Atmanand Prakash Pustak 047 Ank 11

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Catalog link: https://jainqq.org/explore/531560/1

Page #1

F; ;
પુસ્તકે ૪૭ મુ.
જરત
કર
આમ
સં. ૫૫ તા. ૧૪-૬-૫૦
અંક ૧૧ મે,
જયણ
વાર્ષિક લવાજમ રૂા. ૩૦-૦ પારટેજ સહિત.
(tI1/it/II/IIIIIT RI][][tt Sી.
પ્રકાશકઃ
11111111 Jill'iiiiiiiii
પર
શ્રી જન આત્માનંદ સભા, જ
| ભાવનગર

Page #2

અ નુ * મ ણિ કા.
૧ શ્રીમદ્ વિજયાન ંદસરીશ્વરજીની સ્તુતિ ૨ અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તી ... ૩ તત્તાવળેાધ
૪ વિશ્વવાસત્
...
...
...
૫ સભા-સમાચાર
૬. સ્વીકાર-સમાલાચના
૭ શે શ્રી કાન્તિલાલ પ્રતાપશીતે સ્વર્ગ વાસ
...
39
૨૦૭
( લે. વિનયવિજયજી મહારાજ ) ૨૦૫ ( લે. જ ખૂવિજયજી મહારાજ ) ( લે. આચાર્ય શ્રી વિજયકસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ ) ( લે. ચંદ્રપ્રભસાગર ) ( પ્રે।. હીરાલાલ રસિકદાસ કાપડીયા એમ. એ. ) ( સભા )
૨૧૬
૨૧૯
૨૨૦
૨૨૧
( સભા )
૨૨૩
૨ સધવી પ્રાગજીભાઈ મેઘજીભાઇ લાઇફ મેમ્બર
૩
શ્રી ભ્રાતૃચંદ્રાયુણ્ય જૈન જ્ઞાનલડાર હા. દામજી કેશવજી શાહ
૪ શ્રી કએ ઈ તી જૈન લાઇબ્રેરી હા, શેઠે લાલસા લઠ્ઠા
આ માસમાં થયેલ માનવતા પેટ્રન સાહેબ અને લાઇફ મેમ્બર. ૧ શેઠ ખીમચ૬ લલ્લુભાઇ
પેટ્રન સાહેબ
૫ શ્રી ગેધાવી જૈન વે મૂતિ લાઈબ્રેરી લાઇમેમ્બર
...
www
હા. શાહે જ્વરાજ હરજીવનદાસ
૬ શાહ પદમશી મગનલાલ જૈન
७
રમણીકલાલ કેશવલાલ માથકીયા ૮ શાહ વિનયચંદ કુવરજી જેઠાભાઇ ૯ ફોટોગ્રાફર રતિત્રાલ પ્રભુદાસ ખીજા વર્ગ માંથી
આ માસિક સાથે જૈન સસ્તા સાહિત્ય વિષેના ઇનામી નિબંધ સંબધી છાપેલ નિવેદન વાંચવા લેખાને નમ્ર સુચના છે.
ખીજા પુસ્તક “ શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર '
“ શ્રી દ્વાદશાર નયચક્ર ( ન્યાયના ગ્રંથ ) ”
જે વિદ્રાન મુનિ પુંગવ ( ન્યાય અને ઇતિહાસના નિષ્ણાત હોવા છતાં ) સાક્ષર શિરામણિ, સાહિત્ય રત્ન વિદ્વ મુનિરાજશ્રી પુણ્યવિજય મહારાજ માટે અસાધારણ માન અને પૂજ્યભાવ ધરાવે છે, તેવા મુનિ રત્ન શ્રી જન્મવિજયજી મહારાજ જેએ હુલ દક્ષીણુ હિંદના અનેક શહેરમાં વિચરી જૈન સમાજ ઉપર અનેક ઉપકાર પેાતાના ગુરૂવર્ય પૂજયશ્રી ભૂવનવિજયજી મહારાજ સાથે કરી રહ્યા છે તેએ સાહેલ્મે ઉપરાકત ગ્રંથનુ આદિવા અંત સુધીનુ પ્રેસ કાપી કરવાનું, સશોધન તથા સંપાદન કાર્ય કરેલ છે. તેના અંગોની પૂર્તિનુ થે।પુ કા બાકી રહેલ છે તે પૂર્ણ થતાં આ ગ્રંથ છાપવા માટે પરમ કૃપાળુ મુનિરાજશ્રી પુણ્યવિજયજી મહારાજની આજ્ઞા પ્રમાણે પ્રેસમાં મુકાશે.
હજી તે ગ્રંથ છપાયા નથી માટે કાઇએ મગાવવા તસ્દી લેવી નહિં
આ સભામાં નવા સભાસદાની વૃદ્ધિ કેમ થતી જાય છે ? નવા થનારા જૈન એ અને હેનાએ જાણવા જેવુ' અને સભાસદ થઇ ભેટના સુંદર નવીન નવીન ગ્રંથાના લાભ લેવા નમ્ર સૂચના.
સ. ૨૦૦૨ -૨૦૦૩-૨૦૦૪ એ ત્રણ સાલમાં તે વખતે અને આ વર્ષોંના રિપોર્ટ માં જણાવ્યા પ્રમાણે
21. 41. 3

Page #3

નવા માનવંતા પેટ્રન સાહેબ—
GA
A
શ્રી અહેાદચ પ્રી. પ્રેસ–ભાવનગર.
શ્રીયુત શેઠશ્રી ખીમચંદ લલ્લુભાઇ-ભાવનગર.
473
KAKAKAKAKAKAKAKAKAK AKAKAKAKAKAKAKAKAK
O

Page #4

શેઠશ્રી ખીમચંદ લલુભાઇના જીવનપરિચય. | ભાવનગર એ જૈનોની વિશાળ વસ્તીવાળું શહેર છે. વીશાશ્રીમાળી જ્ઞાતિમાં શેઠ લલુભાઈ ઓધવજી કે જેઓ ધર્મશ્રદ્ધાળુ હતા તેમને ત્યાં સં'. ૧૯૫૫ની સાલમાં માતુશ્રી જડીબાઇની કુક્ષિમાં શ્રી ખીમચંદભાઈના જન્મ થી હતા. બાલ્યાવસ્થાથી જ માતાપિતા તરફથી ધમ નાં ઉત્તમ સંસ્કાર મળ્યા હતા.
જેમ જેમ શ્રી ખીમચદભાઈનું વય વધતું ગયું તેમ તેમ ધર્મનાં સંસ્કાર વધવા સાથે વ્યાપાર તરફ અભિરૂચિ જાગ્રત થવા માંડી. પોતાની પંદર વર્ષની લઘુવચે વ્યાપારમાં જોડાયા. તેઓ ઉદ્યમી અને ખંતીલા હોવાથી થોડા જ વર્ષોમાં નાગરવેલનાં પાનનો જથ્થાબંધ વેપાર શરૂ કર્યો.
જેમ જેમ વેપાર વધવા લાગ્યો તેમ તેમ લક્ષ્મીદેવીની તેમનાં પર સંપૂર્ણ કૃપા થઈ. કેટલાક ગૃહસ્થાને પાન જેવા વેપારમાં નાનપ લાગે છે, પરંતુ પાનનો વેપાર કરવાથી શ્રી ખીમચંદભાઈ કેટલા આગળ વધ્યા છે તે તેમનાં જીવન ઉપરથી આપણને માલુમ પડે છે.
| તેઓએ અનેક તીર્થની યાત્રા કરી છે. શ્રી કેશરીયાજી, તારંગા, ઉનાદેલવાડા, કમ્બાઈ, સંખેશ્વરજી, વલભીપુર, પાલીતાણા, તળાજા, કદંબગિરિ, ઘોઘા વગેરે સ્થ ાએ તીર્થયાત્રાને લાભ લેવા સાથે મળેલ સુકૃતની લક્ષમીના સદ્વ્યય પણ કર્યો છે. | સંવત ૨૦૦૪ ની સાલમાં પરમપૂજ્ય આચાર્ય મહારાજશ્રી વિજયનેમિસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાબરમતીથી વઢવાણુ અને મહુવા સુધીનાં વિહારમાં તેઓશ્રીએ ગુરુભક્તિ અને સ્વામીભક્તિનો અપૂર્વ લાભ મેળવ્યા છે અને સારી રીતે ખર્ચ પણ કરેલ છે.
તાજેતરમાં શ્રી કદંબગિરિ તીર્થ પર પ્રતિષ્ઠામાં શ્રી પ્રભુજીની બે પ્રતિમાજી પધરાવી શ્રી જિનેશ્વર દેવની અપૂર્વ ભક્તિ કરી છે અને તે નિમિત્તે મહોત્સવમાં વિવિધ ભક્તિ કરવામાં લગભગ રૂપીયા બારથી તેર હજાર રૂપિયાનો ખર્ચ કર્યો છે.
શ્રી ખીમચંદભાઈ પિતાનાં કુટુંબી જનોને ગુપ્ત મદદ કરે છે તેમજ ધર્મનાં ભેદભાવ વગર ઘણાં વિદ્યાર્થીઓને પુસ્તકે, ફી વગેરે આપે છે. | સભાની પ્રગતિશીલ પ્રવૃત્તિ, કાર્યવાહી વહીવટ, વ્યવસ્થા અને ઉચ્ચ કક્ષાના સાહિત્ય પ્રકાશને જોઈ અમારી વિનંતિને માન આપી આ સભાનું ગૌરવવતુ પેનપદ સ્વીકાર્યું છે તે માટે સભા તેમને ધન્યવાદ આપવા સાથે તેઓની વિશેષ ઉન્નતિ થાય, ધર્મનાં કાર્યોમાં ઉપાર્જન કરેલ લક્ષ્મીને વિશેષ વ્યય કરે તેમજ તેઓ દીઘરુ થઈ અનેક ધર્મનાં કાર્યો કરે તેમ પરમાત્માને અમારી પ્રાર્થના,

Page #5

શ્રીઆત્માનંદ પ્રકાશ.
.. પ્રકાશક
શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર ...
વીર સં. ૨૪૭૬.
પુસ્તક ૪૭ મું,
જ્યેષ્ઠ .:: તા. ૧૪ મી જુન ૧૯૫૦ ::
વિક્રમ સં. ૨૦૦૬.
અંક ૧૧ મે.
A
0
) કે તે
sy,
-
ॐ अर्हम् नमः પંજાબ દેશદ્ધારક ન્યાયનિધિ જૈનાચાર્ય ૧૦૦૮ શ્રીમદ્ વિજ્યાનંદસરીશ્વરજીની સ્તુતિ.
પ્રોજક અને મુક્ત કંઠે ગાનાર સાહિત્યપ્રેમી શ્રી વિનયવિજયજી મહારાજ.
શાર્દૂલવિક્રીડિત છંદ આત્મારામ સૂરીશ ગુણ સ્તવવા સામર્થ છે લેશ ને, તે યે એ જ સૂરીશ ભક્તિ કૃપયા ગાઉં જરા છંદમાં; મારું સાચું નહિ જ “સત્યમમ છે,” એ દયેયમાં ડેલતા, કીધો સત્ય સ્વીકાર “પાર અબ ત” સાધુ ભયે બેલતા. (૧)
મંદાક્રાન્તા છંદ આત્મારામે જગતભરમાં, ધર્મ-ડંકે વગાડ્યો, જેના નાદે વર અમરિકા, પ્રેમ ધર્મ જગાડ્યો તો વાવ્યાં વીર વચનનાં, દેવી “રૂપા” તનુજે, દિવ્યાકાશે રવિ ભ્રમણુતા, આ રવિ દર્શનાર્થે.
AA
દેહરા
મૃત્યુલોક ભૂગોળમાં, ગળા પશ્ચિમ પૂર્વક પૂર્વ કીર્તિડંકાવડે, પશ્ચિમ લાભ અપૂર્વ.

Page #6

છે
?
નારી પૂછે નાથને, ગગન નિશાકર માતા, છિદ્ર સદા દેખાય છે, કારણ કેણ કપાય? શ્રાવક કહે સુણ શ્રાવિકા, આત્મારામ સુયશ; ભેદીને એ ચંદ્રને, પ્રસર્યો સ્વર્ગ દિગંત. પાતાલે પણ તાલથી, નાગ કરે ગુણગાન સાક્ષી સાગર પૂરતો, નિરખી ચંદ્ર નિશાન.
હરિગીત છંદ
છે
ત્રણ લેકમાં ગુરુદેવના, ગુણગાન સહેજે થઈ રહા, પાવન થયા તે સર્વ જે, ગુરુદેવના શરણે ગયા; ગુરુદેવ ચરણે સેવતા, નિજ આત્મલક્ષમી લાભીએ, ગુરુદેવકેરું નામ “આત્મારામ” દે આરામને. પંજાબી ક્ષત્રિય વીર, એ શાસનધુરંધર શ્રી સૂરિ, સત્ય તત્વને પ્રતિબોધતા, પરમાર્થ જીવનમય સૂરિ; તપમૂર્તિ ત્યાગ વિરાગમય, શું શાન્ત રસ અવતાર એ, તત્ત્વનિર્ણય બેધના, ગ્રંથો રચ્યા ઉપકાર એ. ચારિત્રના ચૂડામણિ, સમ્રા શાસનના અહ, પંજાબ પંચાનન પ્રભુ, કરુણાતણી મૂર્તિ કહો, ષશાસ્ત્રવેત્તા, કુતીથીવાદી–ગજમદકેશરી, વીર શાસન નભદિવાકર, વંદના હૈ ભૂરી ભૂરી. પૂજ્ય સાધવર્ગની, આજ સંખ્યા દેખીએ, ઉપકાર એ ગુરુદેવને, ત્યાં તત્વદીક્ષા પેખીએ
જ્યાં જ્યાં ગુરુજી વિચર્યા, ઉપદેશ કીધે ત્યાગને, મહાવીરકેરા શાસન, શે વાયરે વૈરાગને ? શાસનોન્નતિ અતિ કરી, સૂરિ બાળબ્રહ્મચારી હતા, ઉપસર્ગ પરિસહ સહન-વહત, અડગ મૂર્તિ એ હતા અગણિત ગુણ ગુરુદેવના, સંક્ષિપ્ત ગુણ પ્રબંધમાં, શાસનપ્રભાવક શ્રી સૂરિજી, વલ્લભ વિનય વંદના
(૧૦)
(૧૧)
-
વે
એક

