe was ( સ. ભવાનભાઈ પ્રાગજી) ૭૮ ૯ વર્તમાન સમાચાર
. (સભા) ૭૮ ૧૦ સ્વીકાર સમાલોચના ...
છે. (સભા) ૭૮ ના રચના, આત્માનંદ પ્રકાશ માટે લેખકોએ મોકલેલ ધણી કવિતાઓ અમારી પાસે પડી છે, તેથી ક્રોઈ પડ્યું. લેખકે કવિતાએ હાલ એકલવી નહિ; કેટલી કે કવિતાઓ પદ્ય લેખે મેળ વગરના નિરસ આવે છે, તેવા દાખલ કરવામાં આવતા નથી. તેમજ કઈ કવિતા કે પલ લેખ લેવા અને કયા ન લેવા તે ત ગી માંડલ નિર્ણય કરે છે. તેમ જ પદ કે કવિતા પાછી ગોકલવામાં આવતી નથી. ત’ત્રી મ હલ.
( શ્રી આત્માને પ્રકાશ ) માં માસમાં થયેલાં માનવતા લાઇફ મેરુથારા, ૧ શ્રી પ્રકાશચંદ બંસીલાલ કાચર હીંગનઘાટ 8 નટવરલાલ નેમચંદ |
મુંબઈ ૨ શ્રી પાર્શ્વનાથ જૈન જ્ઞાનભંડાર , ૪ પારકાન્ત લીલાધર
કલકત્તા અનેકાન્તવાદ અંગ્રેજી ભાષામાં
(આવતા માસમાં પ્રકટ થરો )
લેખક:-હરિસત્ય ભટ્ટાચાર્ય એમ. એ. - ઉપરોક્ત ગ્રંથ ઉંચા પેપર, અંગ્રેજી અંદર ટાઈપ તેમજ પાકા બાઈડીંગ સાથે આવતા માસમાં - અમારા તરફથી પ્રગટ થશે. કિંમત રૂા. ૨-૦-૦ પાસ્ટેજ જાદુ. |
- શ્રી સરસ્તું સાહિત્ય કમીટી
- અંતર્ગત શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર. કરી નહીં છપાવવામાં આવતા બે અમૂલ્ય પ્રથા મળી શકરો માટે મગાવા.
૧ શ્રી ક૯પસૂત્ર (બારસ) મૂળ પાઠ, | દર વર્ષે" પર્યુષણ પર્વમાં અને સંવરસરી દિને પૂજ્ય મુનિ મહારાજાએ વાંચી ચતુવિધ ધન સંભળાવૈ છે જેને અપૂત્ર” મહિમા છે, તે શાસ્ત્રી માટા ટાઈપમાં પ્રતાકારે સુંદર અક્ષરાથી અને સશાસિત પાટલીસહિત પ્રથમ શ્રાવક ભીમસિંહ માણે કે છપાવેલ તે મળતા નહોતા. જેની માત્રા પચીશ કાપી અમારી પાસે રહેલ છે. જેથી પૂજ્ય મુનિ મહારાજા : જ્ઞાનભંડાર, લાઈબ્રેરી કે રન બધાને જોઈએ તેમણે મગાવી લેવા. નમ્ર સુચના છે. કિ, રૂા. ૭૦-૦ પેસ્ટેજ જીદ.
ટા, પા. 8
For Private And Personal Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
... પ્રકાશક –શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર :
વીર સં. ૨૪૮૦.
પુસ્તક ૫૧ મું,
માગસર-ડીસેમ્બર
વિક્રમ સં. ૨૦૧૦,
અંક ૫ મે,
છે અ
ને
ન
તો
-
-
--
-
-
-
-
શ્રી સામાન્ય જિન સ્તવન.
(રાગ –તું. ગંગાકી મેજમેં. ફિલ્મ-બૈજુ બાવરા.) તું ચંદા જિનરાજ એ તિકી ધારા;
હે સદાકા મિલન યહ હમારા તમારા અગર તૂ હૈ સાગર તે જલધાર મિં હું (૨),
જે તૂ હૈ તારક તે તરનાર મેં હું, હીલેગી ચલેગી ન હમસે યે નૈયા;
કરેગી ન મંઝીલ તુહેં બીન ખેવૈયા, હમે તારાજી હમે તારાજી, હમે તારે ભક્તિકા દેકર સહારા.
સદાકા. ૧. ભલા કેસે મીલેગી મુક્તિકી સૈયા (૨),
લૂટાતી નહિ તિસે ત મિલ કે, છૂટેગે પ્રભુજી તે છૂટને ન દેગે (૨
લમ્બિકી હેરકે તુમસે હી લેંગે (ર), છેડેગે હમ છેડેગે છેડેગે, મુક્તિકા લેકર કિનારા.
હે સદાકા. ૨. પૂ. આ. શ્રી વિજયલબ્ધિસૂરીશ્વરજી મહારાજ
For Private And Personal Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
LeveLeveLeveLe
RRRRRRR શ્રીમદ્દ દેવચંદ્ર કૃત અતીત ચાવીશી મધ્યે તેરમા શ્રી સુમતિ જિન સ્તવન. RRRRRRRRRRRRRRRRRRRRR FRI
(સ, ડૅાકટર વલ્લભદાસ તેણસીભાઈ-મારી )
પ્રભુશું ઇસ્યુ વિનવુ રે લાલ, મુજ વભાવ દુ:ખ રીત રે સાહિબીયા લાલ
તિન કાલના જ્ઞેયની રે લાલ, જાણેા છે. સહુ નીતિ રે સાહિબીયા લાલ, પ્રભુ ૧
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
એકમેક થાય નહીં. જ્ઞાન જ્ઞેય ક્ષેત્રે જાય નહીં અને જ્ઞેય પણ જ્ઞાન ક્ષેત્રે આવે નહીં. જેમ દર્પણમાં જે પટ્ટાથે! ભાસે છે તે પદાર્થોં દ્દષ્ણુ સાથે એકમેક થઇ જતા નથી. દર્પણું દર્પણરૂપે અને પદાથ પદાથ રૂપે રહે છે તેમ જ્ઞાન જ્ઞાનરૂપે અને જ્ઞેય જ્ઞેયરૂપે રહે છે, એ મર્યાદા છે. પ્રભુજી ! તમે દૂર આકાશ ક્ષેત્રે રહ્યા અપ્રાપ્તમય જ્ઞેયને અને એક આકાશ ક્ષેત્રે રહ્યા સ્વપર પ્રાપ્તમય જ્ઞેયને તથા વર્તમાન કાલે વતતા પ્રાપ્ત અપ્રાપ્તમય નૈ, અને અતીત અનાગતે વતા અપ્રાપ્તમય જ્ઞેયને ક્ષેત્રથી અતે કાલથી દૂર અને નિકટ એટલે અપ્રાપ્ત અને પ્રાપ્તમય જ્ઞેયતે જે જેમ છે તે તેમ સમકાલે અશેષપણે જાણ્ણા છા, એટલે કાપણુ જ્ઞેય એવા નથી કે તમારી જ્ઞાયકતામાં ન ભાસે. (૨) છતી પર્યાય જ્ઞાનના ૨ે લાલ,
તે તા નવ પલટાય રે; સા તેમની નવ નવ વનારે લાલ,
સ્પષ્ટા :—તેરમા શ્રી સુમતિ જિન પ્રભુને હું એવી અરજ કરું છું કે મેં તમારા વચન જાણ્યાં, આદર્યાં. પહેલાં પુદ્ગલામાં પાતાપણુ માની મહાવિભાવ દ્રઢ પરિણામ બાંધ્યા. તે પરિણામને વેગ તમારાં વચન જાણ્યો છતાં આજસુધી મટતો નથી. અને તેથી અજ્ઞાન, મિથ્યાત્વ અને કષાયાદિથી પરતંત્રતા વિગેરે બહુ દુ:ખ ભોગવું છું. તે મારા જ આદરેલા વિભાવ દુઃખ ત્રાસ આપ્યા કરે છે અને હે સાહેબ! તમે તેા સકલ દ્રવ્યની ત્રિકાલ પરિણતિની તિ જાણા છે! એટલે કે પંચાસ્તિકાય અને કાલ– સકલ જ્ઞેયની નીતિ અને રીતિ જાણેા છે (2) જ્ઞેય જ્ઞાનસ્યું નવિ મિલે રે લાલ, જ્ઞાન ન જાયે એ તથ્ય રે, સા પ્રાસ અપ્રાસમયને ૨ે લાલ,
વિ જાણે અસહાય રે. સા૦ પ્રભુ ૩ સ્પષ્ટાઃ—જ્ઞાનના અવિભાગી છતી પર્યાયમાંથી કાઇ પર્યાય, કાઇ કાલે પણુ નાશ થાય નહીં. અને તે જ અવિભાગી છતી પર્યાય છતીપણે રહીને સામર્થ્ય પણે આવે છે પણ અછતીપણે થતા નથી. એટલે તીપણાને નાશ નથી, માત્ર તિરા અને આવિ ર્ભાવ થતાં જાય. જ્ઞેયાની નવે નવે સમયે નવ નિવ
જાણા જે જીમ જથ્થ . સા૦ પ્રભુ ર્ સ્પષ્ટાઃ—જે જે દ્રવ્યના જેજે સ્વભાવ અને જેટલા જેટલા ગુણુ પર્યાય હાય તે તેમજ રહે. વળી
પર્યાય ક્રમતિ એ ઊર્ધ્વતાએ આવે. વળી તેનુ વિતાવના થાય તે અન્ય દ્રવ્યની સહાય વિના અને પ્રયાસ વિના જણાય દેખાય. (૩) ધર્માદિક સહુ દ્રવ્યના રે લાલ,
વ્ય જેમ હ્રાય તેમ થાય અને ઉદ્યમ પણ ભવિતવ્ય પ્રમાણે બને, અને જે જે કાળે જે જે યોગ સભવે છે તે તેમ અને એમ પાંચ સમવાય મળ્યાં કાય થાય એમાં કાંઇ શંકા નથી. એમાંથી કાંપણુ એકાંતી તે મિથ્યા છે. શૅય જ્ઞાન સાથે મળી @[ k ]@
પ્રાપ્ત ભણી સહકાર રે સાહિ રસનાદિક ગુણવતા રે લાલ,
નિજ ક્ષેત્રે તે ધાર રે. સા૦ પ્રભુ૦ ૪
For Private And Personal Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી સુમતિ જિન સ્તવન–સાથે.
સ્પષ્ટાર્થ –ધર્માદિક અછવ દ્રવ્ય પ્રાપ્ત થયાને જાણુગ અભિલાષી નહિ રે લોલ, સહાયકારી છે એટલે ધર્માસ્તિકાયના જે પ્રદેશમાં નવિ પ્રતિબિંબે ગેય રેસા ગતિ પરિણામી જીવ પુદગલ આવી પ્રાપ્ત થાય, તેને જ કારક શક્તિ જાણવું રે લોલ, તે ગતિ સહાય આપે, અધર્માસ્તિકાયના જે પ્રદેશમાં ભાવ અનંત અમેય રે. સા.-પ્રભુ ૫ સ્થિતિ પરિણામી જીવ પુદગલ પ્રાપ્ત થાય તેને જ તે સ્પષ્ટાઈ-પ્રભુ પરદ્રવ્યને જાણવાના અભિસ્થિર સહાય આપે, આકાશના જે પ્રદેશમાં જીવ લાવી નથી અને અન્ય નું પ્રતિબિંબ પણ પુદગલ આવી પ્રાપ્ત થાય, તેને જ તે અવકાશ
પિતાની જ્ઞાયતામાં પડતું નથી, પણ જીવમાં અનંત દાન આપે; પણ અન્ય પ્રદેશે રસ્થાને આપે નહીં. વળી
ગુણોનાં કારક ચક્ર આપ આપણું કાર્યપણે દર સમય ચાર અંશ ચિનગ્ધ કે રૂક્ષ વ્યકતમાં જે પુદ્ગલ પર કરે છે તેમાં નાન કારક ચક્રમાં નવા નવા સમયની માણુ હોય તે તે જ ક્ષેત્રમાં તેથી બે અંશ ન્યૂન કે
નવી નવી ય પ્રવૃત્તિ, નાયકતાનું સંપ્રદાન અને અધિક સ્નિગ્ધ રૂક્ષ ગુણ વ્યક્તિવાળા અન્ય પુદગલ
પૂર્વય પ્રવૃત્તિ જ્ઞાયકતાનું અપાદાન સહજ સ્વભાવે પરમાણુ આવી પ્રાપ્ત થાય તે તેની સાથે તે મળે.
