________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તીર્થ
૨૧૧
સુમાલિને મોટો ભાઈ હતો. એટલે રાવણને દાદે સુમાલી અને તેને માટે ભાઈ માલી રાવણને સેવક હોય એ વાત બંધ બેસે જ શી રીતે? વળી વિષષ્ટિશલાકાપુરુષચરિત્ર વાંચતાં એમ પણ જણાય છે કે રાવણના જન્મ પહેલાં જ મલિીનું મૃત્યુ થઈ ગયેલું હતું એટલે માલી-સુમાલિની વાત સંગત થતી નથી. જ્યારે પદ્માવતી દેવીએ પાતાળલંકાના સ્વામી અને રાવણના બનેવી તરીકે ખરદૂષણને કરેલો ઉલેખ બરાબર મળી રહે છે. (જો કે ખર અને દૂષણ પરસ્પર બે ભાઈઓ હતા છતાં બંને ભાઈઓની જોડી હોવાને લીધે એકને માટે પણ ખરદૂષણ નામ વાપર્યું હોવામાં વાંધો નથી.) ત્રિષષ્ટિશલાકા પુરુષચરિત્રના ૭મા પર્વના ૨ જા સર્ગમાં જણાવ્યા પ્રમાણે રાવણે ખરને પિતાની બહેન શૂપર્ણખા (અપરનામ ચંદ્રણખા) પરણાવી હતી અને તેને પાતાળલંકા નગરીને રાજા બનાવ્યું હતું. ભોગોલિક વર્ણને જોતાં જણાય છે કે પાતાળલંકા કિષ્કિરધાનગરીની પાસે (પ્રાયે ઉત્તરદિશામાં) હાલના મદ્રાસપ્રદેશમાં કેઈક સ્થળે હતી. રાવણની લંકા નગરીની જેમ સિંહલદ્વીપમાં પાતાળલંકા સમજવાની નથી. (જુઓ ત્રિ. શ. પુ. પર્વ ૭. સર્ગ ૬.).
પદ્માવતીના કથનમાં ખરદૂષણ જે વિગેલિ આવ્યાનો ઉલ્લેખ છે તે ઇલિ ગામ નિઝામસ્ટેટમાં અત્યારે પણ વિદ્યમાન છે અને તે વર્તમાનમાં લગભગ વીશ હજાર મનુષ્યની વસ્તીવાળું મોટું ગામ છે.
એલચપુરના એલચ અપ૨નામ શ્રીપાળ નામના ચંદ્રવંશીય રાજાને જે ઉલ્લેખ છે તે પણ મળી રહે છે. એલચપુર શહેર ઉમરાવતીથી વાયવ્યકોણમાં ૩૦ માઈલ દૂર, તેમજ આકેલાથી ઈશાનકેણમાં લગભગ ૫૦ માઈલે તથા અંતરિક્ષ-શિરપુરથી લગભગ હ૫ માઈલે આવેલું છે. અત્યારે પણ આ લગભગ ચાળીશ હજાર મનુષ્યની વસ્તીવાળું શહેર છે. ઈતિહાસ એમ કહે છે કે એલિચપુર અંગ્રેજોના હાથમાં આવ્યું લગભગ ત્યાં સુધી સેંકડો વર્ષ સુધી સમગ્ર વરાડ દેશના પાટનગર તરીકે હતું. છેલ્લા હજાર વર્ષનો વરાડને ઈતિહાસ એવિચપુરથી è પાડી શકાય તેમ નથી. એટલે અંતરિક્ષજી-શિરપુર વરાડ દેશનું જ ગામ હોવાને લીધે વરાડનો રાજા એલિચપુરથી નીકળીને શાંતિ મેળવવા માટે ત્યાં ગય હાય એ સર્વથા બંધબેસતું છે. વળી આ દેશના જૈનેતર ઇતિહાસકારો પણ જૂનાં લખાણે આદિને આધારે જણાવે છે કે “ઈલિરાજા સં. ૧૧૧૫ માં એલિચપુરની ગાદી ઉપર આવ્યું હતું અને તે ચુસ્ત જૈનધમી હતો, તથા તેણે વરાડમાં જૈનધર્મના પ્રચાર માટે ઘણો પ્રયત્ન કર્યો હતો.” આ ઇલ અને આપણે એલચ એક જ જણાય છે. અહીંના દિગંબર જૈને તે અંતરિક્ષજીના સ્થાપક રાજાનું દુ નામ જ જણાવે છે. આની સાથે પદ્માવતીદેવીએ સં. ૧૧૪૨ માં એલચ શ્રીપાળ રાજાએ અંતરિક્ષની પ્રતિષ્ઠા કર્યાની જે વાત જણાવી છે તે સરખાવતાં બરાબર મળી રહે છે, કેમકે સં. ૧૧૧૫ માં ગાદીએ આવેલ રાજા સં. ૧૧૪ર માં પ્રતિષ્ઠા કરે એ વાત સર્વથા સંભવિત છે. તવારીખી ઈ અમજદી
૭ આ લેખકના સમયની મેં ઘણી તપાસ કરી, પણ કંઈ પત્તો ખાધે નથી, પણ જૂનો છે એ નક્કી. મેં આ હકીકત બુલઢાણુના યાદવ માધવ કાળેએ લખેલા વાવ તિહાર (વરાડને ઇતિહાસ) નામના અતિ વિરતૃત પુસ્તકમાંથી લીધી છે.
For Private And Personal Use Only