Page #7

॥ नमः श्रीअन्तरिक्षपार्श्वनाथाय ॥ श्री अंतरिक्षपार्श्वनाथजी तीर्थ.
(ગતાંક ૫૪ ૧૯૩ થી ચાલુ) શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ ભગવાનના સંબંધમાં પાવતીદેવીએ ભાવવિજયજીગણીને સર્વ વર્ણન કરીને મહિમા કહી સંભળાવે, અને ભાવવિજયજીગણ પાટણથી સંઘ લઈ અંતરિક્ષજી પધાર્યા ત્યાંસુધીને બધે વૃત્તાંત આપણે જોઈ ગયા. હવે પછી શું બન્યું, તે આપણે ભાવવિજયજી મહારાજના શબ્દોમાં જ જોઈએ–
“સંઘમાં આવેલા બધા યાત્રાળુઓને શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ પ્રભુજીનાં દર્શન થયાં, પરંતુ મંદભાગીઓમાં શિરોમણિ એવા મને ( આંખે ચાલી ગઈ હોવાથી) ભગવાનનું દર્શન ન થયું. આથી ખિન્ન થયેલા મેં અન્ન-પાનને ત્યાગ કરીને પ્રભુજીના દર્શનની ઉત્સુકતાથી વિવિધ પ્રકારની સ્તુતિથી શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ ભગવાનની (નીચે મુજબ) સ્તુતિ કરવા માંડી– - “હે જિનેન્દ્ર ભગવાન ! અપકારીઓ ઉપર પણ ઉપકાર કરનાર, કલિયુગમાં જાગતા દેવ તથા વાંછિત ફળને આપનાર એવા આપને નમસ્કાર છે. હે નાથ ! આપે સ્વાર્થ વિના પણ નાગને (અગ્નિમાં બળતે ઉગારીને) નાગરાજ (ધરણું) ક્યો છે. અને અતિનિષ્ફર તથા વૈર ધરાવનાર કમઠને પણ સમતિ આપ્યું છે. કરુણરસના ભંડાર હે સ્વામી! આપની ચિરકાલ સુધી સેવા કરનાર આષાઢભૂતિક શ્રાવકને આપે મેક્ષ આપે છે. ભક્તિથી આલિંગન કરતા હાથીને તમે સ્વર્ગમાં પહોંચાડ્યો છે, અને તેથી “ કલિક
૧ આ આષાઢતિ શ્રાવક તે છે કે જેમણે ગઈ ચોવીશીમાં નવમાં તીર્થકર શ્રી દામોદર ભગવાનના વખતમાં “તેમના મુખેથી પાર્શ્વનાથ ભગવાનના શાસનમાં પિતાને ઉદ્ધાર થશે” એમ જાણીને શ્રી શંખેશ્વર પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પ્રતિમા ભરાવી હતી. પાર્શ્વનાથ ભગવાનના શાસનમાં અષાઢી શ્રાવક મોક્ષમાં ગયા છે.
૨ અંગદેશની ચંપાનગરીમાં કરકડું રાજા રાજ્ય કરતા હતા. ચંપાનગરીની પાસે જ કાદંબરી અટવી હતી. તેમાં એક કલિનામે ડુંગર હતું તેની નીચે કુંડ નામે સરોવર હતું. શ્રી પાર્શ્વનાથ ભગવાન વિચરતા વિચરતા કુંડ સરેવરની પાસે કાઉસગ મુદ્રાથી ઊભા હતા. તે વખતે એક હાથી ત્યાં આવી ચડ્યો. ભગવંતને જોઈને તેને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું કે- પૂર્વભવમાં તે એક વામન (ઠીંગણો) બ્રાહ્મણ હતો. જોકે તેના વામનપણની ઘણું મશ્કરી કરતા હતા તેથી કંટાળીને તે આપઘાત કરવાની તૈયારી કરતું હતું ત્યારે એક શ્રાવકે આવીને તેને અટકાવ્યો અને ધર્મ પમાડ્યો. ત્યાંથી મરતી વખતે મોટા શરીરની પ્રાપ્તિનું નિયાણું કરીને મરવાથી તે મરીને હાથી થશે.” આ જાતિસ્મરણ જ્ઞાનથી પૂર્વજન્મ જાણુને હાથીએ તલાવમાંથી કમલે લાવીને ભગવાનની ખૂબ પૂજા કરી, પાણીથી સિચન કર્યું અને સુંદથી ભેટી પડ્યો. પછી તરત જ અનશન કરીને હાથી મહદ્ધિક યંતરરૂપે

Page #8

-
-
-
-
-
-
-
-
--
२०८
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
નામે તમે જગતમાં પ્રસિદ્ધ થયા છો. નવાંગીવૃત્તિકાર શ્રી અભયદેવસૂરિજીને કઢ રેગ હરીને તમે તેમનું સુવર્ણ જેવી કાંતિવાળું શરીર કર્યું છે. પાલનપુરનગરના રાજા પરમારવંશીય પાલણે આપના ચરણકમલની સેવાથી ગયેલું રાજ્ય પાછું મેળવ્યું હતું. ઉદ્દેશી શેઠને ઘેર આપે ઘીની વૃદ્ધિ કરી તેથી હે નાથ ! આપ પઘતકલો(લો)લ
ઉત્પન્ન થયો. સવારમાં કરકંડ રાજાને ખબર પડી અને તે ત્યાં આજે પણ ભગવાન ત્યાંથી વિહાર કરી ગયા હતા. રાજાને ઘણો શોક થ. ધરણેન્દ્રના પ્રભાવથી ત્યાં નવ હાથની પાર્શ્વનાથ ભગવાનની મૂર્તિ પ્રગટ થઈ. રાજાએ મંદિર બંધાવીને તે પ્રતિમાની તેમાં સ્થાપના કરી. (બીજા મતે રાજાએ જ મૂર્તિ ભરાવીને મંદિર બંધાવીને તેમાં સ્થાપના કરી.) હાથી મરીને મહદ્ધિક વંતરરૂપે ઉત્પન્ન થયેલા દેવે એ પ્રતિમાને મહિમા ખૂબ વિસ્તાર્યો. ત્યારથી કલિકુંડ તીર્થ પ્રગટ થયું. (જુઓ, ઉપદેશસતિ. આત્માનંદ સભા (ભાવનગર) પ્રકાશિત).
૩ ઠાણાંગ, સમવાયાંગ, ભગવતીસવ, જ્ઞાતધર્મકથા, ઉપાસકદશાંગ, અન્તગડદશાંગ, અનુત્તરપપાતિક દશાંગ, પ્રશ્નવ્યાકરણ અને વિપાકસૂત્ર આ નવ અંગેની ટીકા કરનાર આ. શ્રી અભયદેવસૂરિમહારાજ વિક્રમના બારમા સૈકામાં થઈ ગયા છે. તેમને કોઢને રોગ લાગુ પડ્યો. રોગ અતિશય વધતો જો હેવાથી આખરે તેમણે અનશન કરવાની ઈચ્છા કરી ત્યારે શાસનદેવીએ આવીને કહ્યું કે- સેઢી નદીને કિનારે થંભનપુર( ખંભાત)ની પાસે ખાખરાના ઝાડ નીચે સ્થંભનપાર્શ્વનાથ ભગવાનની પ્રતિમા છે તેનાં દર્શનથી તમારે કોઢ રોગ દૂર થઈ જશે. અને તમે નવ અંગેની ટીકા કરનાર થશે.” આચાર્યશ્રી ત્યાં પધાર્યા અને જયતિહુઅણુ સ્તોત્રની રચના કરી તેથી મૂર્તિ પ્રગટ થઈ. કે રોગ પણ નષ્ટ થયા અને તેમણે આચારાંગ વગેરે ઉપર જણાવેલાં નવ અંગે ઉપર ટીકા લખી, થંભનપાર્શ્વનાથનું તીર્થ આજે પણ પ્રસિદ્ધ છે અને તે ખંભાતમાં છે.
૪ આબુના પરમારવંશી પાલનરાજાએ સેનની પલવીઆ પાર્શ્વનાથની મૂર્તિ ગળાવી નાખીને તેના સોનાથી પલંગના પાયા કરાવ્યા હતા. આ પાપથી તેને કઢને રોગ લાગુ પડ્યો હતો.
અને તેનું રાજય ગોત્રીઓએ (ભાયાતોએ) પઢાવી લીધું હતું. રાજ્યથી ભ્રષ્ટ થયેલા તેને રખડતાં રખડતાં શીલધવલ આચાર્યને મેળાપ થયો. આચાર્ય મ. ના ઉપદેશથી સોનાની પાર્શ્વનાથ ભગવાનની નવી પ્રતિમા ભરાવીને પ્રહલાદનપુર-પાલનપુર વસાવીને તેમાં સુંદર મંદિર બંધાવીને તે પ્રતિમા પધરાવી. પ્રતિમાના પ્રભાવથી કોઢ રોગ પણ ગયે અને ગયેલું રાજ્ય પણ રાજાને પાછું મળ્યું. મુસલમાનના અત્યાચારના વખતમાં ભયથી આ સોનાની મૂર્તિ કયાંક ભંડારીને તેને સ્થાને પાષાણની મૂર્તિ પધરાવવામાં આવેલી છે અને અત્યારે તે વિદ્યમાન છે.
૫ કચ્છ દેશને સુથરી ગામમાં આ તીર્થ આવેલું છે. આ ગામમાં વસતા ઉદ્દેશી નામના વણિકે સ્વપ્નમાં દેવના કહેવાથી ગામ બહાર મળેલા એક માણસને પોતાનું રોટલાનું પોટલું આપીને બદલામાં તેની પાસેથી પિોટલું ખરીદી લીધું. ઘેર આવીને જોયું તો તેમાં પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પ્રતિમા હતી. શ્રાવક ગરીબ હતું તેથી આ ગામમાં વસતા યતિએ સંધની મદદથી એક નાની દેહરી બંધાવી. અને તેમાં તે પ્રતિમાની પ્રતિષ્ઠા વખતે સંઘે સ્વામીવાત્સલ્ય કર્યું. તે વખતે ઘીના કુલામાંથી ઘણું જ ઘી નીકળવા લાગ્યું. ખૂટે જ નહિ, લોકોને બહુ આશ્ચર્ય થયું. કુલામાં હાથ નાંખીને તપાસ કરીને જોયું તે ઉદ્દેશીવાળી મૂર્તિ કુલામાં જ આવીને બેસી ગઈ હતી. પછી પ્રતિમા કાઢીને મહેસવપૂર્વક

Page #9

અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તીર્થ.
૨૦
નામથી જગતમાં પ્રસિદ્ધ થયા છે. ફલની વૃદ્ધિ કરવાથી આપ “લવૃદ્ધિ૬ નામથી પૃથ્વીતલ ઉપર પ્રસિદ્ધ થયા છો. હે નાથ ! આપે એલચપુર નગરના રાજાને દાહ તેમજ કીડાથી સહિત કુછ (કોઢ) રેગને દૂર કરીને તેનું સુવર્ણ જેવું શરીર કર્યું છે કલિયુગમાં પણ અહીં આકાશમાં જ રહેવાની આપની ઈચ્છા હતી, પણ મલધારી(શ્રી અભયદેવસૂરિજી)ની સ્તુતિથી સંતુષ્ટ થઈને ચૈત્યમાં આવીને આપ રહ્યા છે. હું અનંતવર્ણ (વર્ણનીય ગુણેથી) યુક્ત નાથ ! આપનું કેટલું વર્ણન કરું ? હજાર જીભવાળો પણ પાર ન પામે તે હું શી રીતે પામું? હે નાથ ! આવા આવા ચમત્કાર આપે જગતમાં બતાવ્યા છે, તો શું મારા બે નેત્ર ખેલવા આપને કઠિન છે? હે નાથ! હે તાત! હે સ્વામિન્ ! હે વામાકુનંદન ! હે અશ્વસેનવંશદીપક ! પ્રત્યક્ષ દર્શને આપે. જે માતા-પિતા પુત્રને ઈષ્ટ વસ્તુ નહીં આપે તો બીજું કોણ આપવાનું છે? માટે હે તાત! મને નેત્ર આપો.”
આ પ્રમાણે ઉદ્દગાર કરતાં જ મારી આંખનાં પડળ તૂટી ગયાં, અને લેકેના “જય જય” નાદની સાથે મેં ત્રણ જગતના નાયક શ્રી અંતરિક્ષપાશ્વનાથ ભગવાનનાં દર્શન કર્યા. જેમ મેઘ ચાલ્યા ગયા પછી સર્વે પ્રાણીઓ સૂર્યને સ્પષ્ટ જોઈ શકે છે તેમ ચક્ષુગોચર પદાર્થોને હું નજર સામે ફરીથી જેવા લાગે. હે નાથ! આપ લેઢાને સુવર્ણ કરનારા સાચે જ પારસમણિ છે, તેથી આપના પિતાએ આપનું સાચું જ “પારસનાથ” નામ રાખ્યું છે. પછી પારણું કરીને મેં હર્ષથી વિકસિત નેત્રે મને દષ્ટિ (આખો) આપનાર શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ ભગવાનનાં ફરી ફરીને દર્શન કર્યા.
પછી રાત્રે સ્વમમાં આવીને મને દેવતાએ કહ્યું કે “હે વત્સ! અહીં નાનું મંદિર હોવાથી તું મોટું ( દીર્ઘ) મંદિર કરાવ, ” પછી ઉઠીને સવારે શ્રાવકને ઉપદેશ કરીને ધન એકત્ર કરાવીને મંદિર બંધાવવાની શરૂઆત કરાવી. અન્ય સંઘને રજા આપીને થોડા શ્રાવકે દેરાસરમાં પધરાવી. ત્યારથી આ તીર્થ વૃતકલેલપાર્શ્વનાથને નામે પ્રસિદ્ધ છે. ઉદ્દેશી શાહ પણું સુખી થઈ ગયે.
૬ મારવાડમાં મેડતાસિટી પાસે આવેલા ફોધી ગામને ખારસ નામને એક ગરીબ શ્રાવક ગામ બહાર ગયો હતો. ત્યાં તેને માટીનાં ઢેફામાંથી પાર્શ્વનાથ ભગવાનની એક પ્રતિમા પ્રાપ્ત થઈ હતી.' ઘેર લાવીને એક ઝુંપડીમાં તેણે એ મૂતિને રાખી. દેવે શ્રાવકને કહ્યું કે “ભગવાનની પાસે તને રોજ સેનાના ચોખા મળશે. તે સોનાથી મંદિર બંધાવીને તેમાં ભગવાનની પ્રતિષ્ઠા કર. પણ આ સોનાના ચોખા મળવાની વાત કોઈને કહીશ નહીં.' સેનાને ચોખા મળવા લાગ્યા અને શ્રાવકે મંદિર બંધાવવા માંડ્યું. મંદિરને એક ભાગ બંધાયો તેટલામાં પુત્રના આગ્રહથી શેઠે બધી વાત કહી દીધી તેથી સોનાના ચોખા મળવા બંધ થઈ ગયા. પછી સં. ૧૨૦૪ માં વાદી દેવસૂરિ મહારાજના હાથે પ્રતિષ્ઠા કરાવવામાં આવી. આ પ્રતિમાના અધિષ્ઠાયક પ્રભાવથી પુત્ર અને ઋદ્ધિ વગેરે ફૂલની વૃદ્ધિ થવાથી ફલવધિ પાર્શ્વનાથ નામ પડયું છે. (જુઓ આત્માનંદ સભા પ્રકાશિત ઉપદેશસપ્તતિ. પૃ. ૩૭-૩૮)
ભિન્ન ભિન્ન સ્થળોના પાર્શ્વનાથ ભગવાનના વૃત્તાંતે જાણવા માટે જુઓ સારાભાઈ મણિલાલ નવાબે લખેલું પુરિસણિી પાર્શ્વનાથજી એ નામનું પુસ્તક.