થયાં કરે અથવા પૂર્વ રેય જ્ઞાયક્તાનું અતીત જ્ઞાનપણ અન્ય આકાશ ક્ષેત્રે રહેલા સ્નિગ્ધ કે રૂક્ષ બે
પણે પરિણમવું તેથી સકલયોની પરિણતિ વર્તી, વર્તે અંશ ખૂન અધિક વ્યક્તિવાળા પુદ્ગલ પરમાણું છે અને વર્તશે એમ ભાસે છે તથા યોમાં આપ અગર ખંધ સાથે મળે નહીં અને કાર્મશુદિ વગણ
આપણા ગુણપ્રવૃત્તિનું પરાવર્તન થવું અને જીવ દ્રવ્યમાં જીવપ્રયોગે પરિણમેલી જે આકાશ ક્ષેત્રમાં હેય.
જ્ઞાન દર્શન ઉપયોગ પ્રવૃત્તિનું પરાવર્તન થવું એમ સર્વે તે તે આકાશપ્રદેશમાં રહેલી અન્ય વગણ સાથે
દ્રવ્યોનું અગુરુલઘુ ચક્ર સમકાલે ફરે છે તેથી જાણગમળે. એ પ્રમાણે ધર્માસ્તિકાયાદિ ચારે અજીવ
પાસગપણું સકલ સમય–નવી નવી પરિણતિ એ પરિ. દ્રવ્યને અન્ય પ્રદેશ રહેલાને ચલાવવું, સ્થિર રાખવું,
મે છે અને જાણગ–પાસગપણું નવી નવી પરિણતિનું અવકાશ આપવું કે મળવું થતું નથી. ચહ્ન તથા મન વિના રસનાદિક ચાર ઈદ્રિયને વ્યંજનાવગ્રહ
થાય, તે રમણ પણ નવા નવા પર્યાયનું થાય. એને છે એટલે સ્વાદવાળી વસ્તુ જીભ પ્રદેશને મળે અને
વાય પણ નવી નવી પર્યાય પ્રવૃત્તિઓ થયું તેથી વીર્ય રપર્શવાળી વસ્તુ વચાને મળે અને ગંધના પુદ્ગલ
પણ નવું ઉપવું કહેવાય. એમ અનંતા ગુણે નવી નાસિકા અંદર ધ્રાણેન્દ્રિયને મળે-સ્પર્શ અને શબ્દના
નવી પરિણતિએ પરિણમે છે તેથી જાણવું પણ કારકપુદગલ શાત્રેન્દ્રિયરૂપ પડદાને મળે સ્પશે–તો જ તેનો
શક્તિવડે અનંતભાવનું અમેયપણે અમા૫) છે. જેમ બંધ થાય. એ પચે ઈક્રિયાને દર ક્ષેત્ર વિષયી કડી સુર્યને એવો અભિપ્રાય નથી કે પૃથ્વીના પદાર્થો છે પણ રસનાદિક ચાર ઈદ્રિયોને તો તે વિષયના જેમ પ્રવતે" તેમ હું પ્રકાશ કરું પણ સૂર્યના ઉદ્યોતમાં યુગલ સ્વક્ષેત્રમાં આવી મળે તેને જ સ્પર્શે છે. અને પૃથ્વીના સર્વ પદાર્થો જેમ જેમ પ્રવર્તે તેમ તેમ ચક્ષ ઈદ્રિયને તે પુદગલ પદાર્થ ઉપર પડેલું સર્યા- ભાસે છે. તે વિષે સૂર્યને પણ પ્રયાસ કે અભિલાષ બિં ઉદ્યોત કિરણ પરાવર્તન થઈ ચક્ષમાં આવે ત્યારે નથી પણ સહજ સ્વભાવે પ્રવર્તે છે તેમ પ્રભુજીના બોધ થાય છે તેથી તેને વ્યંજનાવગ્રહ કયો નથી. જ્ઞાનાદિ ગો વિના અભિલાષ અને વિના પ્રયાસે પણ ઉદ્યોત કિરણ વસ્તુ ઉપર પડી પરાવર્તન થઈ પ્રવર્તે છે. (૫) આંખમાં આવ્યા વિના તેને બંધ થતો નથી અને તેહ જ્ઞાન સતા થકે રે લોલ, પ્રભુજીના કેવળજ્ઞાનમાં તે ક્ષેત્રે-કાલે દર નિટના
ન જણાયે નિજ તત્વ રે સા, પણ રૂપી અરૂપી સર્વ પદાર્થોને સમકાલે બોધ રુચિ પણ તેહવી નવિ વધે રે લોલ, થાય છે. (૪).
એ જીમ મેહ મમત્વ રે. સા૬
For Private And Personal Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
RRRRRRRRRRRRRRRRRRRR
નેમિનાથ માટા કે રથમિ
RRRRRRRRRR
(લે પ્રા. હીરાલાલ ૨. કાઢિયા એમ. એ. ) (ગતાંક પૃષ્ઠ ૫૪ થી શરૂ. )
મને અંગે ગુજરાતીમાં કેટલીક સજ્ઝાયેા રચાઈ છે. એમાં એક સજ્ઝાય રથનેમિ અને રાજીમતીની વચ્ચેના સંવાદરૂપ છે. એના કર્તા શુભવિજયના શિષ્ય વીરવિજય છે. એમણે વિ. સ. ૧૮૬૦ માં પેાતાના ગુરુને ઉદ્દેશીને શુભવેલી રચી છે. પ્રસ્તુત સજ્ઝાયની ચેાથી કડીમાં રાજીમતી કહે છેઃનિયર-ભેાજાપણાની જગમાં છાપજો,
*
તેમાં શા ચિત્તમેળે ફેગઢ રાગના જો. ’’
આમ અહીં રથનેમિ માટે ‘દિયર ′ શબ્દ વપરાયા છે. એટલે નેમિ નૈમિનાય કરતાં મેટા નથી એમ સહેજે ફલિત થાય છે. અહીં આવું અનુમાન Èારવાની જરૂર રહેતી નથી, કેમકે છઠ્ઠી કડીમાં સ્થમિતે અંગે રાજીમતી સ્પષ્ટપણે એમ ઉચ્ચરે છે કે “ પ્રીતમ લઘુ બંધવ મુજ ભાઈ સમાન જો.” આથી એ વાત સુસ્પષ્ટપણે જાણી શકાય છે કે આ કર્તાને મતે તે રથનેમિ એ કિંમનાથના નાના ભાઇ છે—રાજીમતીના દિયર છે, નહિ કે જેઠ,
સ્પષ્ટા :–એવા જ નાનાદિક અન તગુણા અમારી સત્તામાં છે તે પણ અમારું' શુદ્ધ તત્ત્વ જણાતું નથી. અને તે તત્ત્વ જાણુવા માટે પૂર્ણ રુચિ પણ થતી નથી એ અમારે મેહ અને મમતાનું માહાત્મ્ય છે (૬) મુજ જ્ઞાયક્તા પર રસી રે લાલ, પરંતુષ્ણાએ તપ્ત રે. સા તે સમતા રસ અનુભવે રે લાલ,
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
બાધકતા પલટાવવા રે લાલ, નાથ ભક્તિ આધાર રે, સા પ્રભુ ગુણરંગી ચેતના રે લાલ,
એહી જ જીવન સાર રે. સા॰ પ્રભુ, (૮) સ્પષ્ટાથ:—અમારી અનાદિની ખાધકભાવે પરિહુમેલી આત્મપરિણતિને પલટાવી સાધક ભાવમાં લાવવા તુમ સરખાં પ્રભુતાવતની આણુા સેવવી, એ જ અમારે પુષ્ટ આધાર છે. એ માટે ચેતના પ્રભુ ગુણરંગી કરવી એ જ આ વાતનું જીવન અને સાર છે. (૮) અમૃતાનુષ્ઠાને રહ્યો રે લાલ,
અમૃત ક્રિયાના ઉપાય રે, સા દેવચંદ્ર રંગે રમે રે લાલ,
તે સુમતિ દેવ પસાય રે. સા॰ પ્રભુ (૯)
સુતિ સેવન વ્યાસ રે, સા॰ પ્રભુ, ૭ સ્પા—મારી નાયક્તા અનાદિ કાલથી પુદ્ગલપરિણતિની રસીલી થયેલી છે, અને તે પુદ્ગલ પરિણતિ અસ્થિર, પરતંત્ર અને વિનાશિક હાઇ તેની તૃષ્ણાએ તપી રહેલી છે અને પુદ્ગલપરિષ્કૃતિમાં જ તત્ત્વ સાર માનેલા છે પણ મારી નાયક્તા મારા દ્રવ્ય—ક્ષેત્ર-કાળ અને ભાવમાં તત્ત્વ જાણી સ ંતેાષ અને તૃપ્તિવાળી થાય તા તે સમતા રસ અનુભવે તે તો સુમતિ જિન સ્વામીએ સુમતિ સેવવા આદરવાની બતાવી તેમાં વ્યાપે તે જ બને.
(૭)
[ ૮ ]
સ્પા : અમૃત અનુષ્ઠાનને આશ્રયે અમૃત ઉપજે દેવચંદ્ર મુનિ કહે છે કે-ભવ્ય જીવે શુદ્ધાત્મ તત્ત્વમાં રમે તે સુમતિ દેવને જ પસાય જાણવા. (૯)
For Private And Personal Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નેમિનાથ મોટા કે રથનેમિ.
હું આ વિષય આગળ લંબાવું તે પૂર્વે એ નેધીશ કે આ સોયની ૩૬ મી કડીમાં રથનેમિની માતા શિવા છે એવો ઉલ્લેખ છે. આ રહી એ પંકિતઃ
“ સ્વામી સહોદર માત શિવાના જાયા ૩૮ મી કડીમાં રથનેમિને કેવલી-પર્યાય ૪૯૯ વર્ષને કહ્યો છે, નહિં કે ૫૦૦ ને.
કેઈકે “કાઉસગ્ગથકી રે રહનેમી, રાજુલ નિહાળી” થી શરૂ થતી રહનેમિની સઝાય રચી છે. એમાં “ટેક” તરીકે અર્થાત આંકણી તરીકે “દેવરિયા મુનિવર ધ્યાનમાં રહે ” એવી પંકિત છે. આમ અહીં “દેવરિયા” એ જે પ્રયોગ છે તે પણ એને પ્રચલિત અર્થે વિચારતાં તે એમ જ સૂચવે છે કે નેમિનાથ રથનેમિ કરતાં મોટા છે.
ઉપર્યુક્ત આંકણીવાળી એક સઝાય રૂપવિજયે રચી છે એટલે એ પણ આ વાતનું સમર્થન કરે છે. આ ઉપવિજય વિકમતી ૧૯ મી સદીમાં વિ. સં. ૧૮૬૧-૧૯૦૦ માં થયેલા વિજય હાય એમ લાગે છે.
ખુશાલવિજયના શિષ્ય ઉત્તમચંદે વિ. સં. ૧૮૭૫ માં રથનેમિની જે સઝાય રચી છે તેમાં રાજીમતી નેમિને “દેવરજી' કહીને સંબોધે છે એટલું જ નહિ પણ પોતે એના મોટા ભાઈની પત્ની છે અને તેથી જનની જેવી છે એમ પણ કહે છે. પ્રસ્તુત પંક્તિ નીચે મુજબ છે –
ગુરુ બંધવની નારી તે જનની હારી.” આમ આ ગુજરાતી સઝા તો નેમિનાથ રથનેમિના સગા ભાઈ અને તે પણ આ રથનેમિથી મેટા હોવાનું વિધાન કરે છે. એટલે આ જાતની પરંપરા કયારથી અને શાને લઈને ઊભી થઈ તે તપાસાવું ઘટે.
આ સંબંધમાં ઉત્તરજ્જયણ(અ, ૨૨)ની પાઈય ટીકા હું જોઈ ગયો તેમજ ઉપાધ્યાય કીતિરાજે રચેલું કનેમિનાથે મહાકાવ્ય જેઈ ગયે પણ એમાં તે નેમિનાથ અને રથનેમિ એ બેમાં મોટા કોણ એ બાબત ઉપર પ્રકાશ પાડનારું વિધાન જણાયું નહિ, પરંતુ કલિકાલસર્વજ્ઞ હેમચન્દ્રસૂરિકૃત ત્રિષષ્ટિશલાકાપુરુષ ચરિત્ર (પર્વ ૮, સર્ગ ૯) માં આ વિષે નીચે મુજબની હકીકત જોવાય છે કે જેમાં રથનેમિને નેમિનાથના અનુજ-લઘુબંધુ તરીકે ઓળખાવાયા છે. આને લગતાં પઘો નીચે મુજબ છે:
“દત નેમિનુનો નથમિ મનાતુ:
जज्ञे राजीमतीं पश्यन्निन्द्रियाणां वशंवदः ॥ २५८ ॥
૧ આને પ્રારંભ નીચે મુજબ છે. “ કાઉસ્સગ ધ્યાને મુનિ રહોમી નામે ” ૨ જુઓ જૈન સાહિત્યને સંક્ષિપ્ત ઇતિહાસ (પૃ. ૬૭૮). કે આ વિક્રમની અગિયારમી સદીમાં થઈ ગયેલા “વાદિવેતાલ' શાન્તિસૂરિની રચના છે.
૪ આના રચના-વર્ષ તરીકે જિનરત્નકેશ( ખંડ ૧, પૃ. ૨૧૭)માં વિ. સં. ૧૪૯૫ ને ઉલેખ છે. પણ એ ભ્રાન્ત જણાય છે, કેમકે આ સાલ તે આની એક હાથપથીના અંતમાં અને તે પણ બાજુએ નોંધાએલી છે.
For Private And Personal Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૭૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
सोऽपूर्वैर्यस्तुभी राजीमती नित्यमुपाचरत् । तद्भावाविदुर साऽपि मुग्धा न निषिषेध तम् ॥ २५९ ॥ भ्रातृस्नेहादुपास्तेऽसौ नित्यं मामित्यमस्त सा।
ममोपचारं रागेण गृह्णात्वेषेति सोऽपि हि ॥ २६० ।। આમ જે અહીં નેમિનાથથી રથનેમિને નાના ભાઈ કહ્યા છે તેવી હકીકત આ હેમચન્દ્રસૂરિની પૂર્વે કેઈએ કહી છે ખરી? સૂરાચાર્યે જે ષભ-નેમિ-ચરિત્ર નામનું દ્વિસંધાન-કાવ્ય વિ. સં. ૧૦૯ માં રચ્યું છે તે કે એથી યે પ્રાચીન કોઈ કૃતિ આ દિશામાં પ્રકાશ પાડે તેમ હોય તે તે તપાસવી ઘટે; પછી દિગંબરીય રચના પણ ક્યાં ન હોય?
અહીં કોઈ એ પ્રશ્ન કરે કે “તીર્થકરની માતા તીર્થકરને જન્મ આપ્યા પછી અન્ય કેઈન જન્મ આપતી જ નથી” એટલે એ વિધાનના હિસાબે રથનેમિ નેમિનાથ પછી જગ્યાની વાત જ કેમ મનાય? તે આને ઉત્તર એ છે કે આ જાતનું એકાંતે વિધાન કયાં છે? નાયાધમ્મકહા (સુય૦ ૧. અ. ૮, સત્ત ૭૩ ) માં તે કંભક અને પ્રભાવતીની પુત્રી મલ્લિનાથને સગા નાના ભાઈ હોવાને ૨ઉલેખ છે તેનું કેમ? આથી જે ઉપયુક્ત વિધાનને કોઈ પ્રાયિક કહેવા તૈયાર થાય તે એ માટે પ્રાચીન અને પ્રામાણિક કથન રજૂ થવું ઘટે અને વિશેષમાં મહિલાનાથને નાનાભાઈ હોવાની ઘટના અપવાદરૂપ છે એમ કહેવા માટે પણ વિશ્વસનીય આધાર અપાવે ઘટે, કેમકે નાયાધમકહાની ટીકામાં અભયદેવસરિએ ઉપર્યુક્ત ઉલેખ વિષે કશું જ વિધાન કર્યું નથી તે એઓ આ ઘટનાને અપવાદરૂપ નહિ ગણુતા હશે એમ સૂચવે છે એમ કહી શકાય તેમ છે.
વળી ઉત્તરઝયણની નિજજુત્તિની ૪૪૪ મી ગાથામાં (રાજ) સમુદ્રવિજય અને શિવાદેવીના ચાર પુત્રોનો ઉલ્લેખ છે તે શું નમિનાથ એ ચારેમાં છેટલા છે? એમ જ હોય છે એ માટે પ્રમાણ રજૂ થવું ઘટે; નહિ તે એમના પછી ત્રણ નહિ તે બે પુત્રને તે જરૂર શિવાદેવીએ જન્મ આપ્યાની વાત માનવી જ પડે ને ?
આમ જ્યારે બબ્બે ઉદાહરણ પં. દુરધરવિજયણિના વિધાનની વિરુદ્ધ જાય છે તે એમણે પિતાના મંતવ્ય માટે કોઈ અકાદ્ય પ્રમાણુ હોય તે તે રજૂ કરવું જ જોઈએ, અને ન જ હેય તે ભૂલ સ્વીકારવી જોઈએ.
૧ આ જાતનું વિધાન હાલમાં પં. ધુરંધરવિજય ગણિએ “વીર-શૈશવ” નામના એમના લેખ (૫. ૪૧૮) માં કર્યું છે એમ એમને જે આ લેખ “જૈન” ના “પર્યુષણ પર્વ ખાસ અંક” (પૃ. ૫૨. અંક ૩૪-૩૫) માં છપાયો છે તે જોતાં જણાય છે. આથી પિતાના આ વિધાન માટે અકાય પ્રમાણે રજૂ કરવા માટે મારી એમને આ જાહેર વિજ્ઞપ્તિ છે.
૨ આ રહ્યો એ ઉલ્લેખ:
"तत्थ णं मिहिलाए कुंभगस्ल पुत्ते प्रभावतीए अत्तए मल्लीए अणुजायए मल्लदिन्नए નામ સુમારે વાવ જુવાળા યાવિ દોથા ” (પત્ર ૧૪ર અ). પત્ર ૧૪૪ અમાં આ મલ્લદિને મહિનાથને “મોટાં બેન” કહ્યાં છે.
For Private And Personal Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
પાવEREFEREFERE Fા
ધર્મ કૌશલ્ય પર
(૮૦) આપણાં ભણતર અને જ્ઞાન, આપણે જે વસ્તુઓ
નથી જાણતા તેના પ્રમાણમાં ઘણા ઓછા છે. પ્લેટને સિદ્ધાન્ત છે કે આપણે કાંઈ જાણતા નથી. એ વાત ખોટી ન પડે તેટલા માટે તે કહે છે કે આપણે નથી જાણતા, એટલું આપણે જાણીએ છીએ. અજ્ઞાનનું જ્ઞાન આપણું સાચું છે. ભણીભણીને તમે ગમે તેટલું ભણે અથવા જ્ઞાન મેળવી મેળવીને ધરાઈ જાઓ, તે ૫શુ આપણે જે વસ્તુનું અથવા વસ્તુ સંબંધી જ્ઞાન મેળવીએ છીએ અથવા તે શક્ય છે, તેના પ્રમાણમાં આપણે નથી જાણતા તે વધે છે. અને જાણી જાણીને આપણે કેટલું જાણીએ ? એટલે વિચારક વિચાર કરી કરીને કેટલો કરે ? અને ભણતરનું લક્ષણ શું હોવું જોઈએ ? એ તે બીજાની પાસેથી મેળવવું પડે. ત્યારે બીજા ભણતરમાં કેટલું ભણાવે? એટલે ઘણી વાત રહી જાય તેમાં નવાઈ નથી. ‘ ભણતર ભણીને ભણી રહ્યા ભણનારા રે, એમ કદિય ન કરશે વિચાર; શોધે ગુણ સારા રે' એ સૂત્રમાં ભયે બધું કદી ભણતું નથી, અને ભણતર પૂરું થતું નથી એ જ સૂત્ર સિદ્ધ કરી આપ્યું છે. અને ભણતર અને જ્ઞાનની કદી પરિપૂર્ણતા થતી નથી એવી વાત કરી છે એનું આ સૂત્રમાં સમર્થન કરવામાં આવ્યું છે. આમાં મતિજ્ઞાન, શ્રુતસાનની મહત્તા બતાવવા સાથે કૈવલજ્ઞાનના પ્રમાણમાં એ અ૯પ જ છે અથવા કાંઈ નથી તેવી વાત કરી છે. આ વાત બરાબર સમજવા યોગ્ય છે, અને એના અંતર્ગતમાં રહેલ તત્ત્વને ધારી રાખવા જેવું છે. અને આ કાળમાં તે ભરતક્ષેત્રમાં કેવળજ્ઞાન થવાનું નથી એ આપણે જાણીએ છીએ. એટલે પ્રમાણમાં આપણે જે જાણીએ છીએ તે અજ્ઞાનની બાબત કરતાં ઘણી ઓછી છે એ વાત ખાસ ધારવા જેવી છે.
અને જાણી જાણીને કેટલું જણાય અને ભણી ભણીને કેટલું ભણાય? એ રીતે વિચારતાં જ્ઞાનની મર્યાદાને ખ્યાલ આવે છે. પ્લેટે તે અજ્ઞાનતાની પુષ્ટિ કરે છે અને તેનું તત્વજ્ઞાન બીજા મુદ્દાઓ પર રચાયું છે, પણ આપણે તે મર્યાદા સમજીએ છીએ અને શ્રુતજ્ઞાન અને કેવળજ્ઞાનને ભેદ જાણીએ છીએ એ વિષે વિચાર કરવામાં આવે તે પ્લેટનું સુત્ર બરાબર સમજી શકાય અને સર્વ વિસંવાદ દર થઈ જાય. અને પછી જ્ઞાનને મદ તો રહે જ નહિ, કારણ ગમે તેટલું શ્રુતજ્ઞાનથી જાણીએ, તે પણ તે કૈવલ્ય કે મનપર્યવ જ્ઞાન તે નથી જ તે આપણે જાણીએ છીએ; પછી મદ શેનો કરે ? અને મદ કરવામાં આવે તે ચાલે કેમ? અને એવા ખોટા મદમાં તે ઊઘાડા પડી જવાય અને ઊઘાડા પડી જતાં ફજેતી થાય. અને એ વાત તે આપણને પાલવે નહિ. આ પ્રમાણે જ્ઞાનની મર્યાદા સ્વીકારીને ચાલવાથી આપણામાં એક જાતની શાંતિ આવી જાય છે. તે જોતાં આપણી ભાવિભદ્રકતા થાય છે. રવર્ગ અપવગના સુખ નજીક થાય છે અને આપણે પરમ આનંદમાં મગ્ન થઈ જઈએ છીએ. ધર્મીષ્ટ માણસે તેટલા માટે જ્ઞાનનો મદ ન કરો અને જરા સરખું અભિમાન આવે તે પોતાની હદ વિચારવી. જે હદને વિચારશે તે સુખી થશે.
સ્વમૌક્તિક
The learning and knowledge that we have is, at the most, bub little compared with that of which we are ignorant.
Plato [ ૭૧]©
For Private And Personal Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અનુકંપાદાન
આ
(ગતાંક પૃષ્ઠ ૫૭ થી ચાલુ) હે ભવ્યાત્મા! અનંતજ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, વીર્ય, જીવનસુખ તથા આનંદ-આદિ અખૂટ સ્વસંપત્તિના સ્વામી આત્માને અનાદિકાળથી મહારાજાએ અનેક પ્રકારના મિથ્યા પ્રલોભનોમાં ફસાવીને સંપત્તિહીન બનાવ્યો છે. અને પોતાની સત્તાથી આત્માની સ્વતંત્રતા છીનવી લીધી છે.
વસંપત્તિથી હીન થવાથી, પરસંપત્તિથી પોતાને નિર્વાહ કરનાર આમાં જે અનંતજ્ઞાનની શક્તિ ધરાવતો હતો અને પરસંપત્તિની સહાયતાની જેને જરાય જરૂરત ન હતી તે મોહનો ગુલામીથી જકડાઈ રહ્યો છે, અને તેની પાસે એટલી પણ સ્વતંત્રતા રહી નથી કે ઘડી પછી શું થશે તેને નિશ્ચિતપણે જાણી શકે. એમ તો આત્મા ત્રણે કાળના ક્ષણવર્તી ભાવોને સ્વતંત્રપણે જાણવાની શકિત ધરાવે છે પણ અત્યારે તે મેહની શીખવણીથી માનેલા પગલિક સુખોને માટે સંપત્તિ મોક્ષને ત્યાં ઘરેણે મૂકેલી હેવાથી તે જેવું ને જેટલું જણાવે તેટલું જ જાણવાનું રહ્યું અને તે પણ મોહે નિયુક્ત કરેલા પિતાના જ જડાત્મક સાધનારા પરાધીનપણે નિર્વાહ પૂરતું જ, અનાત્મિક મેહની ઈચ્છા પ્રમાણે જ આત્મા પિતાની જ્ઞાનાદિ સંપત્તિને ઉપયોગ કરી શકે છે. ઘણી વખત મોહ આત્માને આંધળા અને બહેરા બનાવીને તેને પિતાની સંપત્તિ વાપરવા દેતો નથી. અને જડાસક્ત બનાવીને વધારે ને વધારે સંપત્તિહીન બનાવતા જાય છે, જેથી પિતાની સત્તા મજબૂત બનાવીને આત્માને પિતાના દાસપણામાંથી છૂટવા દેતો નથી.