Page #10

૧૦
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ
સાથે હું... ત્યાં રાકાયા અને એક વર્ષમાં નવું મ ંદિર પૂર્ણ તૈયાર કરાવ્યું. પછી તેમાં વિક્રમ સંવત ૧૭૧૫ ના ચૈત્ર સુદ ૬ તે દિવસે રવિવારે નવા મદિરમાં ઉત્સવપૂર્વક શ્રી અંતરિક્ષપાર્શ્વનાથ ભગવાનને સ્થાપન કર્યાં. ત્યાં પણ તે શ્રી અ ંતરિક્ષ ભગવાને ભૂમિને સ્પ` ન કર્યાં ત્યારે સ્તુતિ કરીને મુશ્કેલીથી ભૂમિથી એક આંગળ ઊંચે સ્થાપન કર્યાં. ત્યાં આસન ઉપર ભગવાનની પૂર્વદિશાભિમુખ પ્રતિષ્ઠા કરીને ઐધિબીજ સમ્યકત્વને ઉપાર્જન કરીને હું કૃતકૃત્ય થયા. ત્યાં જ મારા ગુરુશ્રીવિજયદેવસૂરિજીની પાદુકાની શુરુભકિતપરાયણ શ્રાવકા પાસે પ્રતિષ્ઠા કરાવી. પછી ત્યાં કેટલાક દિવસ રહીને દેવાધિદેવ શ્રી અતરિક્ષપાર્શ્વનાથ ભગવાનની ભૂખ ભાવપૂર્વક ભાવના ભાવીને ( દર્શન કરીને) ભગવાનનાં દર્શન કરવા માટે ફરીથી પાછા આવવાની ઉત્કંઠા સાથે હું... ત્યાંથી નીકળ્યેા. રસ્તામાં મેં લેાકાના ઉપકારને માટે સ` ઠેકાણે શ્રીમંતરિક્ષભગવાન( ના માહાત્મ્ય )ની સૂચના કરી. આ પ્રમાણે જે કોઇ મનુષ્ય શ્રીમતિરક્ષભગવાનને આશ્રય લેશે તેના મનારાને તે ભગવાન પૂર્ણ કરશે.
ગ્રંથકારની પ્રશસ્તિ.
શ્રી હીરસૂરિ મહારાજે અકબર બાદશાહ પાસેથી સાત તીર્થના તામ્રપટ લખાવી લઈને યાલચંદ્રદિવાકર જય મેળવ્યેા. તેમના શિષ્ય શ્રી વિજયસેનસૂરિ થયા કે જેમણે જહાંગીર બાદશાહને પ્રતિષીને પ્રતિપદા ( પડવા ), રવિવાર તથા ગુરુવારના દિવસેામાં જીવદયા પળાવી. તેમના શિષ્ય શ્રીવિજયદેવસૂરિ થયા કે જિનરૂપી કમળને વિકસિત કરવામાં સૂર્ય સમાન જેમણે યવન ( મુસલમાન ) વિગેરે ઘણી જ્ઞાતિઓમાં દયાધમ પ્રવર્તાયે હતા. તેમના માટા શિષ્ય આચાર્ય શ્રીવિજયપ્રભસૂરિજી થયા કે આચાર્યના ગુણેાથી યુકત જેમણે તેમની ( શ્રીવિજયદેવસૂરિજીની ) પાટ શાભાવી. તેમના (શ્રી વિજયદેવસૂરિના) જ ( નાના શિષ્ય હું ભાવવિજયગણી છું. શ્રી વિજયપ્રભસૂરિજીના રાજ્યમાં મેં આ ગ્રંથની રચના કરી છે. વિક્રમ સંવત ૧૭૧૫ માં ભવ્યજીવાના ઉપકારને માટે શ્રી અ`તરિક્ષપા નાથ ભગવાનની કૃપારૂપી સ્વચરિત્રની મે' રચના કરી છે. ’
इति
श्रीभावविजयगणिविरचित-अन्तरिक्षपार्श्वनाथकृपात्मकस्वचरित्र सम्पूर्ण.
શ્રી અંતરિક્ષા નાથ ભગવાનના સંબંધમાં ભાવવજયજી ગણીએ ઉપર જણાવ્યા મુજખ પદ્માવતીદેવીના કથનરૂપે વધુ વેલા ઇતિહાસની હુવે આપણે વિચારણા કરીએ
પદ્માવતી દેવીના કથનમાં પૂર્વનાં કરતાં અનેક અતિ મહત્ત્વની તેમજ વિશિષ્ટ વાત છે કે જે ખીજાં બાહ્ય પ્રમાણેા સાથે પણ મળી રહે છે. શ્રી જિનપ્રભસૂરિજી તથા શ્રી સામધમ ગણીજીએ રાવણના સેવક તરીકે માલિક અને સુમાલિના ઉલ્લેખ કર્યો છે. પરંતુ વસ્તુતઃ આ વાત મેળ ખાતી નથી, કેમકે કલિકાલસર્વજ્ઞ શ્રીહેમચંદ્રસૂરીશ્વરપ્રણીત ત્રિષષ્ઠિશલાકાપુરુષચરિત્રના ૭ માપના ૧ લાસમાં જણાવ્યા પ્રમાણે સુમાલી રાવણુના પિતા રત્નાવાના પણ ચિંતા એટલે દાદા થતા હતા અને માલિ

Page #11

શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ ભગવાનની પેઢી તરસ્થી શ્રી સંધને દર્શનાર્થે
ભેટ.
શ્રી અતિરિક્ષ પાર્શ્વનાથ ભગવાનને પધરાવવા માટે રાજાએ બંધાવેલું મૂળ જિનાલય.
( જેમાં ભગવાન પધાર્યા ન હતા. )
જે
| આ મંદિર બાંધવામાં ઈંટ, ચુના, માટીને જરાપણ ઉપયોગ કર્યો નથી. પત્થરોને એક બીજા સાથે કળાપૂર્વક જોડી દેવામાં આવ્યા છે. ફેટામાં મંદિર ઉપર જે ઇંટવાળા ભાગ દેખાય છે તે ભાગ મંદિરને મૂળ પત્થરવાળો ભાગ તૂટી જવાથી પાછળથી રીપેર કરવામાં આવેલ છે.
પ્રકાશક:-શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા-ભાવનગર,

Page #12

શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તીર્થ
૨૧૧
સુમાલિને મોટો ભાઈ હતો. એટલે રાવણને દાદે સુમાલી અને તેને માટે ભાઈ માલી રાવણને સેવક હોય એ વાત બંધ બેસે જ શી રીતે? વળી વિષષ્ટિશલાકાપુરુષચરિત્ર વાંચતાં એમ પણ જણાય છે કે રાવણના જન્મ પહેલાં જ મલિીનું મૃત્યુ થઈ ગયેલું હતું એટલે માલી-સુમાલિની વાત સંગત થતી નથી. જ્યારે પદ્માવતી દેવીએ પાતાળલંકાના સ્વામી અને રાવણના બનેવી તરીકે ખરદૂષણને કરેલો ઉલેખ બરાબર મળી રહે છે. (જો કે ખર અને દૂષણ પરસ્પર બે ભાઈઓ હતા છતાં બંને ભાઈઓની જોડી હોવાને લીધે એકને માટે પણ ખરદૂષણ નામ વાપર્યું હોવામાં વાંધો નથી.) ત્રિષષ્ટિશલાકા પુરુષચરિત્રના ૭મા પર્વના ૨ જા સર્ગમાં જણાવ્યા પ્રમાણે રાવણે ખરને પિતાની બહેન શૂપર્ણખા (અપરનામ ચંદ્રણખા) પરણાવી હતી અને તેને પાતાળલંકા નગરીને રાજા બનાવ્યું હતું. ભોગોલિક વર્ણને જોતાં જણાય છે કે પાતાળલંકા કિષ્કિરધાનગરીની પાસે (પ્રાયે ઉત્તરદિશામાં) હાલના મદ્રાસપ્રદેશમાં કેઈક સ્થળે હતી. રાવણની લંકા નગરીની જેમ સિંહલદ્વીપમાં પાતાળલંકા સમજવાની નથી. (જુઓ ત્રિ. શ. પુ. પર્વ ૭. સર્ગ ૬.).
પદ્માવતીના કથનમાં ખરદૂષણ જે વિગેલિ આવ્યાનો ઉલ્લેખ છે તે ઇલિ ગામ નિઝામસ્ટેટમાં અત્યારે પણ વિદ્યમાન છે અને તે વર્તમાનમાં લગભગ વીશ હજાર મનુષ્યની વસ્તીવાળું મોટું ગામ છે.
એલચપુરના એલચ અપ૨નામ શ્રીપાળ નામના ચંદ્રવંશીય રાજાને જે ઉલ્લેખ છે તે પણ મળી રહે છે. એલચપુર શહેર ઉમરાવતીથી વાયવ્યકોણમાં ૩૦ માઈલ દૂર, તેમજ આકેલાથી ઈશાનકેણમાં લગભગ ૫૦ માઈલે તથા અંતરિક્ષ-શિરપુરથી લગભગ હ૫ માઈલે આવેલું છે. અત્યારે પણ આ લગભગ ચાળીશ હજાર મનુષ્યની વસ્તીવાળું શહેર છે. ઈતિહાસ એમ કહે છે કે એલિચપુર અંગ્રેજોના હાથમાં આવ્યું લગભગ ત્યાં સુધી સેંકડો વર્ષ સુધી સમગ્ર વરાડ દેશના પાટનગર તરીકે હતું. છેલ્લા હજાર વર્ષનો વરાડને ઈતિહાસ એવિચપુરથી è પાડી શકાય તેમ નથી. એટલે અંતરિક્ષજી-શિરપુર વરાડ દેશનું જ ગામ હોવાને લીધે વરાડનો રાજા એલિચપુરથી નીકળીને શાંતિ મેળવવા માટે ત્યાં ગય હાય એ સર્વથા બંધબેસતું છે. વળી આ દેશના જૈનેતર ઇતિહાસકારો પણ જૂનાં લખાણે આદિને આધારે જણાવે છે કે “ઈલિરાજા સં. ૧૧૧૫ માં એલિચપુરની ગાદી ઉપર આવ્યું હતું અને તે ચુસ્ત જૈનધમી હતો, તથા તેણે વરાડમાં જૈનધર્મના પ્રચાર માટે ઘણો પ્રયત્ન કર્યો હતો.” આ ઇલ અને આપણે એલચ એક જ જણાય છે. અહીંના દિગંબર જૈને તે અંતરિક્ષજીના સ્થાપક રાજાનું દુ નામ જ જણાવે છે. આની સાથે પદ્માવતીદેવીએ સં. ૧૧૪૨ માં એલચ શ્રીપાળ રાજાએ અંતરિક્ષની પ્રતિષ્ઠા કર્યાની જે વાત જણાવી છે તે સરખાવતાં બરાબર મળી રહે છે, કેમકે સં. ૧૧૧૫ માં ગાદીએ આવેલ રાજા સં. ૧૧૪ર માં પ્રતિષ્ઠા કરે એ વાત સર્વથા સંભવિત છે. તવારીખી ઈ અમજદી
૭ આ લેખકના સમયની મેં ઘણી તપાસ કરી, પણ કંઈ પત્તો ખાધે નથી, પણ જૂનો છે એ નક્કી. મેં આ હકીકત બુલઢાણુના યાદવ માધવ કાળેએ લખેલા વાવ તિહાર (વરાડને ઇતિહાસ) નામના અતિ વિરતૃત પુસ્તકમાંથી લીધી છે.

Page #13

૨૧૨
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
નામના એક જુના ફારસી ભાષાના ગ્રંથના મુસ્લિમ લેખકે એવી કલ્પના કરી છે કે “ઢ રાજાના નામ ઉપરથી સ્ત્રિાપુર નામ પડયું છે. ” શબ્દને રાજા અર્થ થાય છે. (૪ ) દરા એટલે “ઇલ રાજા'. અને દઢેરાપુર ઉપરથી કાળક્રમે ઘસાઈને ઘરિપુર થયું હોય એમ સ્થાનિક લોકોની સંભાવના છે, પરંતુ સંશોધન કરીને હમણું થિર કર્યું છે કે “એલિચપુરનું મૂળ નામ અચલપુર જ હતું. અચલપુરના કાળક્રમે મઝાપુર, વગેરે અપભ્રંશ થઈને હમણાં એલિચપુર બોલાય છે. આ અચલપુરની ગાદીએ રાજા સં. ૧૧૧૫ માં આવ્યું હતું.’ વિદ (વરાડ)માં વસતા ક્ષત્રિય રાજાઓ ભોજકુળના હતા અને તેથી ચંદ્રવંશીય જ હતા એમ પણ ઇતિહાસકારો જણાવે છે. એટલે સરવાળે ભાવવિજય ગણીએ જણાવેલી બધી વાતે મળી રહે છે.
પદ્યાવતીદેવીએ ભાવવિજયજી ગણીને જે જણાવ્યું છે કે “શ્રીપાળરાજા અંતરિક્ષપાશ્વનાથ ભગવાનને ગાડામાં સ્થાપીને લઈને આવતાં વડના ઝાડ નીચે આવ્યો. ત્યાં પાછું વાળીને જેવાથી પ્રતિમા આકાશમાં અદ્ધર થઇ ગઈ. રાજાએ તે પ્રતિમા પધરાવવા સુંદર મંદિર બંધાવ્યું, પરંતુ “આ પ્રતિમા સ્થાપવાથી આ જિનાલય સાથે મારું નામ પણ કાયમ થઈ જશે.” આ જાતનું રાજાને અભિમાન-કીર્તિલાલસા થવાથી તેમાં ભગવાનનાં પ્રતિમાજી પધાર્યા નહીં ” આ વાત પણ બરાબર મળી રહે છે. અંતરિક્ષજી-શરપુર ગામની પાસે જ બહાર એક બગીચો છે કે જે આપણે જેનમંદિરના જ તાબામાં છે.
તેમાં એક કલાપૂર્ણ અને વિશાળ સુંદર જિનમંદિર છે. અને તેની નજીકમાં જ એક વડનું ઊંચું ઝાડ છે. શિરપુરના લોકો કહે છે કે “આ ઝાડ નીચે પ્રતિમાજી અદ્ધર રહી ગયાં હતાં અને આ મંદિર પ્રતિમાજી પધરાવવા માટે જ રાજાએ બાંધ્યું હતું, પણ રાજાના અભિમાનથી ભગવાન ને પધારવાને લીધે અત્યારે ખાલી છે.” આ વાત બીજી રીતે જોતાં પણ સારી મળી રહે છે. કેટલાક યુરોપિયન અધિકારીઓએ વરાડમાં બધે પ્રવાસ કરીને જાતે જઈને, વરાડનાં શિલ્પ સ્થાપત્ય વિષે લખ્યું છે, તેમજ વરાડના ઈતિહાસકારોએ પણ વરાડનાં શિલ્પકા વિષે લખ્યું છે. તેમણે વરાડ દેશનાં સુંદરતમ અને પ્રાચીનતમ શિલ્પસ્થાપત્યમાં શિરપુર ગામની બહાર બગીચામાં આવેલા ઉપર જણાવેલા આપણા જૈનમંદિરને પણ વર્ણવ્યું છે. સાથે સાથે તેમની શિલ્પશાસ્ત્રના ઐતિહાસિક અભ્યાસને આધારે એ
૮ મહાભારતમાં જણાવ્યું છે કે વિરમમાં ભેજકુળના રાજાઓ વસે છે અને તે બધા ચંદ્રવંશીય છે. મહાભારતમાં ચંદ્રવંશીઓ માટે શબ્દ સર્વત્ર વાપરે છે. (સુરા માતાની પુત્રપરંપરા તે ઐલ એમ તેમનું માનવું છે, શુક્રવાજુના વંશજો તે ફેકવાર આ પ્રમાણે સૂર્યવંશી રાજાઓ માટે મહાભારતમાં ક્યા શબ્દ સર્વત્ર વાપરે છે. આ પેસ્ટ શબ્દ આપણુ ચંદ્રવંશી રાજા શ્રીપાળના ૪ અથવા પત્ર નામના સાથે સરખાવી જોવા જેવો છે.
૯ વરાડના મહાન એતિહાસિક યાદવ માધવ કાળેએ વરાયાં તિહાર નામના તેમના પુરતકમાં આ મંદિરને આપેપર ઉપર સુંદર ફોટો છાપીને સાચે જ આના શિલ્પકામની સુંદરતા અને મહત્તા પ્રકાશિત કરી છે.