સત્યની મૂર્તિ સ્વરૂપ પ્રભુ મહાવીરે મોહના દાસપણામાંથી મુક્ત થઈને સંપત્તિ મેળવી સ્વતંત્ર બનવા સત્યાગ્રહ આદર્યો ત્યારે પિતાની સત્તામાં જકડી રાખવા માટે અનેક પ્રકારની કનડગત કરી તોયે પ્રભુએ અડગ રહીને મોહની આજ્ઞાનું ઉલ્લંઘન કર્યું અને શાશ્વત સત્યને વળગી રહ્યા. મેહે નંદિવર્ધનને પ્રેરણા કરી અને સ્નેહગર્ભિત વચનોઠારા પિતાની સત્તા નીચે ચાંપી રાખવા પ્રયાસ કર્યો, પણ પ્રભુએ નંદિવર્ધનને સત્ય સમજાવી મોહને આધીન ન રહેવા પિતાની દૃઢ પ્રતિજ્ઞા જણાવી. પ્રભુએ મોહની સત્તાને મૂળથી ઉછેદ કરવા જ્યારે તેની જાળમાંથી નીકળી ઉગ્ર સત્યાગ્રહ આદર્યો ત્યારે કોઈ પણ પ્રકારે પ્રભુને સત્યાગ્રહ છોડાવી પિતાની સત્તા નીચેથી ન ખસવા દેવા અનેક પ્રકારના વિષમ પ્રસંગો ઉપસ્થિત કર્યા, મોહના બંધન તોડી સત્યની દિશામાં પ્રયાણ કરતી વખતે મોહગર્ભિત સંબંધીઓના કરુણ વિલાપેને પીઠ દઈને સત્યની સન્મુખ જ તે રહ્યા. દિવ્ય સુગંધી શરીરમાંથી મોહના નિવાસને નાશ કરનાર પ્રભુએ મેહની મનાવેલી અનુકૂળતા તથા પ્રતિકૂળતાનો અનાદર કરીને સુગંધીના કામી યુવાન પુ અને સંદરતાની કામી યુવાન સ્ત્રીઓના મોહને આધીને કરવાના પ્રયાસને નિષ્ફળ બનાવ્યા. પૂર્વાવસ્થાના પિતાના મિત્ર તાપસને પ્રભુ મળ્યા ત્યારે મેહની કુટિલતા કાંઈક ધ્યાન બહાર રહેવાથી તાપસને ભેટ્યા અને તેના ભાવભીના આગ્રહથી માસું રહેવાનું સ્વીકારી અવસરે ચોમાસું રહ્યા; પણ ચોમાસામાં જ નિવાસના ઝુંપડામાંથી ઘાસ ખાતી ગાના પ્રસંગે તાપસહારા મેહની કુટિલતા જણાવાથી મેહના છળથી બચવા પ્રભુ પાંચ અભિગ્રહ-પ્રતિજ્ઞાઓ ધારણ કરીને સત્યને માર્ગે ચાલી નીકળ્યા. ત્યારે મોહે પણુ હઠ પકડી અને પ્રભુને સત્યાગ્રહ છોડાવવા પિતાનું સંપૂર્ણ બળ તથા સત્તા વાપરવા માંડી. ગોવાળી આદિ અનેક વ્યક્તિઓ દ્વારા પ્રભુને સત્યાગ્રહ ન છોડાવી શકાય ત્યારે છેવટે સંગમદેવને પ્રેરણા કરી અને તેની સહાયતાથી પિતાના રાગ-દ્વેષ સુભટોને સબળ બનાવીને કેઈપણ હિસાબે પ્રભુને સત્યાગ્રહથી ભ્રષ્ટ કરવાની પ્રતિજ્ઞા કરીને છેવટનું બળ અજમાવ્યું. સત્ત્વશાળી ધીરપુરુષોને પણ અકળાવી નાંખે
© ૭૨ ]e.
For Private And Personal Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અનુકંપા–દાન.
તેવા એક પછી એક અસહ્ય કારમાં પ્રસંગે ઉપસ્થિત કરવા માંડ્યા. શારીરિક તથા માનસિક અનેક પ્રકારની અનુકળ તથા પ્રતિકળ પ્રવૃતિઓ આદરી દુહ્ય યાતનાઓ અને પ્રભુનેદાર રાગ-૮ષને સબળ બનાવી સત્યાગ્રહથી ખસેડવા માટે સંપૂર્ણ સત્તા વાપરી. જેમ જેમ સંગમઠારા રાગ-દેષને સબળ બનાવવા તે પ્રયાસ કરતે ગમે તેમ તેમ રાગ-દ્વેષ સબળ ન બનતા નિર્બલ બનતા ગયા.
પ્રભુ તાત્વિક સત્યને સારી રીતે જાણતા હોવાથી સંગમને પોતાના ઉપકારી મિત્ર તરીકે માન્ય કે જે માન્યતા મોહની અવજ્ઞા કરનારી હતી તેથી રાગ-દેવનું પણ કાંઈ ચાલી શક્યું નહિં; કારણ કે જયાં મોહને આદર હોય છે ત્યાં જ રાગ-દ્વેષ બળવાન બનીને પિતાને કાબૂ ટકાવી શકે છે. પ્રભુના ધ્યાનમાં જ હતું કે–મોહ સંગમને પ્રેરણા કરી પિતાને જ નાશ કરાવે છે એટલે સંગમ મોહનો શત્રુ છે કે જેઓ મારી ઉપર સત્તા જમાવી બેઠે છે તેને જ નાશ કરવા પ્રયત્ન કરી રહ્યો છે. માટે મારો તે તે પરમ બંધુ જ છે. સંગમ દેવના દેહમાં રહીને મોહે રાગ-દ્વેષને જાગૃત કરવા પિતાથી બનતું બધુંય કર્યું, કારણ કે જયાં સુધી રાગ-દ્વેષ જાગૃત ન થાય ત્યાં સુધી તાત્વિક સત્યાગ્રહ મેહથી છોડાવી શકાય નહિ. કે પ્રભુ તે અનંત બળશાળી હતા. તે સંગમના સ્વામીને પણ પહોંચી વળે તેવા હતા, પણ તેવા બળનો ઉપયોગ કરવા રાગ-દ્વેષને આશ્રય લેવો પડે અને તેમ કરવાથી મોહની સત્તા સ્વીકારવી પડે તો તાતિવક સત્યથી ખસી જવાનો પ્રસંગે ઉપસ્થિત થાય માટે પ્રભુ દ્રષ્ટા તરીકે રહ્યા.
| મોની શીખવણીથી સંગમ માનતા હતા કે જડાત્મક દેહ પ્રભુસ્વરૂપ છે માટે દેહના છેદન-ભેદન પ્રભુ સત્યથી વિચલિત થશે પણ પ્રભુ તે આત્મસ્વરૂપ હતા. એટલે તે પગલિક વસ્તુઓના પરિણામના માત્ર જ્ઞાતા હતા પણ ભોક્તા ન હતા. દેહ તથા આત્માની ભિન્નતારૂપ સત્યને સારી રીતે જાણતા હતા, તેથી દેહમાં થનારી વિકૃતિઓની તેમને અંશ માત્ર પણ અસર થઈ નહિં અને રાગ-દ્વેષની પરિણતિમાં પરિણમ્યા નહીં. છેવટે સંગમ થાક. છ-છ મહિનાઓનો પરિશ્રમ નિષ્ફળ નિવડવાથી હતાશ થયે જેથી મેહ પિતાની હાર માનીને નિર્બળ ભાવે પ્રભુને સંગમદ્વારા નમ્યો. રાગ-દ્વેષ મૃતપ્રાયઃ થઈ ગયા અને છેવટે વિલય પામ્યા. અને પ્રભુએ તે સત્યાગ્રહમાં અચળ મોહ ઉપર વિજય મેળવી સંપૂર્ણ સ્વતંત્રતા પ્રાપ્ત કરી, પિતાની અનંત ચતુષ્ટય શાશ્વત લક્ષ્મી સ્વાધીન કરીને શાશ્વત આનંદ તથા જીવનના ભોગી બન્યા.
માટે હે વીરપ્રભુના સુપુત્ર ! તમો પણ એ પિતાની શક્તિના અંશને તમારી ધન સંપત્તિ ઉપરથી એ મેહરાયના વર્ચસ્વને હઠાવી રાગ-દ્વેષને મૃત્યશયામાં પિઢાડી શકે છે. તમારામાં આત્મબળ કયાં નથી? તમારામાં પણ એ પરમાત્મસ્વરૂપ આત્મા બિરાજી રહે છે. અડગ નિશ્ચય અને હક પાસે મેહરાય કે મેહરાયના બાપનું પણ કાંઈ ચાલતું નથી. નિર્બળતા છોડી મનની એ ચપળ લક્ષ્મી ઉપર આરૂઢ થયેલા મોડરાયને લાત મારી હાંકી કાઢે અને તમારી સ્વતંત્ર સત્તા પ્રાપ્ત કરી તમારી દરેક સંપત્તિના તમે સ્વામી બની તેના ઉપર તમારું વર્ચસ્વ-અધિકાર જમાવી તેને સઉપયોગ કરવા કટિબદ્ધ થાઓ તે અત્યારે દુનિયામાં ચાલી રહેલ ભયંકર અધર્મનું સામ્રાજય ઘડીના છઠ્ઠા ભાગમાં જમીનદોસ્ત થઈ જશે અને ચોથા આરાનું સુખ તમો તથા સારી દુનિયાના સર્વે પ્રાણીઓ અનુભવી શકશે એ નિ:સંદેહ છે. અત્યારે ભીષણ કાળ લાખ જીવાત્માઓનું ભક્ષણ કરી રહેલ છે, તે ભૂખ્યો, તરસ્ય ગુંગળાઈને બૂરે હાલે વિનાશ પામશે અને અમીઝરણું ઝરતા પૃવીને પલાળી મૂકશે ને સ્વર્ગીય સુખરૂપ રામરાજ્ય સ્થપાશે. ફક્ત મેહ છોડે એ જ નમ્ર પ્રાર્થના.
સંઘવી ભવાનભાઈ પ્રાગજી.
For Private And Personal Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
વ્યાપારનીતિશતક
|||||||||R લેખક:—શ્રી અમરચંદ્ર માવજી શાહ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
( ગતાંક પૃષ્ઠ ૨૯ થી શરૂ. )
૧૮. પાઇથી સુધરે તેા પૈસે ન ખર્યાવવા એ નોતિ વૈદ્ય ડાક્ટરની હાવી જોઈએ. ખાટા લ્હેમ અને શકાઓમાં દર્દીએને ન નાખવા જોઇએ. દવા પશુ નિર્દોષ આપવી જોઇએ, હિઁ સાયુકત દવાઓથી દર્દીના દર્દીને વધારી તેને વધુ દુ:ખમાં મૂકવા જેવુ ન કરવુ' જોઇએ.
૧૯. આપણા આરેાગ્યને માટે અન્ય પશુ-પંખીએાનાં જીવન હણીને તેની દવાથી આપણે નિરાગી થવું એ મહાપાપ છે. દવાઓમાં આ પદ્ધતિ પાશ્ચાત્યાએ સ્વીકારી સમાજમાં રાગચાળા વધુ ફેલાવ્યા છે અને કરેડા શ. એ દ્વારા લઈ જાય છે, આ અનીતિ છે.
૨૦. જેટલી આર્ગ્યતા કુદરતી રીતે જીવવાથી મળે છે, તે કૃત્રિમ વાએથી કદી પ્રાપ્ત થતી નથી. આપણા જીવન દ્વા ને ડૅાકટર ઉપર જ જો નભતાં હોય તે આપણે જીવવાને પણ લાયક રહ્યા નથી. જે ડૉકટર કે વૈદ્યો દુષ્ટ ભાવના રાખે છે તે મહાન પાપરૂપ છે.
૨૧. કપડાંને કૃત્રિમ રીતે સુંવાળા બનાવવા માટે તેમાં ચરખીને ઉપયોગ કરાય છે. તે પ્રાણીઓની હિંસાદારા સમાજ ઉપર પાપને લેપ ચડાવવા બરાબર છે. આથી વાપરનારા દરેક હિંસાના-પાપના ભાગીદાર બને છે. આવી પાપમય વસ્તુઓથી સમાજ દુ:ખી થાય છે.
૨૨. ી પીણાઓ, માદક પીણાઓના વ્યસનેમાં પ્રજાજીવનને સપડાવવા મનફાવતી જાહેરખબર કરી લેકાને ધે રસ્તે દેરવી, કમાણી કરનાર મહાઅનથ કરે છે. સાચી વસ્તુની જાહેર ખબર કરવાની જરૂર નથી. ખાટી વસ્તુઓને ફેલાવે કરવાથી સમાજજીવન બગડે છે.
૨૩. જે વ્યવસાયમાં નીતિનું ધેારણુ નથી. ખીજાનુ' પડાવી લેવાની ભાવના છે. બીજાનું' ચારેલુ લઈ ધનવાન થવાની વૃત્તિ છે ત્યાં સુધી કાષ્ટ દિવસ જય થવાના નથી. સત્યનું પલ્લું જ ઊંચે રહેવાનુ છે. અનીતિનુ ધન આખરે નષ્ટ થવાનુ જ છે.
૨૪. પ્રજાજીવનની વસ્તુઓના સંગ્રહ કરી ભાવ વધારવાની દુષ્ટ ભાવનાથી પ્રજાજીવનમાં મોંધવારી ફેલાય છે. ગરીમાને વસ્તુ મળતી નથી અને એ ત્રાસરૂપ સંગ્રહખારીથી અનેક લોકાને મુસીબતમાં મુકાવુ પડે છે. આ કુદરતનાં કાયદાથી વિરુદ્ધ છે.
૨૫. જેવી ભાવના તેવી સિદ્ધિ થાય છે. દુષ્ટભાવનાથી કરેલાં કૃત્યો તેનુ ફળ દુષ્ટ જ આવે છે. ભલે ઘડીક સિદ્ધિ થઇ દેખાય. અંતે પાપની લક્ષ્મી પછાડીને જ જાય છે. સત્યના જ સદા જય છે. અનીતિની કમાણી ઉપર જીવનાર અર્ધતિના ઉમેદવાર છે.
૨૬. તેલમા૫માં આધુ આપવુ, છેતરવુ એ પણુ અનીતિ છે. એક બતાવી બીજી' આપવું' તે પણુ અનીતિ છે. જે માણસેા ન્યાય—નીતિથી વર્તે છે તે ભલે બહુ ધનવાન ન હોય છતાં તેના આત્મામાં સ'તેષ અને શાંતિનાં દર્શન થાય છે. અનીતિમાનને અશાંતિ જ છે.
૨૭. ધમ-અર્થ-કામ અને મેાક્ષ એ ચારે પુરુષાથ–મેાક્ષનાં બળે ધમકરજરૂપે અર્થકામની પ્રાપ્તિ કરવી જોઇએ. બીજાનાં ભાગે જીવન જીવવુ ન જોઇએ. જીવવું તે જીવાડવુ. એવી માનવતા હોય ત્યાં જ નૈતિકતા હૈાય છે, જ્યાં માનવતા નથી ત્યાં નીતિ નથી.
[ ૭૪ ]e
For Private And Personal Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વ્યાપારનીતિશતક.
૨૮. માલ ખરીદતી વખતે બજાર નરમ પાડી દેવા અને કાળી મજૂરી કરનાર ઉપાદકેને ભૂખ્યા મારવા, વેચતી વખતે ભાવ વધારી દેવા અને જનતાને મોંઘવારીમાં મારી નાખવી- આ વ્યાપારી નીતિ અતિ દુષ્ટ છે. સર્વનું ભલું થાય એવી ભાવનાથી પિતાનું ભલું થાય છે.
૨૯. ગાય, ભેંસે દૂધ આપે ત્યાં સુધી તેને પાળવી અને વસુકી જાય એટલે કત્તલ કરાવવી આ ઘેર અન્યાય છે. બળદ કામ આપે ત્યાં સુધી પાળ અને ડુકી જાય એટલે ભૂખે માર, આ મહાપાપ છે. ઘેડ ચાલે ત્યાં સુધી સાચવ અને પાકે ત્યારે ગોળીએ દે એ ન્યાય નથી.
૩૦. માત્ર સ્વાર્થવૃત્તિ રાખવી અને બીજા જીવોનાં જીવનને સ્વાર્થથી ચગદી નાખવા એ ઘેર હિંસા છે. હિંસાથી, સ્વાર્થથી જગતમાં લડાઈઓ ચાલે છે અને જગતમાં અશાંતિ પ્રવર્તે છે. અહિંસા અને સ્વાર્થ ત્યાગમાં જ વિશ્વશાંતિ છુપાયેલી છે.
૩૧. નીતિથી ચાલનાર, નીતિથી કામ કરનાર, નીતિથી રળનારને સર્વસિદ્ધિ જ છે. ભલે પૂર્વ કમ અનુસાર કાંઈક દુઃખ હોય, પરંતુ તેનું ભાવી સુખમય જ છે. જેવા જેવા શુભ યા અશુભ બીજનું વાવેતર થાય છે તેવા તેવા જ સુખ-દુઃખરૂપ ફળ પ્રાપ્ત થાય છે.
કર. સટ્ટો, જુગાર એ દેશની બદી છે કારણ કે તે દ્વારા અર્થ ઉપાર્જન થતું નથી. વ્યર્થ આ૫
શક્તિનો વ્યય થાય છે અને અનેકનું ધન એક ઠેકાણે ઠલવાઈ જઈને વ્યવહારને પાંગળો બનાવે છે, ઉત્પાદન વગરના અન્યને ઉપયોગી ન થાય તેવાં દરેક વ્યવસાય દેશને. સમાજને હાનિકારક છે.
૩૩. નીતિથી, ન્યાયથી પ્રમાણિકપણે સત્યપૂર્વક શભભાવથી કાર્ય કરવું અને તે દ્વારા જે અર્થ ઉપાર્જન થાય તેમાં સંતોષ રાખો . એ દરેક માનવનું કર્તવ્ય છે. નેકર હે કે શેક, સર્વ આ મૂળભૂત સિદ્ધાંતનું પાલન કરવાથી જ સુખી થઈ શકાય છે.
૩૪. અનીતિની કમાણી ઉપર નભનારાઓ દેશની બદીરૂપ છે, સમાજનાં શત્રુઓ છે. સમાજજીવન લેહીનાં વ્યાપારથી દૂષિત થાય છે. પુત્વહીન પ્રજા થાય છે અને દેશની અધોગતિ થાય છે. જ્યાં પાપ છે ત્યાં કુદરતનાં સદા શ્રાપ છે.
૩૫. ફળ આપતાં વૃક્ષ, દૂધ આપતી ગાય-ભેંસ, બકરા વિગેરેને છેદવા, મારવા, કાપવા એ સમાજની કાલ કરવા બરોબર છે; કારણ કે સમાજનું જીવન એની ઉપર નિર્ભર છે. એને જે જે રીતે અનુમોદન મળતું હોય તે તે સર્વ તેનાં પાપનાં ભાગીદાર છે.
૩૬. જે દેશમાં તેને સતાવાય છે, ગરીબેને કચરાય છે, મૂંગા નિરપરાધી પ્રાણીયોને હણાય છે, એ દેશમાં કુદરતને કેર થાય છે, દુષ્કાળ, રોગચાળો આદિથી પ્રજાઓ પીડાય છે. જ્યાં સર્વ જીવની રક્ષા થાય છે ત્યાં સદાય આનંદમંગળ છે.
૩૭. પાત્રતા પ્રાપ્ત કરવાનું પ્રથમ પગથિયું ન્યાયસંપન્ન વૈભવ છે. જે ન્યાયપૂર્વકન-નીતિપૂર્વક ધન-વૈભવ ન હોય તે તે આત્મસાધના માટેનું સોપાન સાધી શકતું નથી; કારણ કે જેવું અન્ન તેવું મન હોય છે અને મન એ જ બંધમાક્ષનું કારણ છે.
૩૮. જે માણસ બીજાનું અહિત કરવાની ભાવના સેવે છે તે પિતાનું જ અહિત કરે છે, જે બીજાને હણવાની ભાવના રાખે છે તે પોતે જ હણાય છે, જે બીજાને લૂંટી લેવાની કામના રાખે છે તે પિતે જ લુંટાય છે. કુદરતને પણ નિયમ છે કે વાવીયે તેવું જ લણાય છે.
૩૯. નીતિ હંમેશા ન્યાય અને સત્યથી યુક્ત હેવી જોઈએ. જે દેશમાં ન્યાય અને નીતિરૂ૫
For Private And Personal Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
4444 જ્ઞાનભંડારાની સમૃદ્ધિ
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
ભારતમાં આછામાં ઓછાં પાંચસે। શહેર, ગામ, કસબા વગેરે સ્થાનેા હશે જ્યાં જૈન શાસ્ત્રસ ંગ્રહ મળે છે. પાંચસાની સંખ્યા એ તેા સ્થાનેાની સંખ્યા છે, ભંડારાની નહિ. ભંડારા તે કાઇ એક શહેર, કસમા કે ગામમાં પંદરવીસથી માંડીને એપાંચ સુધી જોવામાં આવે છે. પાટણમાં વીસથી વધુ ભંડારા છે, તે અમદાવાદ, સુરત, બીકાનેર વગેરે સ્થાનેમાં પણુ દસ દસ પંદર પંદરની આસપાસ હશે. ભડારા પણ બધા સરખા કદના નથી હોતા. કાઇ ક્રાઇ ભંડારમાં પચીસ હજાર સુધી પ્રથા છે. તે કાઇ કાઇમાં ખસે પાંચસે પણુ છે......મેં લગભગ ૪૦ સ્થાનાના બધા ભંડારા જોયા છે અને લગભગ ૫૦ ભડારામાં તે પ્રત્યક્ષ એસીને કામ કર્યું છે.
માધ્યમની દૃષ્ટિએ મારા જોવામાં આવેલા મચેાના ત્રણ પ્રકાર છે. તાડપત્ર, કાગળ અને કાપડ, તાડપત્રના ગ્રંથા વિક્રમની નવમી સદીથી લઈને સેાળમી સદી સુધીના મળે છે. કાગળના ગ્રંથા જૈન ભડારામાં વિક્રમની તેરમી સદીની શરૂઆતથી અત્યાર સુધીના મળે છે. જો કે મધ્ય એશિયાના યાર્કદ શહેરની દક્ષિણે ૬૦ માઇલ ઉપર કુગિયર નામક સ્થાનેથી મળેલા કાગળના ચાર ગ્રંથા ઇ. સ. ની પાંચમી સદીના મનાય છે. પરંતુ એટલા જૂના કાઇ તાડપત્રના અથવા કાગળના ગ્રંથ અત્યાર સુધી મને જૈન ભંડારામાંથી મળ્યું નથી, આપણી સામે ગ્રંથસામગ્રી માજુદ છે તેમાં મારી દૃષ્ટિએ, વિક્રમ સંવત પૂર્વ'થી માંડીને નવમી સદી સુધીના ગ્રંથેાની નકલા છે અને નવમી સદી પછી નવા રચાયેલા ગ્રંથાને પણ સમાવેશ થાય છે.
મારા જોયેલા ગ્રંથામાં તાડપત્રના ગ્રંથાની સંખ્યા લગભગ ત્રણ હજાર જેટલી અને કાગળના ગ્રંથાની સંખ્યા તે દોઢ લાખથી પણ કઇંક વધુ છે. એ કહેવાની જરૂર નથી કે આમાં બધા જૈન ફ્રિકાના બધા ભંડારાના પ્રથાની સ ંખ્યા અભિપ્રેત નથી, એ સ ંખ્યા તા દસપંદર લાખથી પણ કેટલીય વધી જાય એમ છે.
પ્રાચીનતાની દૃષ્ટિએ તથા ચિત્રપટ્ટિકા અને બીજી ચિત્રસમૃદ્ધિની દષ્ટિએ તથા સંશોધિત અને શુદ્ધ કરેલા આગમિક સાહિત્યની અને તાર્કિક દાર્શનિક સાહિત્યની દૃષ્ટિએ−જેમાં જૈન પરંપરા ઉપરાંત વૈદિક અને બૌદ્ધ પર પરાઓને! પણ સમાવેશ થાય છે—પાટણ, ખંભાત અને જેસલમેરના તાડપત્રના સગ્રહો પ્રથમ આવે છે. એમાં જેસલમેરના ખરતર આચાર્ય શ્રી જિનભદ્રસૂરિએ સ્થાપેલા તાડપત્રને ભંડાર પ્રથમ ધ્યાન ખેંચે છે. નવમી શતાબ્દીનેા તાડપત્રના ગ્રંથ ‘વિશેષાવશ્યક મહાભાષ્ય ’ જે લિપિ, ભાષા અને વિષયની દૃષ્ટિએ મહત્ત્વ છે, તે પહેલવહેલા એ સ'ગ્રહમાંથી જ મળ્યા છે. એ સંગ્રહમાં જેટલી અને જેવી પ્રાચીન ચિત્રપટ્ટિકા તથા બીજી પુરાણી ચિત્રસમૃદ્ધિ છે તેટલી પુરાણી અને તેવી કાઇ એક લંડારમાં મળે એમ નથી. એ તાડપત્રના સંગ્રહમાં જે આમિક ગ્રંથ છે તે માટે ભાગે મજબૂત દીવાલ હોય છે તેમજ સત્યરૂપ માલ હાય છે તે દેશની ઇમારતને આંગળી અડાડવા પણુ ક્રાઇ સમ થતું નથી. કહેવાય પણ છે કે નીતિ એ ધર્મના પાયા છે.