Page #14

શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તીર્થ.
હા,
૨૧૩
પણ કલ્પના છે કે “શિરપુરનું આ મંદિર લગભગ એક હજાર વર્ષ જૂનું હોવું જોઈએ.’ પદ્માવતી દેવીના કથન પ્રમાણે સં. ૧૧૪૨ માં રાજાએ આ મંદિર બંધાવ્યું છે. તે જોતાં શિલ્પશાસ્ત્રીઓનું સ્વતંત્ર અનુમાન અને પદ્માવતી દેવીનું કથન બંને પરસ્પર મળી રહે છે. ઘણાખરા યાત્રાળુઓને આ બહારના મંદિરની ખબર જ હોતી નથી, તેથી અત્યારે જ્યાં અંતરિક્ષપાશ્વનાથ ભગવાન બિરાજે છે ત્યાં જ દર્શન કરીને પાછા ફરે છે, પરંતુ પ્રત્યેક યાત્રાળુઓએ બહાર બગીચામાં આવેલા મંદિરને જોવા જવા જેવું છે.
પદ્માવતીદેવીએ જે જણાવ્યું છે કે ગુજરાત દેશના કર્ણરાજાએ જેમને “માલધારી બિરુદ આપ્યું હતું અને દેવીની જેમને સહાય છે એવા સર્વશાસ્ત્રવિશારદ શ્રી અભયદેવસૂરિ કે જેઓ ખંભાતથી સંઘ લઈને કુલપાકજીતીર્થના માણિકદેવની યાત્રા કરવા માટે નીકળ્યા હતા અને દેવગિરિ(દોલતાબાદ)માં આવ્યા હતા તેમની પાસે મંત્રી મોકલીને વિનંતિ કરીને રાજાએ શિરપુરમાં તેમને પધરાવ્યા હતા. અને તેમના (મંત્રાદિ) પ્રભાવથી પ્રતિમાઓ આકાશમાંથી ઉતરીને પિતાની મેળે ચાલીને સાથે બંધાવેલા મંદિરમાં પ્રવેશ કર્યો હતે” આ વાત પણ સંગત થાય છે. વિશેષાવશ્યભાષ્યવૃત્તિ, અનુયોગદ્વારસૂત્રવૃત્તિ આદિ ગ્રંથોના કર્તા, તથા સિદ્ધરાજ જયસિંહની રાજસભામાં ( અણહિલપુર પાટણ) પણ જે મહાવિદ્વાન તરીકે ગણાતા હતા તે સુપ્રસિદ્ધ આચાર્યપ્રવરશ્રી માલધારી હેમચંદ્રસૂરીશ્વરજીનાં માલધારી શ્રી અભયદેવસૂરિજી ગુરુ થતા હતા. માલધારી શ્રી હેમ ચંદ્રસૂરિજીના ટીકા આદિ ગ્રંથની જૈન પરંપરામાં એક સરખી પ્રશંસા થતી આવી છે. તેમણે એ ગ્રંથની પ્રશસ્તિઓમાં તેમના ગુરુશ્રી અભયદેવસૂરિજીનું જે વર્ણન કર્યું છે, તથા કેટલાક સમય પછી થયેલા માલધારી શ્રી રાજશેખરસૂરિજીએ (સં. ૧૩૮૭ માં) રચેલી પ્રાકૃતિદ્વયાશ્રયવૃત્તિમાં તથા અન્ય ગ્રંથમાં જે વર્ણન જોવામાં આવે છે તે જોતાં શ્રી અભયદેવસૂરિજીની મહાન શાસનપ્રભાવકતાને ખ્યાલ સહેજે આવી શકે તેમ છે. ગુજરાતના કર્ણરાજાએ તેમને તીવ્ર મલપરિષહ જોઈને “માલધારી” બિરુદ આપ્યાની વાત ઘણાયે પ્રાચીન ગ્રંથોમાં વર્ણવેલી છે. આ કર્ણરાજા સિદ્ધરાજ જયસિંહને પિતા થતા હતા. એટલે વિક્રમની બારમી સદીના લગભગ પૂર્વાર્ધની આ બધી વાત છે. એટલે સં. ૧૧૪૨ માં
આ મંદિર ઈટ. ચુને, માટી વગેરેને ઉપયોગ કર્યા સિવાય જ બાંધવામાં આવ્યું છે, એ એક મોટી ખૂબી અને વિશિષ્ટતા છે. આ મંદિરની દ્વારશાખની ઉપર એક લેખ લખેલો છે, પણ કંઈક ઘસાયેલ હોવાથી તેમજ લિપિ ન ઉકલવાથી કંઈ સમજી શકાતું નથી. વાંચવા માટે ઘણાય સંશોધકોએ પ્રયત્ન કર્યા પણ હજુ સુધી સફળતા મળી નથી.
૧૦ આ તીર્થ નિઝામરોટના નલગેડા જીલ્લામાં આવેલું છે. અને તેમાંની મૂતિ* ભરતચકવર્તીએ ભરાવ્યાનું કહેવાય છે. વિશેષ માટે જુઓ જિનપ્રભસૂરિના વિવિધતીર્થકલ્પમાં માણિક સ્વામિકલ્પ વગેરે.
११ श्रीगुर्जरेश्वरो दृष्टा तीवं मलपरीषहम् । श्रीकर्णो बिरुदं यस्य मलधारी व्यघोषयत् ॥ (વિક્રમ સં. ૧૩૮૭ માં માલધારી રાજશેખરસૂરિરચિત પ્રાકૃત દયાશ્રયવૃત્તિની પ્રશસ્તિ )

Page #15

૨૧૪
શ્રી આત્માનંદ પ્રકા.
માલધારી અભયદેવસૂરિના હાથે પ્રતિષ્ઠા કરાવ્યાની વાત સમયની દષ્ટિએ જોતાં સંપૂર્ણ મેળ ખાય છે.
પદ્માવતીદેવીએ વિક્રમ સંવત ૧૧૪૨ ના મહાસુદ ૫ ના રવિવારને દિવસે અંતરિક્ષણની અભયદેવસૂરિ મહારાજને હાથે પ્રતિષ્ઠા કર્યાનું જણાવ્યું છે. જો કેઈ ગણિતશાસ્ત્રી જ્યોતિષી ગણિત કરીને વિ. સં. ૧૧૪૨ ના મહાસુદ ૫ ને દિવસે કર્યો વાર હતા એ કાઢે અને જે પદ્માવતીદેવીના કથન પ્રમાણે બરાબર મળી રહે તો પદ્માવતી દેવીના કથનની સત્યતા ઉપર કળશ જ ચડયે ગણાશે.
અભયદેવસૂરિ મહારાજે ભગવાનના ડાબે હાથે અધિષ્ઠાયક શાસનદેવતાની સ્થાપના કર્યાની ” જે વાત પદ્માવતી દેવીએ જણાવી છે તે પણ સંગત થાય છે. અત્યારે જ્યાં શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ ભગવાન બિરાજે છે તે જ મંદિરમાં એક બીજું પણ નાનું ભંયરું છે. તેમાં એક ઓટલા જેવી ઊંચી બેઠક છે તેના ઉપર ભગવાન પહેલાં વિરાજમાન હતા એમ માનવામાં આવે. આ બેઠકની બરાબર ડાબા હાથે જ અધિષ્ઠાયક દેવની સ્થાપના છે કે જે માણિભદ્ર નામથી ઓળખાય છે. આના ઉપર અત્યારે સિંદૂર ચડેલું છે. એટલે મૂલસ્થાને ભગવાન વિરાજમાન હતા ત્યારે ડાબા હાથે જ અધિષ્ઠાયક દેવની સ્થાપના હતી તે વખતે ભગવાન પશ્ચિમાભિમુખ હશે. આ બેઠક ઉપર પણ માણિભદ્ર નામે ઓળખાતા અધિષ્ઠાથક દેવની બીજી સ્થાપના છે કે જે ભગવાનને ત્યાંથી ફેરવ્યા પછી કરવામાં આવી હશે. અત્યારે નવા સ્થાને ભગવાન પૂર્વાભિમુખ છે.
મૂલ મંદિર નાનું હોવાથી દેવની સૂચનાથી ભાવવિજયજીએ ઉપદેશ કરી શ્રાવકે પાસે નવું મંદિર બંધાવ્યાની વાત પણ બરાબર છે, કારણ કે જ્યાં પહેલાં પ્રતિમા વિરાજમાન હતી અને જેને ઉપર ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે તે ભેંયરું (માણિભદ્રજીવાળું ) એટલું બધું નાનું છે કે મુશ્કેલીથી તેમાં દશ માણસે ઊભા રહી શકે. આ બંને નાનાં મોટાં મંદિર વસ્તુતઃ એક જ મંદિરનાં બે ભેંયરાં છે અને એક ભેંયરામાંથી બીજા બેંયરામાં જઈ શકાય છે.
ભાવવિજયજીગણીએ નવા મંદિરમાં ભગવાનની પ્રતિષ્ઠા કરી ત્યારે ભગવાન એક આંગળ અદ્ધર જ રહ્યા આ વાત પણ બરાબર છે. અત્યારે ભગવાન એક આગળ જેટલા બરાબર અદ્ધર છે જ,૧૨
૧૨ અંતરિક્ષપાનાથજીતીર્થના ૧૪-૫-૫૦ ના આત્માનંદ પ્રકાશના લેખમાં પૃ. ૧૬૮ ના ટિપણમાં મેં એવી મતલબનું જણાવ્યું હતું કે-" પ્રતિમાજી હમણુ જમણું ઢીંચણના અગ્રભાગની નીચે તેમ જ પીઠની ડાબી બાજુના છે. નીચે એમ બે સ્થળે જરાક બિંદુ જેટલા અડી ગયેલાં દેખાય છે અને તે છૂટા હાથે નાણું ફેંકતાં કોઈ નાણું ભરાઈ જવાથી યા ગમે તે કારણથી કેટલાક સમયથી બન્યું છે.”
પરંતુ દિગંબર-વેતાંબરોના તીર્થની માલિકી સંબંધના ઝગડામાં સરકારે ખાસ સ્પેશિયલ અધિકારીઓ તપાસ કરવા માટે મોકલ્યા હતા તેમણે જે રિપિટ કર્યો છે તે Record of Proceedings in the Privy Councilમાં બધા છપાયા છે. જ્યારે મેં એ બધું વાંચ્યું હતું ત્યારે તેમાં ત્રણ બાજુએ મૂર્તિ સર્વથા અદ્ધર હેવાનું અને એક બાજુ જમણું ઢીંચણના અગ્રભાગની નીચે જ જરા

Page #16

શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથજી તીર્થ
૨૧૫
ભાવવિજયગણિએ પૂર્વાભિમુખ ભગવાનની સ્થાપના કરી એ પણ બરાબર જ છે. અત્યારે પૂર્વાભિમુખ જ વિરાજે છે ભાવવિજયગણિએ તેમના ગુરુવિજયદેવસૂરિના જે પગલાંની સ્થાપના કરી હતી તે પગલાં મણિભદ્રજીવાળા ભૈયરામાં અત્યારે પણ વિદ્યમાન છે જ. |
શ્રી ભાવવિજયજી ગણિને જેમની ઉપાસના-સ્તુતિ-ભક્તિ કરતાં ચાલી ગયેલી આ પણું પ્રાપ્ત થઈ તે શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ ભગવાનને અપૂર્વ અને અદ્દભુત મહિમા આજે પણ એટલે જ તેજસ્વી અને જાગતો છે. -
આ રીતે અનેકાનેક વાતે મળી રહેતી હોવાથી શ્રી ભાવવિજયજીગણીએ રચેલું સ્તોત્ર શ્રી અંતરિક્ષ પાર્શ્વનાથ ભગવાનના ઇતિહાસમાં અત્યંત મહત્ત્વનું સ્થાન ધરાવે છે. -(અપૂર્ણ)
જેટલી અડી ગયેલી હેવાનું વાંચીને હું ઘણું જ વિચારમાં પડી ગયો હતો. આથી મેં વિશે તપાસ શરૂ કરી હતી. અત્યારે આ સંબંધમાં મને સંપૂર્ણ માહિતી મળી ગઈ છે કે સં. ૧૯૨૪ માં જયારે લેપ કરાવવામાં આવ્યો હતો ત્યારે કારીગરના અજાણતાં કણિયા જેટલો લેપને ભાગ પ્રતિમાજીની પીઠના ડાબી બાજુના છેડા નીચે ચાલે ગયો હતો અને કાઢવા માટે પ્રયત્ન કર્યો પણ એ કણિયે નીકળે નહીં. ઘણું જોરથી પ્રયત્ન કરીને કણિ કાઢવા જતાં પ્રતિમાજીને નુકશાન થઈ બેસવાના ભયથી જોરદાર પ્રયત્ન કરવામાં આવ્યો નહીં ત્યારથી આ મૂર્તિ પાછળ જરા અડી ગયેલી દેખાય છે. જયારે સરકારે તપાસ કરવા માટે મેકલેલા અધિકારીઓના રિપેર્યો સં. ૧૯૨૪ પહેલાંના છે એટલે આ વાત બરાબર મળી રહી.
અંતરિક્ષના ( શિરપુરના) નિવાસી વૃદ્ધ માણસે કહે છે કે લગભગ ૭૫ વર્ષ પહેલાં મૂર્તિ એક જગ્યાએ પણ જરાય અડતી જ ન હતી. પાછળથી જ જમણું ઢીંચણના અગ્રભાગ નીચે કઈક ભરાઈ જવાથી અડી ગઈ છે. અસ્તુ. જે ભાગ અડી ગયા છે તે એટલે બધે સક્ષમ છે કે તેટલા માત્રને આધારે મૂર્તિ ટકી શકે એ સર્વથા અશક્ય છે. મૂર્તિ તેના દૈવી પ્રભાવથી જ અદ્ધર રહી છે એમાં લેશ માત્ર પણ શંકાનીય નથી જ નથી.
જગમાં વેરી કેઈ નથી, જે મન શીતળ હોય; આપ ટાળી અળગો રહે, તેને નમે સૌ કોય. કુવચને દુખ ઊપજે, મારી કાળને મીચ; નમી ચાલે સો સંતરે, લડી મરે સે નીચ. કઠણ વચન સાધુ સહે, એને કયમ વ્યાપે કાળ? વિજળી પડે સાગરમધ્યે, તેમાં કેમ ઊઠે ઝાળ? નદી કિનારે તૃણ વસે, દોધારાની બીચ; વાંકા દુરીજિન કેઈ નહિ, રાખે નમતા શું પ્રીત. લડતાથી ટળતા રહે, જડ સરખા જેમ હોય; કહે કબીર ધરમદાસને, તેને ગાંજી ન શકે કેય.
“અખંડ આનંદ” માંથી.