૪૦. રાજ્યશાસાએ પણ પેાતાના દેશમાં પોતાની પ્રર્જામાં નીતિનુ ધેારણુ જળવાઇ રહે, અનીતિ કરવાની તક ન મળે તેમ જોવું જોઇએ. તે રીતે વ્યવસ્થા રાખવી જોઇએ, પ્રજા સત્ય શીલવાન અને ન્યાયનીતિપૂર્વક બધારણને અનુસરે તે રીતે વહીવટ થવા જોઇએ, ( અપૂર્ણ )
[ ૭૬ ]ઉ
For Private And Personal Use Only
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જ્ઞાનભંડારોની સમૃદ્ધિ.
૭૭
સંશોધિત અને શુદ્ધ કરેલા છે. એમાં સાંખ્યકારિકા ઉપરનું ગૌડપાદનું ભાષ્ય તથા બીજી વૃત્તિઓ છે. યોગસૂત્ર ઉપરની ચાસભાગ્ય સહિત તવૈશારદી ટીકા છે. ગીતાનું શાંકરભાષ્ય અને હર્ષદેવનું ખંડન ખંડખાદ્ય છે. વૈશેષિક અને ન્યાયદર્શનનાં ભાષ્ય અને તેના ઉપરની ક્રમિક ઉદયનાચાર્ય સુધીની બધી ટીકાઓ મોજૂદ છે. ન્યાયસૂત્ર ઉપરનું ભાષ્ય, તેનું વાર્તિક, વાર્તિક પરની તાત્પર્યટકા અને તાત્પર્યટીકા પર તાતપર્યપરિશુદ્ધિ તથા એ પાંચે ગ્રંથ ઉપર વિષમ પદવિવરણરૂપ “પંચપ્રસ્થાન' નામનો એક અપૂર્વ ગ્રંથ એ સંગ્રહમાં છે. બૌદ્ધ પરંપરાના મહત્વપૂર્ણ તર્કગ્રંથમાંથી સટીક સટિપ્પણ ન્યાયબિંદુ તથા સટીક સટિપ્પણ તરવસંગ્રહ જેવા કેટલાય ગ્રંથ છે. અહીં એક વસ્તુને હું ખાસ નિર્દેશ કરવા માગું છું, જે સંશોધકોને માટે ઉપયોગી છે. અપભ્રંશ ભાષાના કેટલાય અપ્રકાશિત તથા અન્યત્ર અપ્રાપ્ય એવા બારમી સદીના મોટા મોટા કથા-ગ્રંથે આ ભંડારમાં છે. જેવા કે વિલાસવઈકહા, અરિટનેમિચરિઉ, વગેરે. એ જ રીતે છંદવિષયક કેટલાક ગ્રંથ છે જેની નકલે પુરાતત્ત્વકેવિદ શ્રી જિનવિજયજીએ જેસલમેરમાં જઈને કરાવી હતી. એ નકલેને આધારે પ્રોફેસર વેલિનકરે તે પ્રગટ કર્યા છે. - ખંભાતના શ્રી શાંતિનાથ તાડપત્રીય ગ્રંથભંડારની બેએક વિશેષતા છે. તેમાં ચિત્રસમૃદ્ધિ તે છે જ, પણુ ગુજરાતના સુપ્રસિદ્ધ મંત્રી અને વિદ્વાન વસ્તુપાલની સ્વહસ્તલિખિત “ધર્માસ્યુદય’ મહાકાવ્યની પ્રત છે. પાટણના ત્રણ તાડપત્રીય સંગ્રહની અનેક વિશેષતાઓ છે. જેમાંની એક તે એ કે ત્યાંથી ધમકીતિને હેતુબિંદુ” મંથ અચંટની ટીકાવાળો પ્રાપ્ત થયો છે, જે અત્યાર સુધી મૂળ સંસ્કૃતમાં કયાંયથી મળ્યો નથી. જયરાશિનો “તો પપ્લવ' જેને બીજે કશે પત્તો લાગતું નથી, તે પણ અહીંથી મળે છે.
કાગળના ગ્રંથોના ભંડારોમાંથી ચાર પાંચને નિર્દેશ જ અહીં પૂરતે થશે. પાટણને તપાગચ્છનો ભંડાર, રાજસ્થાની, હિંદી અને કારસી ભાષાના વિવિધ વિષયેના સેંકડો ગ્રંથોથી સમૃદ્ધ છે. જેમાં આગમાં બર’ નાટક પણ છે, જે બીજે દુર્લભ છે. પાટણના ભાભાના માડનો ભંડાર પણ કેટલીક દષ્ટિએ મહત્વનું છે. હમણાં હમણાં તેમાંથી છઠ્ઠી સાતમી સદીના બૌદ્ધ તાર્કિક આચાર્ય શ્રી ધર્મકીતિના સુપ્રસિદ્ધ ‘પ્રમાણુવાર્તિક” ગ્રંથની પજ્ઞ વૃત્તિ મળી છે, જે તિબેટથી પણ આજ સુધી મળી નથી. ખંભાતને જેનશલાકાને ભંડાર પણ મહત્વનું છે. એમાં વિક્રમ સંવત ૧૪ ની લખેલી જિનેશ્વરના “કથાકેશ'ની પ્રત છે. જેના ભંડારમાં મળતી કાગળની પોથીઓમાં તે સૌથી પુરાણી છે. આઠ વર્ષ પછી આજે પણ તેના કાગળની સ્થિતિ સારી છે. ઉપાધ્યાય શ્રી યશેવિજ્યજીએ સ્વહસ્તે લખેલા કેટલાક ગ્રંથે--જેવા કે “વિષયતાવાદ' “સ્તોત્રસંગ્રહ” વગેરે એ જ ભંડારમાંથી હમણાં હમણાં મને મળ્યા છે. જેસલમેરના એક કાગળના ભંડારમાં ન્યાય અને વૈશેષિક દર્શનના સૂત્ર, ભાષ્ય, ટીકા, અનટીકા, વગેરેનો પૂરો સેટ ખૂબ શુદ્ધ રૂપમાં તથા સટિપ્પણ મેજાદ છે. જે વિ. સં. ૧૨૭૯ માં લખેલ છે. અમદાવાદના કેવળ બે જ ભંડારાનો હું નિર્દેશ કરું છું. પગથિયાના ઉપાશ્રયના સંગ્રહમાં શ્રી યશોવિજયજીના સ્વહસ્તે લખેલી “પ્રમેયમાલા” તથા “વીતરાગસ્તોત્ર અષ્ટમ પ્રકાશ'ની વ્યાખ્યા એ બે ગ્રંથો હમણાં હમણાં આચાર્ય શ્રી વિજયમનહરસૂરિજીઠારા મળ્યા છે. બાદશાહ જહાંગીરધારા સંમાનિત વિદ્વાન ભાનુચંદ્ર અને સિદ્ધિચંદ્ર રચેલા કેટલાક ગ્રંથે એ સંગ્રહમાં છે. જેમ કે નૈષધની તથા વાસવિદત્તની ટીકા વગેરે.
મુનિ શ્રી પુણ્યવિજયજી [ સાહિત્ય પ્રદર્શનના ઉદ્દઘાટન પ્રસંગે કરેલા નિવેદનમાંથી ] “બુદ્ધિપ્રકાશ”માં આવેલમાંથી ઉદ્ધત.
For Private And Personal Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
શ્રાવક?”
વર્ડપીશ મીશન મુંબઈમાં આચાર્ય મહારાજનો સ્વરચીતઃ-સંઘવી ભવાનભાઈ પ્રાગજી રહી. પ્રેરણુથી સ્થપાયું છે જેના પ્રમુખધારાસભાના રાગ-માઢ-( ત્રિતાલ).
સભ્ય કે. કે. શાહ અને મંત્રી શ્રી રસીક બી.
ઝવેરી, શ્રી ધીરજલાલ હી. શાહ, શ્રી જગજીવનદાસ ડે. ( પામરતા તું છોડ?)
શાહ તેમજ શ્રી નવનીતલાલ એમ. શાહ, વગેરેને પામરતા, તું છોડ, હંસા ? પામરતા તું છોડ. માનસ, સરને રાજહંસ તું; સરિતામાં, શું જોય?હંસા?
સમાવેશ થાય છે. ઉપરોક્ત સભામાં આચાર્ય મુક્તા ફળને ભગિ છે તું; અન્ય, લક્ષ્ય ના હોય, હંસા ?
મહારાજે પિતાનું અનુભવપૂર્ણ પ્રવચન કરતાં જણાવ્યું અનંતબળી, તું શ્રેષ્ઠ આતમા? જ્ઞાનદષ્ટિથી, જો. હંસા કહું જેન, બૌદ્ધ, મુસલમાન, શિવ, હિંદુ નથી. ભુખે મરજે, તરશે તાજે; શાખ કદિ ના ખોય, હંસા ? હું તો પરમાતમાને શોધવા માટેના પંથ ૫ર કુચ કરવા ક્ષિર સાગરનાં નિરને છેડી; લુણ સાગર મત દેડ હંસા?
માંગતો એક માનવી છું. આજે સૌને શાંતિ ખરે
છે. વિચાર અને વિનિમયમાં શાંતિનું જ્ઞાન મળે તે ૧ મનની નબળાઈ.
૨ તું તે જૈન છો (શ્રાવક) સત્ય અને અહિંસા અશાંતિ થાય જ નહિ. શાંતિ માટે રામરાજ્યની જરૂર પાલન એ તારો મુખ્ય ધર્મ છે. તું હિંસાવૃત્તિ તરક છે. ધનવાન, ગરીબ, ઊંચનીચ અને સર્વ કઈ પ્રત્યે કદમ પણ ભરવા ના પ્રેરાત.
સમાન નજર રાખે છે તે જ રામરાજ્ય કહેવાય.
શાંતિ માટે પ્રથમ આપણે આપણા મનમાં શેધ કરવી ૩ તારો આત્મા તે અનંતલબ્ધિ છે અને તું ઊત્તમ માનવી છે. (શ્રાવક છે) હીંસાને તારે તે ?
જોઈએ અને જે મનમાં શાંતિ હેય, ઘરમાં, પાડોશીમન વચન અને કાયાથી ત્યાગ જ કરતે હોય.
માં, મહેલામાં, ગામમાં, રાજયમાં એમ અનુક્રમે ૪ તું ગમે તેવી વિપદમાં આવી પડે પણ તારું
આવતાં વિશ્વમાં આવે વગેરે વક્તવ્ય પૂરું કર્યા બાદ સત્ય અને અહિંસાવૃત તું ના છોડ કારણકે તું
પ્રમુખસ્થાનેથી શ્રી પાટીલે જણાવ્યું કે-વિશ્વના તે શ્રાવક છે.
ધુરધુરે શાંતિની વાત કરે છે, તેવી ઝંખના સૌને છે. ૫ મુક્તિધામના પથિક? તું તારો એ પરમકલ્યાણ- માત્ર પશ્ચિમના કે હેટા રાજ્યો લાવી શકે તેમ નહિં કારી પંથ છોડીને અવળી દિશાએ (નાની) ન દેપરંતુ શાંતિને સૌને અધિકાર છે.
રશીયા અમેરિકી રાષ્ટ્રો શાંતિ લાવી શકશે માનવું ખોટું છે. ભારત દેશ પણ શાંતિ લાવી
શકવા લાયક છે. દરેક રાષ્ટ્રોને શાંતિનું અદેલન આચાર્ય ભગવાન શ્રી વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી ચાલુ રાખવાને આધકાર છે. ત્યારબાદ કેદારનાથજીએ ની ૮૪ મી જન્મ જયંતિ મહોત્સવ, જણાવ્યું કે ભારત દેશ યુગોથી અહિંસાને માન
યુગવીર આચાર્ય ભગવાન વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી આવ્યું છે. મહાપુરુષના તે ઉપદેશને બાપુએ આપણને મહારાજની ૮૪ મી જન્મ જયંતી સં. ૨૦૧૦ ના બતાવ્યા છે કે તે અહિંસા, સત્ય વિશ્વના ઉદ્ધાર માટે છે. કારતક શદ ૨. સાંઝે ૫ વાગે ઉજવવા માટે મુંબઈ શ્રી કે. કે. શાહે વ પીશ મીશન કેમ સ્થાપવામાં ભાયખલા તથા ચોપાટી ઉપર સત્ય અહિંસાહાર આવ્યું છે તેને ખ્યાલ આપી તેને મજબૂત બનાવવા સમસ્ત વિશ્વને ઉદ્ધાર કરનાર વર્ડપીસ મિશનના જણાવ્યું હતું. ઉપક્રમે મુંબઈ ધ્રાંગ્રેસના પ્રમુખ શ્રીયુત એસ. કે. કારતક સુદ ૩ ના રોજ ભાયખલા મંડપમાં શેઠ પાટીલના અધ્યક્ષસ્થાને ૭ર સંસ્થાના સંયુક્તપણું રતનચંદજી ડાલીયાના પ્રમુખસ્થાને જન્મ જયંતિ નીચે વિરાટ સભા મળી હતી.