Page #17

તત્ત્વાવબોધ છે
લેખક – આચાર્ય મહારાજ શ્રી વિજય કસ્તૂરસૂરિજી મહારાજ (ગતાંક પૃષ્ઠ ૧૯૫ થી ચાલુ)
સુગ તથા કુગ સરખા છે. બાકી ઔદયિકઆત્મા અનાદિ કાળથી પગલિક સુખથી ભાવવાળાને સુગ-કુયોગની અસર થાય છે. પોતાને સુખી માનવાનો અભ્યાસી થઈ ગયે જે વેગ એટલે સંબંધથી આત્મિક સારામાં છે. એટલેં હમેશાં અનફળ પુદગલોના સં- સારે લાભ મળે, સમભાવ-શાંતિ મળે, કાંઈક ગોની ઈચ્છા રાખ્યા કરે છે. આત્માને પ્રતિકૂળ આત્મિક ગુણોનો વિકાસ થાય એવો વેગ મળે પુદ્ગલેને સંગ ગમતો નથી, પણ પ્રતિકૂળ તે સુગ કહેવાય. ભલે પછી બહારને ગ્રહપુદ્ગલેના સંયોગ વગર પાપકર્મની નિર્જરા તીથી-વાર-નક્ષત્રને ગમે તેવો કુગ કેમ ન થઈ શકતી નથી. જે કાળે જેવું ઉદયમાં આવે હાય; કાંઈ પણ કરી શકતો નથી. બહારના ગો તેને આવકાર આપ જ જોઈએ, શાંતિ અને ફક્ત દેહ માટે છે. પૌગલિક વસ્તુઓની અનુક્ષમાને સારી રીતે જાળવવાં. સંસારમાં અજ્ઞાની કુળતા-પ્રતિકૂળતાને માટે છે. શાતા વેદની, યશજીવોએ માનેલા પ્રતિકૂળ પ્રસંગે અને સાથે- કર્મ નામકર્મની માટે ખાસ કરીને સારો દિવસ ગોમાં સમભાવને આશ્રય લે, સંસારમાં દરેક જોવાય છે. અને તે એક વ્યવહાર પૂરતું જ ઠીક આત્માને સ્વામી પોતે જ છે, અર્થાત પોતાના ગણાય. બાકી તો મેહનીયના અનેક પ્રકારના આત્મા ઉપર સ્વામિત્વ પોતાનું જ હોય છે, ઉદયને દબાવનાર પુરુષોનો યોગ સાચી રીતે બીજા આત્માનું હોતું નથી, માટે આપણું સુયોગ કહેવાય છે. તે સિવાયના કેવળ બહારના આત્માને આપણે પોતે જ સમજાવો-બેધ સંગ આત્મોન્નતિના સાધક બની શકતા નથી. આપ, મુંઝાવા દે નહિ, વિષમભાવ થવા ધાર્મિક કાર્યોમાં સુયોગ જેવાને વ્યવહાર છે દેવો નહિ. કેટલેક અંશે એક સરખા કર્મના પણ તે એકાંતે શનિ ઉદય લાવી શકે નહિ. ઉદયવાળા આત્માઓ એક બીજાની સાથે સ્નેહ મોહનો ક્ષય કે ઉપશમ અથવા તો ક્ષયપશમ સંબંધથી અથવા તે શત્રુના સંબંધથી જોડાય કરવાને સમર્થ નથી, માટે સમ્યમ્ જ્ઞાનદ્વારા છે અને લાલ અથવા તે નુકશાન મેળવે છે. સાચું સમજાવી ઉપશમ ભાવને પ્રગટ કરવામાં નેહ સંબંધ કરતાં શત્રુ સંબંધ જીવને અત્યંત નિમિત્ત થાય એવા મહાપુરુષોના વેગની અત્યંત અનિષ્ટ કરવાવાળો હોય છે, માટે શત્રુ સંબંધ આવશ્યકતા છે; કારણ કે જ્યાં સુધી વસ્તુ કોઈની પણ સાથે રાખવો નહિ, હમેશાં સર્વ તત્વને સાચી રીતે સમજીને ઉપશમ તથા જીનું શ્રેય ઈચ્છવું, કલ્યાણની કામના રાખવી; સોપશમ ભાવનાં સુખ-શાંતિ ન મળે ત્યાં સુધી કારણ કે જગતના શ્રેયમાં આપણું શ્રેય સમાયેલું છે. શાતાદની, પૌગલિક સુખની અનુકૂળતા તથા ૨૮
માન, પ્રતિષ્ઠા કે મોટાઈથી સાચી સુખ-શાંતિ ક્ષાયિક તથા ક્ષાપશમિક ભાવવાળાને મળી શકતી નથી, કારણ કે તે અતાત્વિક છે.

Page #18

તસ્વાવબેધ.
૨૧૭
હo
તેનાથી ગર્વ આવવાથી આત્માને ઘણું જ છે અને આત્મ સંતોષ મેળવે છે. બાાની મૂંઝવણ રહ્યા કરે છે બીજાને તુચ્છ સમજવામાં ધન સંપત્તિ આદિથી આત્માને સંતોષ એટલા માનસિક વિક્રિયા ઘણી જ મૂંઝવે છે. પોતાનાથી માટે થતું નથી કે તે વસ્તુ પોતાની નથી. બીજાનું વધારે સન્માન જોઈને કે પૌગલિક અને મળ્યા પછી ચાલી જાય છે. એટલે આત્મા સુખોની વધારે મળેલી અનકળતા જોઈને અદે. ખાલી ખાલી રહે છે તેથી આત્માને સંતોષ ખાઇથી અંતર બળ્યા કરે છે. એટલે શાંતિ મળી થતો નથી, જ્યારે પિતાની વસ્તુ મળે છે ત્યારે શકતી નથી, પણ અશાંતિ જ રહે છે. એક તે કાયમ રહેવાવાળી હોવાથી સંતોષ મેળવે છે. વખત જે આપણું માન જાળવતું હોય તે જ વૈષયિક વસ્તુઓથી સુખ-શાંતિ માનવામાં આવે આપણું ઉપેક્ષા કરે અથવા તો અપમાન કરે છે તે મોહના દબાણથી હોય છે. માટે તેનાથી તે માનસિક દુઃખ પુષ્કળ થાય છે. એટલે અંતરમાં સંતોષ મળતું નથી, માટે પિતાની આવી રીતે બહારના બધાય યોગ વિષય સાચી વસ્તુ બને તેટલો પ્રયાસ કરીને મેળવાય ભાવને મટાડી શકતા નથી. તે સારા હોય છે તેટલી મેળવી લેવી અને તે મેળવવાને માટે પણ આત્મિક લાભ માટે તો અકિચિકર છે, સારો દિવસ છે અને બાહા ઇચછાઓ છોડી માટે હમેશાં સમભાવ તથા આત્મિક ગુણના દઈને કેવળ પોતાની વસ્તુઓ મેળવવાની વિકાસમાં સહાયક તાત્વિક બેધના પિષક ચાહના રાખવી. સપુરુષના વેગથી જ આત્મશ્રેય છે. ૨૯
ભાવીના ગર્ભમાં શું છે તે તે સર્વજ્ઞા ભાવીને કઈ ટાળી શકતું નથી, પણ પ્રભુ જ જાણી શકે. માનવી માત્ર પૌગલિક એક વ્યવહાર પૂરતું મુહૂર્ત આદિ જેવું પડે સુખના લાભની પ્રવૃતિમાં સફળતા મેળવે એટલે છે. ગમે તેટલું સારું ઈછીયે તો એ પ્રારબ્ધનું તેમના મનના આનંદનો પાર નહિ અને ધાર્યું થાય છે. આપણે તો શુભને માટે પ્રયત્ન નિષ્ફળતા મેળવે તે દિલગીરીનો પાર નહિ. જ કરવો રહ્યો. મુહર્ત તે આપણું શારીરિક ચોવીશે કલાકની પ્રવૃત્તિમાં બહિરામદશાની જ સ્થિતિ સારી રહે અને માન સન્માન જળવાય જ્યાં છાયા હોય ત્યાં ત્યાગ અને લેગ બને એટલા પૂરતું જ જોઈએ છીએ. બાકી આધ્યા- સરખાં જ છે. આત્મભેગી તે સંસારમાં કોઈક ત્મિક સ્થિતિ સારી રહે અને ભાવ શત્રુઓ વિરલા જ અદૃશ્યપણે રહેતા હશે. બાકી ત્યાગી કનડે નહિ તથા આત્મિક લાભ સારો મળે તે કહેવાતા હોય કે ભેગી, પુદગલગીપણું તરફ લક્ષ્ય ભાગ્યે જ હોય છે. સંસારનો મોટો પુષ્કળ પ્રમાણમાં અનુભવાય છે. ચારિત્રમોહના ભાગ દ્રવ્ય લાભ ઈચ્છે છે પણ ભાવ લાભ ઉપશમ સિવાય અંતરાત્મદશામાં રહેવાય નહિ ઈચ્છતો નથી. ભાવ લાભ સિવાય દ્રવ્ય લાભ તેમ છતાં દર્શન મેહને ઉપશમ હોય તે પણ તે અનંતી વખત પ્રાપ્ત થયો છે, છતાં ભાવ અંતરાત્મદશા સનમુખ થવાય ખરું અને બહિ. લાભ વગર દરિદ્રતા ટળી નહિ, કારણ કે દ્રવ્ય રામદશાથી વિમુખ થવાય અને અનાસક્તિલાભમાં આત્માને કાંઈ પણ મળતું નથી. પણ ભાવે બાહ્ય પ્રવૃત્તિમાં સંતાપ નડી શકે નહિ. ભાવ લાભથી પોતાની સાચી વસ્તુ મળવાથી અંતરમાં શીતળતા રહે છે, માટે વસ્તુ સ્વરૂપના જીવવાની, સુખની, શાંતિની બધી દરિદ્રતા તાત્વિક બેધની સહાયથી ઔદયિકભાવને નિર્બળ ટળી જાય છે. જેથી આત્માને સારો લાભ મળે બનાવવા પ્રયાસ કરવાની જરૂરત છે. તેમ છતાં

Page #19

૨૧૮
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાર
અવશ્ય ભક્તવ્ય હાય તો ઉદાસીનભાવે- અશાતા જેવી કઈ વસ્તુ જ નથી તેથી ભાવસમભાવે જોગવી લેવું પણ આસક્તિને અવ. શાતા પછી ભાવ અશાતા હોતી નથી કારણ કે કાશ આપે નહિ. રાગદ્વેષની મંદતાને આદર ભાવશાતા આત્માનો ગુણ છે માટે ઔપચારિક કરે. એટલે આત્મિક નુકશાન વધુ પ્રમાણમાં છે. આત્માના શાતારૂપ ગુણને શાતા વેદનીય થશે નહિ. ઉદયમાં આવેલાં નિર્જરી જશે. કર્મના ઉદયમાં ઉપચાર કરવામાં આવે છે,
નહિ તો જડ સ્વરૂપે કર્મમાં શાતા જેવું કાંઈ૩૧ ભાવ શાતા માટે પુન્યકર્મના ઉદયની જરૂ. પણું હોતું નથી તે વિચાર કરવાથી સ્પષ્ટ ૨ત નથી. પણ મેહનીયના ઉપશમ, ક્ષ જણાઈ આવે છે. પશમ તથા ક્ષયની જરૂરત રહે છે. તે સિવાય શાતા દ્રવ્ય નથી પણ ગુણ છે, માટે તે તે આત્મ સ્વરૂપ-સુખશાંતિ મળી શકતી નથી. ગુણ આત્માને છે પણ પુદગલનો નથી અને કર્મ જન્ય શાતા પૌગલિક છે, કારણ કે તે કર્મ. તેથી કરીને જ શાતા આત્મસ્વરૂપ છે અથવા સ્વરૂપ પુદગલ પરિણામ છે અને તેને અનુ- તે શાતાસ્વરૂપ આત્મા છે. અને મેહનીયના ભવે દેહમાં થાય છે ત્યારે ભાવશાતા અપૌદ્ર સોપશમાદિ ભાવ સિવાય પ્રગટ થઈ શકતે ગલિક છે અને તે મોહનીયના ક્ષય આદિથી નથી. શાતા વેદનીય કર્મના ઉદયથી મોહનીય પ્રગટે છે અને તેનો અનુભવ આત્મામાં જ થાય કર્મના ઉદયવાળા જે આત્મા જે શાતા માને છે. દ્રવ્યશાતા પગલિક હોવાથી અશાતાથી છે તે આત્મગુણસવરૂપ શાતાને વેદનીયતા, સંકળાયેલી છે અને તેથી કરીને શાતા પછી ઔદયિકભાવમાં આરોપ-ઉપચાર કરે છે; માટે અશાતા આવે છે. અને તેને અશાતાને ઉદય જ તે ઔપચારિક હોવાથી તાત્વિક નથી માટે કહેવામાં આવે છે પણ ભાવશાતા માટે તેમ વ્યવહારમાં જે શાતા કહેવામાં આવે છે તે નથી. એટલે કે ભાવશાતા આત્મસ્વરૂપ હોવાથી અતાત્વિક હોવાથી સંતોષ માનવા જેવું નથી. અને ક્ષયે પશમાદિ ભાવવાળી હોવાથી ભાવ અને તારિક શાતા મેળવવા આળસ કરવી નહિ.