ઉજવવામાં આવી હતી. જે પ્રસંગે ઉપા. શ્રી પૂર્ણા
વર્તમાન સમાચાર
For Private And Personal Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સ્વીકાર–સમાચના.
-
-
--
નંદવિજયજી, મુ. ઈન્દ્રવિજયજી, પંડિત હંસરાજજી ચંદ શાહ એમ. બી. બી. એસ. ના સુપુત્ર શ્રી શાસ્ત્રી અને પ્રીયત ચંદુલાલ વર્ધમાન આદિના પ્રવચને રમણિકલાલ: વીશ વર્ષ બેસતાં જ એલએલ. બી. થયા હતા. એ રીતે બે દિવસ સુધી જયંતિ ઉજવી ની પરીક્ષામાં સેકન્ડ કલાસમાં પાસ થયા છે. ગુરુભક્તિ કરવામાં આવી હતી.
કોલેજને અભ્યાસ અહિં કરી મુંબઈ લેં-કલાસમાં ભાયખલા ખાતે કારતક સુદ ૨ રવિવારે સવારે અભ્યાસ કર્યો હતે. આટલી નાની ઉંમરે આ ૮ થી ૧૦ સુધી મુંબઈના નાણાપ્રધાન છે. જીવરાજ પરીક્ષા પસાર કરવા માટે ભાઈ રમણિકલાલ તથા મહેતાના પ્રમુખપણા નીચે જયંતી ઉજવતાં તેઓ તેમના કુટુંબીઓને ધન્યવાદ ઘટે છે. આટલી નાની શ્રીએ જણાવ્યું કે ધન્ય છે એ પુરુષને કે જેણે જ્ઞાનની વયમાં ઉપરોક્ત પરીક્ષા પસાર કરવાને ભાવનગર
જ્યોત જલતી રાખી. જ્ઞાનના ફેલાવા માટે તેઓશ્રીએ જૈન સમાજમાં પ્રથમ દાખલો છે. અને ચિ. રમણિકકરેલા પ્રયાસો જાણી આપણે સૌ મગરૂર થઇએ છીએ. લાલની ભાવિ કારકીર્દી માટે સકલતા ઇછીયે છીયે. આપણા દેશમાં ગમે તેટલા ધર્મ હોય તે સૌ
શ્રી શાંતિચંદ્ર સેવા સમાજ ભાઈચારાથી રહે તે સેનું કલ્યાણ થાય. જે ધર્મો
શ્રી શાંતિચંદ્ર સેવાસમાજ-અમદાવાદને ૨૬ મા આ૫ણને સમાનતા શીખવે તે ધમ પૂજ્ય છે. છેવટે વર્ષના વાર્ષિક ઉત્સવે ધ્રાંગધ્રાનિવાસી શેઠ પુરૂષઆચાર્ય મહારાજનું દીર્ધાયુ ઈયું હતું. ત્યારબાદ
ત્તમદાસ સુરચંદ વેરાના પ્રમુખપણા નીચે સં. કારતક ખીમજીભાઈ છેડાએ તારે તથા પત્રો વાંચી સંભ
શુદ ૧૨ ના રોજ ઉજવવામાં આવ્યો હતો. સાથે લાવ્યા હતા. ભારતભરમાં ધણુ સ્થળે આચાર્ય
શ્રી અષ્ટાપદજી પૂજા ભણાવવામાં આવી હતી. રાત્રિના મહારાજની જન્મ જયંતિ ઉજવાઈ હતી. ત્યારબાદ
સવા આઠ વાગે મેળાવડો કરવામાં આવ્યો હતે. આ૦ શ્રીજીએ સંદેશ આપે કે મારા ગુરુજી
પ્રથમ મંગલાચરણ થયા બાદ શેઠ કાંતિલાલે પ્રમુખપાસેથી મેં જે મેળયું તે જનતાને આપ્યું છે.
શ્રીને પરિચય આપ્યા બાદ સંસ્થાના મંત્રીએ વાર્ષિક મારામાં લેવા જેવું લાગે તો તેનું અનુકરણ કરે, એ
હિસાબ, કાર્યવાહી રજુ કર્યા બાદ પ્રમુખશ્રીએ જુદા
જુદા ખાતાઓમાં રૂા. ત્રણ હજારની સખાવત કરી મારો સંદેશ છે. ત્યારબાદ શ્રી નાથાલાલ ડી. પરીખ તથા જૈન કોન્ફરન્સ ઉપપ્રમુખ શ્રી મોહનલાલ
હતી. આ સંસ્થા જૈન સમાજની સેવા ઉત્સાહ અને
ભાવપૂર્વક કરે છે. ચેકસી, ઉપાધ્યાયજી પૂર્ણાનંદવિજયજી, ૫, શ્રી વિકાશવિજયજીએ દીર્ધાયુ ઈચ્છવા સાથે આ મહારાજશ્રી જન સમાજ માટે વર્ષોથી કાર્ય કરી રહ્યા છે તે
સ્વીકાર–સમાલોચના ઉપર વિવેચનો કર્યા હતા. છેવટે આભાર માનતાં ૧ ભાભારતી અથવા ભગવત પંચાસભા વિસજન થઈ હતી.
શિકા. રચયિતા-ન્યાયવિશારદ-ન્યાયતીર્થ મુનિરાજ
શ્રી ન્યાયવિજયજી મહારાજ. આ લઘુ પરંતુ ભક્તિઆ વર્ષના બેસતું વર્ષે જ્ઞાનપૂજન સાથે આ ભાવના તેને રસસ્વાદ-પરિપાક પ્રથમ શિખરિ સભાના પ્રમુખ શેઠ શ્રી ગુલાબચંદ આણંદજી તરફથી વિહાર પરિછેદમાં તથા બીજા શાર્દૂલચરણ બીજા દુધપાન અને શ્રી જ્ઞાનપંચમીના રોજ સભામાં જ્ઞાન પરિવેદમાં અને ત્રીજા વિવિધનાદ ત્રીજ પરિચ્છેદમાં પધરાવી પૂજન, ભક્તિ વગેરે કરવામાં આવેલ. મળી ૫૦ મૂળ સંસ્કૃત કાવ્યો તેના સરલ અને સુંદર
અનુવાદ સાથે વિદ્વત્તાપૂર્ણ સર્વમાન્ય રીતે આપવામાં એલએલ, બી, માં પસાર થયા, આવેલા છે, સાથે ભક્તિમહિમા પ્રશસ્તિ પણ છેવટે આ સભાના સભાસદ ડોકટર જસવંતરાય મૂળ- આપેલ છે. પરમામા-દેવાધિદેવની રસમય ભકિતમય
For Private And Personal Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
૮૦
www.kobatirth.org
અમૃતરસમાં મનનપૂર્ણાંક નિર'તર વાંચવા અને સ્મરણુમાં રાખવા જેવી આપી છે. પૂજ્ય મુનિરાજની એક એક કૃતિ વાંચવા જેવી રચાય છે તે પ્રકાશન થાય છે.
૨ સામાયિકસૂત્ર—પ્રકાશક શ્રીસાગર લાઈબ્રેરી અગાસી બંદર. મ્હોટા ગુજરાતી ટાઇપમાં પચ્ચક્ખાણુ સહિત આ મુક પ્રગટ કરવામાં આવી છે. કિ, એ આના
૩ શ્રી જૈન શ્વેતાંબર મૂર્ત્તિપૂજક વિદ્યાર્થીભવન કડીનેા સંવત ૨૦૦૮ના રિપોટ" અમેને મળ્યા છે. કાયવાહી સુંદર અને ચેાખવટવાળા આ રિપો છે. કાય વાહકો લાગણીવાળા છે. સવ` પ્રકારની સહાય આપવાની જરૂર છે.
શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય સુબઇના આડત્રીશમા વાર્ષિક રિપોર્ટ અમેને મળ્યા છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
For Private And Personal Use Only
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
તેને માટે અને સેક્રેટરી અને કાયવાહક કમીટીના ગૃહસ્થાના શુભ પ્રયત્નવડે ખીજા અઢીલાખ જૈન સમાજ પાસેથી મેળવી રૂા. પાંચ લાખની સહાય મેળવી, છતાં સેક્રેટરી સાહેબે વગેરેના જે મનેરથા આ સંસ્થા માટે છે તેને માટે જરૂર હજી પણ આર્થિક સહાયની જરૂર છે. અમારે કહેવું જોઇએ
કન્યા છાત્રાલય માટે હજી મકાનની જોગવાઈ થઈ શકી નથી તે જૈન સમાજ માટે જલ્દી જરૂર વિચારણીય છે. આખા ભારતવર્ષોંમાં બંને પ્રકારની કેળવણી અપાવતી સહાય કરવા પાત્ર મા એક જ સંસ્થા છે અને તેની સુંદર કાયવાહી, ચેખવટ અને પ્રમાણિકતા આ રિપોર્ટ વાંચતાં માલમ પડયુ છે. દરેક શ્રીમંતાએ આ સંસ્થાના અધૂરા કાર્યો મનેરથા પૂજ્યપાદ યુગવીર આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજય-માટે શ્રીયુત કપૂરચંદભાઈ વગેરે ભાઈઓનું અનુકરણ વલ્લભસૂરીશ્વરજીના આશીર્વાદ સાથે અને પૂજ્યશ્રીના જલ્દી કરી સારી રકમ આપવી જોઈએ. ખીજી ઉપદેશ અને સુ ંદર પ્રયત્નવડે ૩૮ વર્ષી ઉપર સ્થાપન કામની હરાલમાં કેળવણી વગર જૈન સમાજ ઊભી થયેલ હાવાથી તેઓશ્રી તેના આદ્યપ્રેરક છે. આ સંસ્થાની રહી શકે જ નહિ, જૈન સમાજના સામાન્ય સ્થિતિશરૂઆતથી જ સેક્રેટરીએ, કાયવાહક કમીટીના સભ્ય વાળા મનુષ્યા મ્હોટી રકમ ન આપી શકે તે હિંદુમાંના અને દાનવીર જૈન બંધુએના સહકાર સહાયવડે તે પ્રદેશના જૈન એ દરેક કુટુંબનાં મનુષ્ય આ સંસ્થા ઘણી પ્રગતિશીલ થઇ છે. પ્રથમ શ્રી દીઠ એક એક પૈસે શ્રો મહાવીર વિદ્યાલયને દર વર્ષે વિદ્યાલય માત્ર મુંબઇમાં અને પછી અમદાવાદ અને ફાળા માકલી આપવા જોઇએ. જ્ઞાનદાન એ સર્વાં પુનામાં તેની બે શાખાઓ, કન્યાછાત્રાલયની યોજના, દાનમાં સર્વશ્રેષ્ઠ દાન છે. અમે માનીએ છીએ કે ડાર અભ્યાસ કરનાર વિદ્યાર્થીઓને લેાન વગેરેના આ અમારી સૂચના શ્રીમત અને અન્ય બધુ સહાય વગેરે શિક્ષણના ધામે કરવામાં આવ્યા છે. ધ્યાનમાં લેશે, અને અમે પણ પરમાત્માની પ્રાથના પ્રથમ શ્રીયુત ચ ંદુલાલ સારાભાઇ મેાદી અને સદ્ગત કરીએ છીએ કે-આ વિદ્યાલય દિવસાનુદિવસ પ્રગશ્રી મોતીચંદ ગિરધરલાલ કાપડિઆ સેક્રેટરી હતા તિમાન, ગૌરવશાળી બને અને સેક્રેટરી અને કાયઅને આ સ ંસ્થા પ્રગતિશીલ થતી હતી, પરંતુ શ્રી વાકાના સર્વાં મનેરથા-ભાવી કેળવણીનાકાર્યાં વેળાસર મેાતીય ભાઇના સ્વર્ગવાસ થયા પછી આ સસ્થાના પૂર્ણ થાય તેમજ હિંદના દરેક શહેરામાં તેનો શાખાઓ સુભાગ્યે અને પૂજ્ય આચાર્ય મહારાજની પ્રેરણા સ્થપાય તેમ પરમાત્માની પ્રાર્થના કરીએ છીએ. ઉપદેશ અને આશીર્વાદડે શ્રીયુત ચંદુલાલ વમાન યુગવીર જૈનાચાર્ય શ્રી વિજયવલ્લભીધરજી જેવા શ્રામત, પુણ્યશાળી, બુદ્ધિશાળી શ્રી મેાતીચંદ ભાઈના અભાવે આ સસ્થાને સેક્રેટરી પ્રાપ્ત થયા અને તરત જ શ્રીયુત કપૂરચદભાઇ, શ્રી ઝવેરચંદભાઇ અને કેવળચંદ્રભાઇ તેમચંદ્રભાઇએ આ સંસ્થાની કદર કરી રૂા. અઢી લાખની સખાવત કરી અને
મહુારાજનું જીવન અને પ્રવચન. કૃપાળુ યુગવીરઆચાર્ય શ્રો વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજશ્રીના શિષ્ય રત્નમુનિરાજશ્રી જનકવિજયજી મહારાજ તથા પરમાર ક્ષત્રિય જૈનધમ પ્રસારક સભા તરફથી એક એક કાપી ભેટ મળી છે.