Page #20

વિશ્વવાત્સલ્ય વિશ્વના સર્વશ્રેષ્ઠ શબ્દમાં વિશ્વ વાત્સલ્યનું સ્થાન કેઈ અનેખું છે. એ ભવ્ય શબ્દના ગમાં પ્રભુતાની પ્રબળ ત પ્રકાશી રહી છે. પ્રભુતાનું વિરાટ સ્વરૂપ વિશ્વાત્સલ્યના પ્રકાશથી વિકસેલું હૈયું, સુંદર અને સ્પષ્ટ રીતે અવકી શકે છે અને વિશ્વ વાત્સત્યના પ્રકાશ દ્વારા પ્રભુતાના ઉન્નત શિખર સુધી પહોંચવાની અખૂટ શક્તિ એ પવિત્ર હૈયાને સહજ રીતે પ્રાપ્ત થાય છે. - વિશ્વ વાત્સલ્યના દિવ્ય પ્રકાશથી રક્ષિત બનેલા માનવીથી કામ, ક્રોધ, માન, માયા, લભ અને મેહરૂપ અન્ધકાર તો સદા દૂર જ રહે છે, વિશ્વ વાત્સલ્યને આ કે અલૌકિક પ્રભાવ છે !
વિશ્વ વાત્સલ્યની મેહક સૌરભ વિશ્વના સઘળા મનને પ્રાપ્ત થવી સુલભ નથી, એને મેળવવા અને કેળવવા માટે અનેક પ્રકારે આત્મભેગ આપવા પડે છે, સંસ્કાર-જન્ય વાસનાઓને સમૂળી ઉખેડવી પડે છે અને નૂતન નિમિત્તથી ઉદ્ભવતી કામનાઓને નિર્દય રીતે સળગાવવી પડે છે આવી કઠોર સાધનાને અન્ને જ સાધકનું હૈયું વિશ્વવાત્સલ્યને આધિન બને છે! આ પુનિતપળ જ માનવને એક વિશુદ્ધ પારદર્શક દષ્ટિ સમપે છે--જે વિશુદ્ધ દષ્ટિદ્વારા એ માનવ, વિશ્વના સઘળા પદાર્થોને, તેના મૂળ સ્વરૂપે, સુગમ રીતે, નીરખે છે ! જગતને કૂર અને વિકટ જણાતા પદાથે એને મન સામ્ય ને સરલ ભાસે છે. ઘણી વાર તે જગતની વિચિત્ર વિસંવાદિતાને જોઈ, એનું કરૂણાપૂર્ણ નયનયુગલ માત્ર કૃપાનું કિરણ જ ફેકે છે. એ કૃપાનું કિરણ એમ સૂચવે છે –જગત જેનામાં વિસંવાદિતા અને એકાન્ત જુએ છે, તેનામાં જ સુસંગતતા અને અનેકાન્ત છે.
પણ, જગત એના આ ઊંડા અભાવને સંપૂર્ણ રીતે સમજી શકતું નથી એની આ અનેકાન્તની દિવ્ય દષ્ટિને પામી શકતું નથી; આથી જગત એને ભાવનાઘેલ ગણે-જગતને અજાણુ માને અને પિતાની શ્રેણિમાંથી એને બાકાત કરવાનો પ્રયત્ન કરે, છતાં એ મહામાનવ તો જગત પ્રત્યે એક મધુર સિમત કરી, પોતાની કરૂણુઝરતી આંખોમાંથી અમૃતધારા જ વિશ્વવાત્સલ્યપૂર્ણ ભવ્ય હૃદયમાં અહિંસાની ભવિહાણી ભરતી આવે છે એ ભરતી હિંસાના તાપથી સંતપ્ત બનેલા વિશ્વને, પિતાના જીવનકાળ સુધી, શાન્તિની મધુર લહેર આપી, અન્ત અનન્તમાં વિરાજે છે!
જે યુગમાં આવા વિશ્વ વાત્સલ્યભાવના-પૂર્ણ મહામાનવ ન અવતરે, વિધવાત્સલ્યની અમૃતધારા વહેતી ન કરે, એની ભરતી ન આવે અને શાન્તિની મધુર લહેરો ન લહેરાય તે યુગ હિંસા અને અશાતિની મહાજવાળા ભણી ઘસડાઈ જાય છે ! હિંસા અને અશાન્તિની જ્વાળા ભણું જતા યુગને અટકાવનાર કઈ હોય તે તે છેવિશ્વ વાત્સલ્ય!
(મારા વિચારોની ટૂંકી નોંધ પિથીમાંથી. )
ચંદ્રપ્રભસાગર,

Page #21

સભા-સમાચાર. શ્રી જૈન આત્માનંદ સભા (ભાવનગર) ના હતી. પાટણવાળા મશહૂર સંગીતકાર ભેજક ચપનમા વાર્ષિક મહત્સવની ઊજવણું. પોપટલાલ હરિલાલે પિતાની મંડળી સહ પૂજા
સં. ૨૦૦૬ નાં જેઠ સુદી 2 ને શકવાર ભણાવવામાં ભાગ લીધો હતો અને ગુરુભક્તિ તા. ૧૯-૫-૫૦ નાં રોજ શ્રી તાલધ્વજગિરિ
કરવામાં આવી હતી. તીર્થ સભાની વર્ષગાંઠ ઘણા જ સમારેહપૂર્વક ઉજવવામાં આવી હતી. સભાનાં પેટ્રન સાહેબે
શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય વિદ્યાર્થિની અને સભાસદેએ સારી સંખ્યામાં ભાગ લીધો
જેન કેલરશિપ. હતે. સર્વેએ શ્રી તાલધ્વજગિરિની પ્રથમ યાત્રા મુંબઈ યુનિવર્સિટિની એન્ટ્રસ અગર તે કરી હતી અને પછી શ્રી નવાણુપ્રકારી પૂજા એસ. એસ. સી. પરીક્ષામાં સર્વથી વિશેષ ગુણ ભણાવી પરમાત્માની અંગરચના, રેશની વગેરે પ્રાપ્ત કરનાર અને કોલેજમાં આગળ અભ્યાસ કરી દેવ, ગુરુભક્તિ કરી બપોરે સ્વામિવાત્સલ્ય કરવાની કબુલાત આપનાર શ્રવે નંબર મૂર્તિપૂજક કર્યું હતું. સર્વ આત્મકલ્યાણનાં કાર્યો સભા જૈન વિદ્યાથીનીને “શ્રીમતી લીલાવતી ભેળાતરફથી કરવામાં આવ્યા હતા.
ભાઈ મોહનલાલ ઝવેરી જૈન સ્કોલરશિપ” આ સભાનું ધન્યભાગ્ય છે કે દરવર્ષે દે.
૪. આપવામાં આવશે. અરજીપત્રક શ્રી મહાવીર ગુરુભક્તિ, તીર્થયાત્રા વગેરે બે તીર્થો ઉપર જ
- જેન વિદ્યાલયની શેવાળી આ ટેક રોડ, મુંબઈ જઈ કરવામાં આવે છે. આ સભાના સભાસદ
ર નં. ૨૬ ની ઓફીસેથી મળશે. અરજી પત્રક પણું પોતાનું સભાસદ તરીકે અહભાગ્ય માને પમી જુલાઈ ૧૯૫૦ સુધી સ્વીકારવામાં આવશે. છે કે આ સભાના સભ્ય થવાથી તીર્થયાત્રા વગેરે માંગલિક પ્રસંગોને ઉત્તમ લાભ દર
ડીસા રાજપુર જયંતી. વર્ષે મળે છે.
પૂ. પા. આચાર્ય ભગવાન શ્રી વિજય
વલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજ સાહેબની આજ્ઞાથી પરમ ગુરુદેવ આચાર્યશ્રી વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી
પં. શ્રી સમુદ્રવિજયજી, મુનિરાજ શ્રી વિશુદ્ધ (શ્રી આત્મારામજી) મહારાજની
વિજયજી, વિશારદવિજયજી, ન્યાયવિજયજી અને
હીમ્મતવિજયજી પાલણપુરથી વિહાર કરી ગઢમાં સ્વર્ગવાસ જયન્તિ.
આચાર્ય શ્રી વિજયસ્તરસૂરિજી મહારાજના જેઠ શુદિ ૮ ને ગુરુવાર તા. ૨૫-૫-૧૯૫૦ વરદ હસ્તે થયેલ દીક્ષા મહોત્સવમાં સંમિલિત નાં રોજ પૂજ્યપાદ, પરમ ગુરુદેવ આચાર્ય શ્રી થઈ અને શ્રી ભીલડીયા પાર્શ્વનાથજીની યાત્રાને વિજયાનંદસૂરીશ્વરજી (શ્રી આત્મારામજી) મહા- લાભ લઈ અહીં વીરવાડીયા મણિલાલ પુરરાજની સ્વર્ગારોહણ તિથિ હોવાથી સભાનાં સેતમદાસના શ્રી સિદ્ધાચલજી આદિ ચાર મકાનમાં શેઠશ્રી ભેગીલાલભાઈ લેકચર હેલમાં મહાતીર્થોના પટ્ટાભિષેક નિમિત્ત થનાર અઠ્ઠાઈ પ્રભુજીની પ્રતિમા પધરાવી શ્રી પંચપરમેષ્ઠીની મહોત્સવ શાંતિસ્નાત્ર ઉપર જેઠ સુદિ પાંચમે પૂજા સુંદર રાગ રાગિણીથી ભણાવવામાં આવી અત્ર પધાર્યા. એઓશ્રીજીની શુભ પ્રેરણાથી

Page #22

વર્તમાન સમાચાર
૨૨૧
પંજાબ દેશદ્ધારક નવયુગપ્રવર્તક ન્યાયાં- શ્રીમદ્ વિજયવલ્લભસૂરીશ્વરજી મહારાજે પંજાબનિધિ જૈનાચાર્ય ૧૦૦૮ શ્રીમદ્ વિજ્યાનંદસૂરી- ના માટે કેવાં કેવા કણો ઝીલ્યાં, કેવી કેવી ધરજી ( આત્મારામજી) મહારાજની જયંતી સંસ્થાઓ સ્થાપન કરી વગેરે જગ જાહેર છે. જેઠ સુદ આઠમે ઉજવવામાં આવી.
એઓશ્રીજીની ૮૦ વર્ષની વૃદ્ધાવસ્થા હોવા શ્રી જયંતી નાયકની પ્રતિકૃતિને ઉચાસન છતાં પંજાબ માટે કેટલી ધગશ-લાગણું છે. પર બિરાજમાન કરવામાં આવી.
મારે પાછું પંજાબ જવું છે, મારા પ્રાણ શેઠ ઘુડાલાલ દોલતશીભાઈ આદિએ વાસ- પંજાબમાં જ નીકળે આદિ. ક્ષેપથી પૂજા કરી લાભ લીધો.
ઉપસંહાર કરતાં જણાવ્યું કે-ડીસારાજપુર- પંન્યાસજી મહારાજે મંગળાચરણ કરી ને માટે આ પહેલવહેલો જ પ્રસંગ છે, શ્રીસંઘ જયંતીનાયકના વિષયમાં સામાન્ય વિવેચન કર્યું. દરવર્ષ આવા પ્રભાવશાલી મહાપુરુષની જયંતી - મુનિરાજ શ્રી વિશુદ્ધવિજયજી, વિશારદ- ઉજવે એવી આશા રાખી વિરમું છું. વિજયજી, હીમ્મતવિજયજીના જયંતીનાયકના પંચકલ્યાણક પૂજા બાદ પ્રભાવના થઈ બાર જીવન વિષયમાં ભજન અને ભાષણે થયાં. વાગ્યા સુધી જૈન ભાઈઓએ દુકાનો બંધ રાખી. - અધ્યક્ષ સ્થાનથી પંન્યાસ સમુદ્રવિજયજી મહોત્સવ સુધી (જેઠ સુદિ પુનમ સુધી. ) એ બોલતાં જણાવ્યું કે આપણું જયંતીનાયક રોકાઈ પંન્યાસજી મહારાજ આદિ વિહાર કરી શ્રીમદ્દ વિજયાનંદસૂરીશ્વર( આત્મારામ )જી પંજાબકેશરી આ. ભગવાનની પુનીત સેવામાં મહારાજ ક્ષત્રીયકુળમાં જન્મ્યા. સ્થાનકવાસી ઉપસ્થિત થશે. સમાજમાં ભળ્યા અને દીક્ષિત થયા. ત્યાંથી સંવેગી પણામાં પધારી સૂરિ બની કેવી રીતે
સ્વીકાર–સમાલોચના. વિશ્વભરમાં જૈન ધર્મનો ડંકો વગાડ્યો આદિ વિવેચન કરી આજે જે વસ્તુની જરૂરત છે તે (૧) ભગવાન મહાવીરની ધર્મકથાઓ
જ વસ્તુ આપણા જયંતીનાયક વર્ષો અગાઉ (નાથધમ્મકહા):-અનુવાદક અધ્યાપક બેચરદાસ પિતાના ગ્રંથમાં લખી ગયા છે.
દેસી. ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ અમદાવાદ તરફથી દ્વિતીય આજે આપણું ઘણું જેન બંધુઓ એવા આવૃત્તિ પ્રકાશન થયેલ છે. “શ્રી પૂજાભાઇ જૈન છે કે એક એક કણ માટે તરસી રહ્યા છે ત્યાં ગ્રંથમાલા-૩” આ પુસ્તકમાં ભગવાન મહાવીરની આપણે શું કરી રહ્યા છીયે.
૨૦ ધર્મકથાઓ આવેલી છે. ભવ અટવીમાં ભૂલા આપણી જેન સમાજમાં આવા આપણું પડેલા જીવાને
પડેલા જીવોને માર્ગદર્શન આપે છે. જૈનેને જ જૈન બંધુઓને ઊભા રહેવાનું છે કોઈ સ્થાન નહિં પરંતુ અન્ય ધર્માવલંબીઓને બોધ આપે છે. છે કોઈ એવી સભા કે મહાસભા! આ કેવી કિંમત રૂા. ૨-૮-૦. પ્રાપ્તિસ્થાન, નવજીવન કાર્યાલયશોચનીય બીના છે.
અમદાવાદ' જયંતીનાયકે ઉચ્ચારેલા શબ્દો મારી (૨) શ્રી મહાવીર કથા:-સંપાદક ગોપાલપછી પંજાબની સારસંભાળ માટે પ્રિય દાસ જીવાભાઈ પટેલ. ગૂજરાત વિદ્યાપીઠ અમદાવાદ વલ્લભ લેશે.
તરફથી દ્વિતીય આવૃત્તિ પ્રકાશન થયેલ છે. “શ્રી આ શબ્દને પિતાના હદયમાં અંકિત કરી પૂજાભાઈ જૈન ગ્રંથમાળા-૨૧” આ પુસ્તકમાં શ્રી એઓશ્રીજીના પ્રિય પટ્ટધર યુગવીર આચાર્ય મહાવીર ભગવાનનું જીવનચરિત્ર કથારૂપે વર્ણવામાં

Page #23

રરર
શ્રી આત્માન૬ પ્રકાર
(૬) નવકાર પાઠાવલી:કર્યાં પડિત ચીમનલાલ ઝવેરી વૈદ્ય. જેમાં સામાયક સૂત્રનાં વિસ્તારથી અથ આપેલા છે. કિ. રૂ. ૦-૮-૦. લેખક તરફથી સભાને ભેટ મળેલ છે. જેને સાભાર સ્વીકાર કરીએ છીએ.
આવેલ છે. અનેક પ્રાચીન ગ્રંથામાંથી મળતી જીવનસામગ્રીને વણીને આ કથા રચવામાં આવી છે. શ્રી મહાવીર પ્રભુએ મહાન દૈવી વિભૂતિ-અહિંસાની અનન્ય આરાધના પાતાના જીવન દ્વારા શીખવી છે પુસ્તક વાંચનીય અને મનનીય છે. કિંમત રૂા. ૫-૦-૦ પ્રાપ્તિસ્થાન, નવજીવન કાર્યાલય-અમદાવાદ. -
( ૭) શ્રમણ ભગવાન મહાવીરસ્વામીનું (૩) તત્ત્વાર્થ સૂત્ર (ગુજરાતી વ્યાખ્યા સક્ષિપ્ત જીવનચરિત્રઃ લેખક મુનિરાજ શ્રી સહિત ) —શ્રી જૈન સાહિત્ય પ્રકાશન સમિતિ-કીતિ'વિજયજી મહારાજ, .િ ૦-૪-૦, પ્રકાશક શ્રી આત્મકમળ લબ્ધિસૂરીશ્વરજી જૈન જ્ઞાનમંદિર, ન'. ૬, એસ લેન દાદર, B. B.
અમદાવાદ તરફથી આ તૃતીય આવૃત્તિ પ્રગટ કરવામાં આવી છે. “ શ્રી પૂજાભાઈ જૈન ગ્રંથમાળા–૧૯ ’. વિવેચક પંડિત સુખલાલજી. જૈન અભ્યાસીએ અને મુમુક્ષા માટે ખાસ ઉપયોગી છે. કિંમત રૂા. ૪-૮-૦, પ્રાપ્તિસ્થાન, નવજીવન કાર્યાલય–અમદાવાદ.
(૮) કર્મ ક્લિાસેાફી અને બીજા પ્રવચના:—આચાર્ય શ્રી વિજયલક્ષ્મણુસૂરિજી મહારાજનાં વ્યાખ્યાને સંગ્રહ છે.
(૫) વિવિધ પૂના નંદ્મદ્દ:—પન્યાસજી મહારાજ શ્રી ભાવિજયજી ગણિવના સદુપદેશથી પ્રકાશકશે. દેવચંદ્રજી પત્ર લાલજી-તખતગઢ ( મારવાડ ). શ્રી ધર્મ-ભાવ—સત્ય લાઇબ્રેરી-હાથસણી ( હસ્તગિરિ તરફથી સભાને ભેટ મળેલ છે, જેના સાભાર સ્વીકાર કરીએ છીએ.
આ ત્રણે પુસ્તકા પ્રકાશક તરફથી સભાને ભેટ મળ્યા છે, જેને સાભાર સ્વીકાર કરીએ છીએ.
(૯) ક્ષત્રિયકુંડ:—લેખક મુનિ દનવિજયજી ( ત્રિપુટી ), પ્રાપ્તિસ્થાન, શ્રી જૈન પ્રાચ્ય વિદ્યાભવન, (૪) શ્રી પટ્ટાવલી સમુચ્ચય ભાગ ૨ જો. જૈન સાસાયટી-અમદાવાદ, ક.૧-૦-૦. શાહ પુરવણીકાર મુનિશ્રી દશ'નવિજયજી (ત્રિપુટી ). સપા-મોતીલાલ મોહનલાલ અમદાવાદવાળા તરફથી રભાતે ભેટ મળી છે, જેના સાભાર સ્વીકાર કરીએ છીએ.
૬: મુનિશ્રી જ્ઞાનવિજયજી ( ત્રિપુટી ). શ્રી ચારિત્ર સ્મારક ગ્રંથમાળા-૪૪. શ્રી પટ્ટાવલી સમુચ્ચયના પ્રથમ ભાગ સત્તર વર્ષ પહેલાં પ્રગટ થયા હતા. અને આ દ્વિતીય ભાગમાં બાવીશ પટ્ટાવલીએ અને વિસ્તૃત પાદ નાંધ આપી છે. કેટલીક પટ્ટાવલીઓમાં પ્રાચીન ગુજરાતી રાગેના ઉપયાગ કરી સુંદર સ્તુતિ આપી છે. આ પટ્ટાવલી સમુચ્ચય ભારતીય ઇતિહાસ
.
સ'શોધનમાં એક સાંકળ જેવા ઉપયોગી છે. ક્રિ રૂા. ૧–૮–૦. પ્રાપ્તિસ્થાન, શાહ ચંદુલાલ લખુભાઇ પરીખ, ઠે:–નાગજી ભુદરની પાળ, માંડવીની પોળ અમદાવાદ, પ્રકાશક તરફથી સભાને ભેટ મળી છે; જેનેા સાભાર સ્વીકાર કરીએ છીએ.
(૧૦) સાચા સામ્યવાદ અને સાચા સામ્યવાદી ભગવાન મહાવીરઃ—અખિલ વિશ્વ જૈન મિશન માટે ભાષાંતરકર્તા અને પ્રકાયક:-મૂલયદ કરશનદાસ કાપડિયા, સપાદક-જૈનમિત્ર અને દિગ બર જૈન-સૂરત તરફથી સભાને ભેટ મળી છે.
(૧૧) શ્રી યશોવિજયજી જૈન ગુરુકુળ તથા વાણિજ્ય વિશ્રામ દિર-પાલીતાણાના ખત્રીશમા વાર્ષિક વૃત્તાંત:—જેમાં વિગતથી સપૂર્ણ રિપેટ છે. ઉપરક્ત ગુરુકુળમાંથી આજસુધીમાં ૧૩૦૦ જેટલા વિદ્યાર્થીએ પોતાને જીવનવિકાસ સાધી જુદા જુદા ક્ષેત્રામાં કામ કરે છે. જૈન કામમાં ગુરુકુળ જેવી સંસ્થાઓની વિશેષ જરૂરીયાત છે, અમે દરેક રીતે ગુરુકુળની ઉન્નતિ ઇચ્છીએ છીએ,
(૧૨–૧૮ ) નીચેની પુસ્તિકાઓ શ્રી લબ્ધિસૂરીશ્વરજી જૈન ગ્રંથમાળા-ગારીઆધાર તરફથી સભાને ભેટ મળી છે. જેને સાભાર સ્વીકાર કરીએ છીએ. (૧) જયગિરા કિરણાવલી સચિત્ર:--શ્રેણી

Page #24

ચારશીલા રમણીરત્ન
૨૨૩
પુષ્પ ૨૧. રશ્મિ પહેલું-જેમાં પચ્ચીશ પાઠ આપેલા (૪) પ્રાચીન અર્વાચીન ગલી સંગ્રહછે. શ્રી જૈન પાઠશાળાનાં વિદ્યાર્થીઓને ઉપયોગી પુષ્પ ૨૭મું–જેમાં પ્રાચીન કર ગલીઓને સંગ્રહ છે. કિં. રૂ. ૧-૪-૦.
છે. કિ. ૦–૧૨–૬. (૨) પૂજા સંગ્રહ–રચયિતા મુખ્ય મુનિરાજ (૫) બાળજીવન ગ્રંથાવલી:-પ્રથમ શ્રેણી શ્રી જિતેન્દ્રવિજયજી મહારાજ, જેમાં શ્રી નેમિ જિતે. ૩-૪-જેમાં _કી ત્રણ વાર્તાઓ અને કર્મનાં કળ. શ્વર પંચકલ્યાણક પૂજા તથા શ્રી નવપદજીની પૂજા
(૬) વિશ્વ વિભૂતિઓ:-કિરણ પહેલું–જેમાં
પહેલા તીર્થકર ભગવાન રૂષભદેવ સ્વામીથી ચોવીશમાં છે. કિં. ૯-૧૨-૦.
તીર્થકર શ્રી મહાવીરસ્વામીનાં રંકમાં ચરિત્રો છે. (૩) The Jain Notions of the વિદ્યાર્થીઓ માટે ઉપયોગી છે. Soul-અંગ્રેજી પિકેટ બુક છે. જેમાં આત્મા (૭) બાળજીવન ગ્રંથાવલી:-પ્રથમ શ્રેણી સંબંધી વિવેચન કરવામાં આવ્યું છે.
૫-૬-પુણ્યની પળ અને આશ્ચર્યની ઘડી.
કરાવવાના કારખાનામક
કાકા દવા નો કા કા કા કા કા
કા
ગીત
Tw High
છે
કે
શેઠશ્રી કાન્તિલાલ પ્રતાપશીને સ્વર્ગવાસ, એક કાંતિલાલ પ્રતાપસી સંવત ૨૦૦૬ ના વૈશાખ સાથે મુંબઈમાં રહેવા આવ્યા. છેડે વખત સ્કુલમાં શુદી ૯ ના રોજ એકાએક હૃદય બંધ પડી જવાથી કેળવણી લઈ તેમના વડીલ બંધુની ઈચ્છા અનુસાર મુંબઈના તેમના નિવાસસ્થાનમાં સ્વર્ગવાસ પામ્યા, શેરબજારમાં કામકાજ શીખવાની શરૂઆત કરી. તેમના જીવનને ટૂંક પરિચય
તેઓએ તેમની વ્યાપારી કારકરાવવો એ આ લેખને ઉદ્દેશ છે.
કીર્દીની શરૂઆત શેર બજારથી ભાઈ કાંતિલાલ પ્રતાપસીને
શરૂ કરી. આજીવન એ જ બજારમાં જન્મ રાધનપુરમાં સંવત ૧૯૫૬
પિતાની ધંધાની લાઈન ચાલુ ની સાલમાં કારડીયા કુટુંબમાં શેઠ
રાખી–તેમના વડીલ બંધુની સાથે પ્રતાપસી દીપચંદને ત્યાં થયો હતો.
રહી સારી રીતે તાલીમ મેળવી તેમનાં માતુશ્રી જયકરભાઈ ઘણું
છેવટે સને ૧૯૯૧ ની સાલમાં સરળ સ્વભાવી હતાં. ભાઈ કાંતિ
શેરબજારમાં દલાલ તરીકેનું કાર્ડ લાલના માતા પિતા તથા તેમના
લીધું. ભાઈ કાંતિલાલની ધંધાદારી મોટાં બેન સમરથ હેન તથા
તરીકેની કારકીર્દી તેમના વડીલહાલમાં જેન કામમાં સુપ્રસિદ્ધ
બંધુને સંતોષ આપનારી હતી. વેપારી અને ધર્મકાર્યમાં પરાયણ
તેમનું ધાર્મિક જીવન ઘણું શેઠ જીવાભાઈએ બધું આખું
આદર્શરૂપ હતું. કેમકે તેમના કુટુંબ મુળથી ધર્મના સંસ્કારવાળું
વડીલબંધુ શેઠ જીવાભાઈએ જે હેઈ ભાઈ કાંતિલાલ પણ ધર્મના
ધાર્મિક કાર્યો કરી હઝારો અને સંરકાર પામેલા હતા. ભાઈ કાંતિ
લાખો રૂપિયાને સુવ્યય કર્યો લાલ રાધનપુરખાતે સામાન્ય રીતે
મતાપરાભાઇ તેમાં તેમની પણ પૂરેપૂરી મહાસ. અંગ્રેજી બે ધોરણ સુધીની કેળવણી પ્રાપ્ત કરી હતી અને ભૂતિ અને અનુમોદન હતું. ત્યારબાદ લગભગ ૧૫ વર્ષની ઉમ્મરે તેમના વડીલ. સંવત ૧૯૭૮ ની સાલમાં રાધનપુરમાં શેઠ બંધુ શેઠ જીવાભાઈ જેઓ મુંબઈમાં વેપારી લાઇનમાં જીવાભાઈએ એકવીસ છેડનું ઉથાપન તેમના સ્વધીમે ધીમે સારી રીતે સ્થાપિત થતા હતા તેમની સંસ્થ પિતાશ્રીની છેલ્લી વખતની ઇચ્છાને માન