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨ સજઝાયમાળા—શાસ્ત્રી શુદ્ધ રીતે મોટા અક્ષરાથી છપાયેલ, શ્રી પુર્વાઅય—અનેક જૈન પડિતા વિચિત, વિવિધ વિષયક વૈરાગ્યાદિ રસેટપાદક, આત્માને આનંદ આપનાર ૧૭ મા સૈકાથી અઢારમા સૈકા સુધીમાં થઈ ગયેલા પૂજ્ય આચાર્ય દવા અને પંડિંત મુનિમહારાજાએ રચેલ સજઝાયનો સંગ્રહ મા ગ્રંથમાં આવેલા છે કે જે વાંચતા મહાપોના ચારિત્રની ઘટના અાપશી પુત્વની જાહોજલાલી, અને વાચકને વૈરાગ્યવ્રુત્તિ તરફ દોરે છે. ( પ્રથમ ભીમસીંહ માણેકે છપાવેલી તે જ ) હાલમાં તે મળી શકતા નથી અમારી પાસે માત્ર પચીશ કાપી આવી છે. પચાસ ફામ” ૪૦૮ પાનાના સુંદર કાગળેા શાસ્ત્રી માટા ટાઈપેા, અને કપડાના પાકા બાઇડીંગથી અન્ન'કૃત કરેલ છે કિંમત રૂ. ૪-૮-૦ પાસ્ટેજ જુદુ’ મૂળ કિં', આપવાની છે. )
- લખેઃ શ્રી. જૈન માત્માનદ સભા-ભાવનગ૨૦
૧, શ્રી શ્રેયાંસનાથ જિનેશ્વરનું સચિત્ર ચરિત્ર, અનેક રંગના વિવિધ અવસ્થાના ફટાએ, સુંદર બાઈડીંગ કવર છેકેટ સાથે પર્યાવત મનુષ્યાનું ઉચ્ચ કોટીનું જીવન કેવું સુંદર હોય છે, તેના સુંદર નમુના આ ચરિત્રમાં છે,
( ભગવાનના ભાગલા ત્રીજા ભવમાં તેઓ શ્રી ભુવનભાનુ રાજાના સપત્ર શ્રી નલિની ! J©મ નામે રાજપુત્ર હતા. ધ્રુવનભાનુ રાજ અને નલિની ગુહમ રાજપુત્ર બને જયારે પાઈ અવનવા આશ્ચર્ય સાથે આનંદ ઉત્પન્ન કરે તેવા પ્રસંગે રાજધાની છોડી અનેક શહેરો, જંગલ, ઉલ્લાના-વા ઉપવતામાં પરિભ્રમણ કરતાં તે બંને મહાન પુરુષની ધમભાવના, પરોપકારપણું', દેવ ભક્તિ, નમસ્કાર મહામંત્રની અખૂટ શ્રદ્ધા અને પૂર્વના પ્રૌદયવડે વિભવ, સંપત્તિ, સુખ, સુંદર આદર્શ રીરતાની પ્રાપ્તિ વિદ્યો, અને સં'કટ વખતની વૈર્યતા, અને રાજનીતિ તે વખતની સામાજિક નીતિ ન્યાયનીતિ, શહેર, ઉદ્યાનાના, વર્ણ ના, ધર્મગુરુઓની દેશનાઓના લાભ વગેરે આ ચરિત્ર સપૂણું વાંચતા આમિક આનંદ, અનુકરણીય સુંદરપ્રસગા પ્રાપ્ત થામ છે..
૨. “ જ્ઞાનપ્રદીપ શ્ર'થ ?( ભાગ ત્રીજો ), દરેક મનુષ્યને-અહુ પજ્ઞને પણ સરસ રીતે સમજી શકાય અને ઉરચ જીવન કેમ છવાય, જીવનમાં આવતાં સુખ દુઃખના પ્રસગાએ કેવી પ્રવૃત્તિ આદરી, તેન* દિશાસુચન કરાવનાર, અન તwાળથી સંસારમાં રઝળતા આરમાને સાચા રાહ બતાવનાર, સમાગ", સ્વર્ગ અને મોક્ષ મેળવવા માટે ભાગીયારૂપ આ ગ્રંથમાં આવેલા વિવિધ તેર વિષય છે. જે પ્રથા માટે જૈન જૈનેતર મનુષ્યએ પ્રશંસા કરેલ છે. પુષ્પમાળારૂપે વિદ્વાન આચાર્ય મહારાજ વિજયકેતુરસુરિમહારાજે સાદી અને સરલ ભાષામાં રચેલા છે. કિંમત છે રૂપીયા પેસ્ટેજ જી ૬. તૈયાર છે. શ્રી બૃહત્કલ્પસૂત્ર—છો ( છેલ્લા ) ભાગ સંપૂણ. તૈયાર છે.
મુનિરાજશ્રી તથા જ્ઞાનભંડારાના વહીવટ કરનાર મહાશા, જેમણે પ્રથમ પાંચ ભાગ લીધેલા છે, તેમણે આ છઠ્ઠો #ાગ સત્વર મંગાવી લેવા વિનતિ છે. ઘણી જીજ નકલા સિલિકે છે. આ છો ભાગ સંશાધના સાથે મહાન પ્રયતનવડે સાક્ષરશિરામણિ, પૂજ્ય મુનિરાજ શ્રી પુણ્યવિજ્યજી મહારાજે મહામલી, પ્રમાણિક, સવ" માહિતી પૂર્ણ, સુદર સંકલનાપૂર્વક પ્રસ્તાવના સાથે સંપાદન કરેલ છે.. - આ ગ્રંથ ઉચી ટકાઉ લેઝર પેપર ઉપર, સુંદર શાસ્ત્રી ટાઈપમાં નિર્ણયસાગર મુમિy Bસમી છપાયેલ છે. આ પ્રજા આગમ ધણાં ગ્રંથ વર્ષો સુધી ટકી શકે, અને જ્ઞાનભંડારાના શણગારરૂપ અને તે દ્રષ્ટિએ જ બધી રીતે મેટા ખર્ચ કરી સુ દરમાં સુંદર તેનું પ્રકાશન કરેલ છે.
આવા વિદત્તા પણ પૂજ્ય ભાગમે મેટા ખર્ચ કરી વારવાર છપાતાં નથી જેથી જલદી મગાવી લેવા નમ્ર સૂચના છે. | કિંમત રૂા. ૧૪) સેળ વી.પી. પાસ્ટેજ રૂા. પuો જુદુ'. લખા:-શ્રી જેના આત્માનદ સભા-ભાવનગર,
For Private And Personal Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra www.kobatirth.org Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir Reg. No. B. 314 સભાના મેમ્બર થવાથી થતા અપૂર્વ લાભ, રૂા. 501) રૂા. પાંચસે એક આપનાર ગૃહરથ સભાના પેટ્રન થઈ શકે છે. તેમને છેલ્લા પાંચ વર્ષમાં પ્રગટ થયેલા ગુજરાતી પ્રકાશને ભેટ તરીકે મળી શકે છે.. રૂા. ૧પ) પહેલા વર્ગના લાઈફ મેક્સ ભર થનારને ચાલુ વર્ષ ના બધા ગુજરાતી પ્રકાશના ભેટ મળી શકે છે અને અગાઉના વર્ષના પુસ્તકે પાણી કિંમતે મળી શકે છે. - રૂા. 51) બીજ વમના લાઈફ મેમર. તેમને પુસ્તકની જે કિંમત હશે તેમાંથી ત્રણ રૂપિયા કમી કરી બાકીની કિંમતે આ વરસના પુરત કા બેટે મળી શકશે; પણ શ. 50) વધુ ભરી પહેલા વર્ગ માં આવનારને પહેલા વર્ગને મળતા લાભ મળશે. બીજા વર્ગમાં જ રહેનારને ત્રણે રૂપી ખાની કીંમતના ભેટ મળશે. - રૂા. 101) ભરનાર પહેલા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરોને નીચેના સાત વર્ષોમાં જે પુસ્તકો ભેટ આપવામાં આવ્યા છે તે નીચે મુજબ છે. જેમાંથી પેદ્રત થનારને છેલ્લા પાંચ વર્ષના પુસ્તૉ ભેટ મળો. સ. ૨૦૦૩માં શ્રી સંધપતિ ચરિત્ર-(સચિત્ર ) કિં'. #aa. 6-80 e શ્રી મહાવીર ભગવાનનાં યુગની મહાદેવીએ 55 % 3-8-0 સ', ૨૦%માં શ્રી વસુદેવ હિંઠી ભાષાંતર * ) ૧પ-૦-૦ શ્રી શાંતિનાથ પ્રભુ ચરિત્ર ( સચિત્ર ) 95 9 7-2-9 સં. ૨૦૦૫માં શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્ર ( સચિત્ર ) 9 55 13-0-2 સં. ૨૦૦૬માં શ્રી દમયની ચરિત્ર (સચિત્ર ) 9 55 6-6-0 જ્ઞાન પ્રદીપ ભાગ 2 by 53 4-0-0 આદશ સ્રી રત્ના ભાગ 2 જૈન મતકા સ્વરૂપ સ. 2007) શ્રી કથાનકોષ ભાષાન્તર ગુજરાતી ભાગ 1 7 3 10-0-0 શ્રી તીર્થકર ચરિત્ર (સચિત્ર ). 5 ) -0-0 શ્રી અનેકાન્તવાદ >> . -0-0 ભક્તિ ભાવના નતન સ્તવનાવની >> છ 0-8-0 સં', ૨૦૦૯માં શ્રી શ્રેયાંસનાથ ચરિત્ર-સચિત્ર 5 ઇ 7-8-0 જ્ઞાન-પ્રદીપ ભાગ ત્રીજો નમસ્કાર મહામત્ર 8 9 1-2-e 5. 86-0-0 સં. 2010 માં આપવાના બેટના પુસ્તકૅ તૈયાર થશે ત્યાં સુધી નવા થનાર લાઈફ મેમ્બરને ઉપરોક્ત સં. 2009 ના ભેટના પુસ્તકૅ ભેટ મળશે. તે પહેલા વર્ગના લાઈફ મેમ્બરની શ રા. 101) ભર્યેથી રૂા. ૧૭)નું શ્રી પાર્શ્વનાથ ચરિત્ર શ. 7) વધુ ભયે'થી આપવામાં આવશે. માટે પ્રથમ વર્ગના લાઈક્રૂ મેમ્બર થઈ મળતા ભેટના પુસ્તકૅનો લાભ મેળવે. લીન બંધુઓ અને હેનને પેટૂનપદ અને લાઈt મેમ્બર થઇ નવા નવા સુંદર પ્રથા ભેટ મેળવવા નમ્ર સૂચના છે. એકાવન વરસથી પ્રગટ થતું આમાનંદ પ્રકાશ માસિક દર માસે જિંદગી સુધી ભેટ મળશે. મેમ્બર થવામાં જેટલા વિલંબ થશે તે વરસના બેટના પુરતક ગુમાવવાના રહેશે; અત્યારસુધીમાં આશરે 70 0 સંખ્યા લાઈફ મેમ્બરાની થઈ છે. 9 2-0-0 7 2008 >> 2-0-0 તા. 14-1-5 2009 પાસ વદ 13 શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા. ભાવનગર મઢમ : શાહ ગુલાબચ સા@@ાઇ 9 મી મieષ પ્રિન્ટિંગ પ્રેસ : દાણાપીઠ્ઠશાવનગા. For Private And Personal Use Only