Page #25

२२४
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાશ.
આપી કર્યું. અને લક્ષ્મીનો તેમની તે વખતની નાની વયથી ધર્મભાવના, ક્રિયા રુચિ વિગેરે સણ આર્થિક સ્થિતિના પ્રમાણમાં સારો વ્યય કર્યો. ત્યાર એ વાસ કર્યો હતો તેથી તેમના વડીલ બંધુ શેઠ બાદ સંવત ૧૯૮૫ ની સાલમાં રાધનપુરથી શ્રી જીવાભાઈને ઘણો સંતોષ હતિ. સિદ્ધગિરિને છરી પાળતાં સંધ કાઢયો તે વખતે ભાઈ કાંતિલાલના એકાએક સ્વર્ગવાસ થવાના સંધના રાધનપુરથી પ્રયાણ પૂર્વે સંઘનું કાર્ય નિ- હદયભેદક બનાવ બન્યો તે પહેલાં લગભગ સાત વિદતે પાર પડે તે હેતુથી અઠ્ઠમ તપની આરાધના મહીનાથી શેઠ જીવાભાઈએ ગિરિરાજની શીતલ છાયાશેઠ છવાભાઈએ કરી તેવી જ રીતે ભાઈ કાંતિલાલે માં રહી નવ છું યાત્રા તથા નમસ્કાર મહામંત્રને પણ અઠ્ઠમ તપ આનંદપૂર્વક કર્યો હતો. સંઘમાં નવ લાખ જાપ શરૂ કરેલ હોઈ તેમને આ ગમખ્વાર સંઘવી તરીકે શેઠ જીવાભાઈની સાથોસાથ ભાઇ બનાવના એકાએક ખબર મળતાં જબર આઘાત કાંતિલાલ પણ જેડીલા સંઘવી તરીકે ઉત્સાઇપૂર્ણ થયો અને ઘડીભર બેભાન અવસ્થાને પણ પામ્યા. દેખાતા હતા અને છેવટ ગિરિરાજ ઉપર સંઘવી પણ ધીમે ધીમે શુદ્ધિમાં આવતાં સંસારની અસાતરીકે માળારોપણ થઈ તેમાં પણ ભા. કાંતીલાલ રતા, જીવિતના ચંચલ પણ વિગેરેનું ભાન થયું. તેમના વડીલ બંધુ સાથે સ્મિત વદને, જેનારને બંને કુટુંબના વડીલ તરીકે કુટુંબના નાના અને મેટાઓને ભાઈઓના જોડીના દર્શનને અપૂર્વ આનંદ પ્રાપ્ત ધીરજને પંથે વાળવા અને કર્મબંધન નહી થાય થત અને બને ભાઈઓના ધર્મપત્નીઓએ માળ તેવી અપૂર્વ હીંમત દાખવી તે એક ધર્મપ્રેમી જન પહેરી અખંડ આનંદના ભાગીદાર બન્યા હતાં ભાઈ માટે દષ્ટાંતરૂપ છે. કાંતિલાલ સંઘવી તરીકે માળા પહેરી તે પવિત્ર દિવસ ભાઈ કાંતિલાલને સદા આનંદી સ્વભાવ તેમજ મહાવદ ૧૧ નો, તેમના અત્યાર સુધીના જીવન !
ધીમા ય નિખાલસતા નહી ભુલાય તેવા ગુણો હતાં. તેઓ પર્યત દર સાલ ગિરિરાજનો છાયામાં આવી ઉ૫. તેમની પાછળ એક વિધવા, બે પુત્રો તથા બે વાસની તપસ્યા વિગેરે ધર્મક્રિયા સાથે ઉજવવા પુત્રોએ મૂકી ગયાં છે. કાળજી રાખી હતી. ભા. કાંતિલાલે તેમની નાની શાસનદેવ તેમના આત્માને ચિર શાંતિ પમાડે. ઉમ્મરથી દર મહિને અજવાળી પાંચમને ઉપવાસ
નોટશેઠશ્રી જીવતલાલભાઈ પ્રતાપશી એ ઉપવિધિપૂર્વક ક્રિયા સાથે પૂર્ણ કર્યો અને ત્યાર પછી રોક્ત પિતાના સ્વર્ગવાસી પ્રિય બંધુ શ્રી કાન્તિલાલપણ તેમનાં સ્વર્ગવાસી પહેલી પત્નીના મરણ વખ ભાઈનો સ્મરણથ( પૂર્વે ) . એક લાખ તની ઈછા અનુસાર તે તપ કરે દઢતાપૂર્વક કાન્તિલાલભાઈના ધર્મપત્નીની ઇચ્છા પ્રમાણે ધાર્મિક ચાલુ રાખી જીવનની છેલ્લી શુકલ પચમી સુધી આ કાર્યોમાં વાપરવા જાહેર કર્યું છે. રાધના કરી.
- ખેદજનક અવસાન. ભાઇ કાંતિલાલે સંવત ૧૯૯૦ની સાલમાં અંધેરી ભાવનગરનિવાસી શાહ પ્રેમચંદ ત્રિભુવનદાસ કે ખાતે ઉપધાનની ક્રિયા થઈ તેમાં પોતે આનંદ- જેઓ ઘણું વર્ષથી આ સભાન લાઈફ મેમ્બર પૂર્વક દાખલ થઈ ઉપધાન વહન કરી સુવિદિત હતા, તેમનું હાર્ટ ફેલથી જેઠ સુદી ૧ નાં રોજ ખેદઆચાર્યદેવના પુનિત હસ્ત માળા પહેરી જિંદગીની જનક અવસાન થયું છે. ઘણાં વર્ષો સુધી તેઓ સફળતા કરી ઉપધાન વહન કર્યા પછી ભાઈ કાંતિ- આ સભાનાં સ્વર્ગસ્થ સેક્રેટરી શેઠ હરજીવનદાસ લાલ બન્ને ટંક દરરોજ આવશ્યક ક્રિયા, સામાયિક, દીપચંદની પેઢીમાં ભાગીદાર હતા. તેઓ મીલનસાર
જા આદિ ધમ કાર્યમાં લાળ કરતા ના સ્વભાવનો અને ઉમે શ્રદ્ધાળુ હતા. સદ્ગતના આત્માને અને સદા આનંદી દેખાતા હતાં. ભાઇ કાંતિલાલ પરમ શાંતિ ઈચ્છીયે છીયે.
જ આદિ ધર્મ કાર્યમાં જમાળ રહેતા હતા. પરમ શાંતિ ઈચ્છીએ છીયે.

Page #26

જાહેર નિવેદન.
જન સંસ્કૃતિ અને સિપાહાંતના પ્રચાર માટે રાવબહાદુર શેઠ શ્રી જીવતલાલભાઈ પ્રતાપશી તથા સ્વર્ગસ્થ શેઠ શ્રી શાંતિલાલ ખેતશીભાઈ ચેરીટી ટ્રસ્ટ ફંડના નામે શ્રી જૈન આત્માનદ સભા-ભાવનગર તરફથી શ્રી જૈન સસ્તુ સાહિત્ય પ્રકાશનનું કાર્ય શરૂ કરવામાં આવેલ છે.
આ યોજનાને અગે પહેલા નિબંધ જૈન ધર્મના “અનેકાન્તવાદ’ વિષયક માગવામાં ત્રમા વેલ જેમાં ઘણા વિદ્વાનોએ નિબંધ લખવાનો લાભ લીધો હતો. હવે નીચેના નિખ છે જૈન તથા જૈનેતર વિદ્વાન પાસેથી માગવા અમે રજા લઈએ છીએ.
નિયમ ૧. નિબંધનો વિષય ૧ શ્રીનમારે મહામત્ર ' રાખવામાં આવેલ છે.
ન દશ"નની આ મહામત્રમાં શ" વિશિષ્ટતામા રહેલી છે અને છતર મંત્રો તથા ઇતર દરશનસાહિત્યની દષ્ટિએ નમસ્કાર મંત્રનું સ્થાન કયાં છે ? તે વરતું સુદર શૈલિએ લેકભાગ્ય ભાષામાં આ નિબંધમાં રો કરવાની રહે છે.
૨. નિબ'ધ કુસ્કેપ કાગળની એક બાજુ ઉપર સાહીથી પચાસથી સાઠ પાનાં ગુજરાતી, અંગ્રેજી કે હિંદી કોઈપણુ એક ભાષો માં લખવે. ( ૩, પરીક્ષક કમીટી જેમના નિબંધ માન્ય રાખશે તેમને રૂા. ૧૦૦૦) એક હજાર રૂપીઆ પુરસ્કાર આપવા માં આવશે.
ને પૂજ્ય મુનિ મહા તેના નિબંધ પસંદ થયો તે તેઓશ્રી જણાવરો એ રીતે હૃપની ૨૪મ મુનિ મહારાજોની સુચના થાચ ત્યાં તે ખાતે વાપવામાં આૉ.
૪વિદેશીય વિદ્વાનો માટે પણ ખાસ ઈનામી યોજના કરવામાં આવેલ છે. એટલે જે વિદેશીય વિદ્વાનને નિખ'ધ પ્રથમ કક્ષાએ આવશે તેમને પ્રોત્સાહન અથે રૂા. એક્ર હુજાર એકનું વધુ ઇનામ રાવબહાદુર શેઠશ્રી જીવતલાલભાઈ પ્રતાપશી તરફથી આપવામાં આવશે.
પ. પ્રથમ નંબર ઉપરાંતના જે જે નિબંધ આવેલ હશે તે દરેકને યોગ્ય પારિતોષિક પણ આપવામાં આવશે.
૬. કોઈ પણ જૈન કે જેનેતર વિદ્વાન આ નિબંધ લખી શો
૭. તારીખ ૨૭મી ઓગસ્ટ ૧૯૫૦ (૨૦૦૬ના શ્રાવણુ શુદ ૧૫ રવિવાર) પહેલા નીચેના સરનામે પોતાનો નિબ'ધ મોકલી આપવાના રહેશે. -

Page #27

૮. જે નિબંધ માન્ય રાખવામાં આવશે તે નિબ'ધના પ્રકાશન( કોઈપણ ભાષામાં) સર્વ હક્ક શ્રી જૈન આત્માનંદ સભાને રહેશે, તેમજ તેમાં લેખકને સૂચવીને સુધારાવધારે કરવાનો હકક પણ ઉપરોકત સભાને રહેશે. આ વેલ નિબં ધા પાછા આપવામાં આવશે નહીં. પૂજ્ય મુનિમહારાજોને:
ઉપરોકત નિબંધને 'ગે પૂજ્ય મુનિમહારાજને અમારી નમ્ર વિનંતી છે કે ( શ્રી નમસ્કાર મહામંત્ર ” ઉપર એક સવદેશીય ગ્રંથ તૈયાર કરી પ્રગટ કરવાની ભાવના હોવાથી અમે આપના ખાસ સહકાર માગીએ છીએ અને અમારી ખાસ વિનંતી છે કે ઈનામી હરીફાઈની દષ્ટિએ નહીં પંરતુ નમસ્કાર મહામંત્ર ઉપર વધુ પ્રકાશ મળે, અને ઉં ડું માગદશન મળે એ દૃષ્ટિએ પણ આ ૫ આ પને નિબંધ જરૂર મેલી અમોને
આ ભારી કરશોજી. - લેખક પોતાને યોગ્ય લાગે એ રીતે પોતાને નિબંધ લખી શકે છે એમં છતાં માર્ગદર્શનની દૃષ્ટિએ નિબંધ લખવામાં ઉપયોગી થાય તે ખાતર તેના પેટા વિષયાં નીચે રજુ કરવા જો લઈએ છીએ.
૧. મંત્ર શાસ્ત્રની દષ્ટિએ, ૨. યોગશાસ્ત્રની દષ્ટિએ. ૩ આગમ સાહિત્યની દૃષ્ટિએ, ૪, કમ સાહિત્યની દૃષ્ટિએ. ૫. ઐહિક દષ્ટિએ, ૬, પરલોકની દષ્ટિએ. ૭દ્રવ્યાનુયોગની દષ્ટિએ. ૮, ૮ રણુક રણાનુયોગની દષ્ટિ એ. ૯. ગણિતાનુયોગની દૃષ્ટિએ ૧૦ ધKકથાનુયોગની દષ્ટિએ ૧૧. ચતુવિધ સંધની દષ્ટિએ. ૧૨. ચરાચર વિશ્વનું દષ્ટિએ ૧૩ વ્યક્તિગત ઉન્નતિની દૃષ્ટિએ. ૧૪, સમષ્ટિગત ઉત્કૃતિનો દષ્ટિએ. ૧૫ અનિષ્ટ નિવારણની દષ્ટિએ ૧૬. ઈષ્ટસિદ્ધિનો દષ્ટિએ. ૧૭. સ્વાનુભવની દષ્ટિએ ૧૮. પ્રિણવ મહામત્રની દૃષ્ટિએ.
ઉપરના બધા વિષયે અગર કે ઈપણ એક અથવા અધિક પેટા વિષયની ચૂં ટણી કરી શકાશે. * નિબંધ લેખનારને આ વિષે ઉપર વધુ માહિતી જોઈતી હોય તે તે નીચેનાં ગ્રંથ જોવાથી મળી સકરશે. (૧) નમસ્કાર નિયુ‘ક્તિ (૨) વિશેષાવશ્યક ભાષ્ય. (8) રાજેન્દ્રકોપ. (૪) નમસ્કાર માહાત્મ્ય ( સિદ્ધસેનસૂરિકૃત) (૫) નમસ્કાર માહાત્મ્ય (સાગરાન દેસૂરિ સંપાદિત ). ૬ : નમસ્કાર મહામંત્ર ( ભદ્ર કરવિજય). નિબંધ લખનારને આ પુસ્તક સામચ'દ ડી શાહ. પાલીતાણાથી મફત મળશે. (૭) યોગશાસ્ત્ર. (આઠમા પ્રકાશ). (૮) નમકકાર કરેમુિ ભ તે (૫. પ્રભુદાસ). (૯) પંચ પર મેઈ 1 - ગીતો. (ગુર્જર સાહિત્ય સંગ્રહ ભાટ ૧ લે.) (૧૬) ભૈરવ પદ્માવતી ક૫ પ્રસ્તાવવા. (મોહનલાલ ભગવાનદાસ ઝવેરી.) . છે. પૂજ્ય મુનિ મહારાજો, જૈન જૈનેતર વિદ્વાનોને હું પરાકત નિબંધ સવેળા કેન્ની આપવા અમારૂ સપ્રેમ આમત્રણ છે. કેકાણ:
: 1 સેક્રેટરીએ. શ્રી જૈન આરમાનંદ ભુવન | શ્રી જૈન સસ્ત સાહિત્ય પ્રકાશન કમીટી
ભાવનગર શ્રી જૈન આત્માન સભા-ભાવનગર,
આનંદ પ્રેસ-ભાનશુર

Page #28

સુદર સચિત્ર રૂ।. ૪૫) ની કિમતતા શ્રી વસુદેવ ડી વગેરે ગ્રંથા શુમારે છ'હું માનનીય સભાસદો ( પેટ્રન સાહેા અને લાઇફ મેમ્બરાને રૂા..સતાવીશ હજારના ગ્રંથે ભેટ આપવામાં આવ્યા છે અનેઃ—— આ વર્ષે ( સ. ૨૦૦૬ ની સાલમાં ) ગયા “ આત્માનંદ પ્રકાશ ” અંકમાં જણાવ્યા પ્રમાણે શ્રી દમયંતી . ચરિત્ર ( સચિત્ર ) વગેરે ચાર ગ્રંથા કિંમત રૂા. ૧૩-૮-૦ તેટલા જ સભાસદેાને રૂ।. ૮૧૦૦)ના ગ્રંથા હાલમાં ભેટ મેકલવામાં આવ્યા છે તેમજઃ—
આવતા વર્ષે ( સ. ૨૦૦૭ ની સાલમાં ) શ્રી શ્રેયાંસનાથ પ્રભુ ચરિત્ર સચિત્ર સુદર ગ્રંથ જેની કિ ંમત સુમારે સાત રૂપીયા થશે. સાથે શ્રી જૈનકથારત ક્રાષ ( સમ્યક્ત્તું સુંદર સ્વરૂપ તેના ગુણા, લાગતા દોષો તેના ઉપર વિવિધ દરેક ગુણા ઉપર એક એક વિસ્તારપૂર્વક સુંદર કથાએ તેને પ્રથમ ભાગ જેએક ગ્રંથની કિ ંમત પણ સુમારે છ રૂપીયા થશે બંને ગ્રંથા મળી સુમારે રૂ।. ૧૩) એ ગ્રંથા છપાય છે, તે અમારા સભાસદે ને અને નવા થનારા લાક્ મેમ્બરાને ભેટ આપવાના છે. વળીઃ—
યાજનામાં.
સ. ૨૦૦૮ ની સાલમાં શ્રી સેમપ્રભાચાય કૃત શ્રી સુમતિનાથ પ્રભુ ચરિત્ર સચિત્ર ગ્રંથ યારસેહ ઉપર પાના થશે, જેની કિંમત રૂા. અગીયાર કિંમત થશે, તે સાથે શ્રી કથારત્ન કાષ ગ્રંથ બીજો ભાગ જેની કિંમત છ રૂપીયા સુમારે થશે. તે બંને ગ્રંથા રૂા. ૧૭) ની ક્રિ'મતના થશે જે અમારા લાઇફ્ મેમ્બરા અને નવા થનાર લાઇફ મેમ્બરને ભેટ આપવાના નિર્ગુ'ય થઇ ગયા છે. ( સાથે ગુરૂ કૃપાથી કદાચ આર્થિક સહાય સભાને કાઇ નવા ગ્રંથ માટે મળી જાય અને દરમ્યાનમાં તે પણ છપાઇ જાય તેા થયેલા અને નવા થનાર લાઇક્ મેમ્બરને તેને પણ ભેટનેા લાભ વિશેષ મળી જાય. જેથી સ્થિતિસ ́પન્ન વ્હેતા તથા બએ. આ સભામાં નવા લાઇક મેમ્બર થઇ લાભ લેવા ચુકવા જેવુ નથી
આવા ભેટના ગ્રંથને લાભ ખીજી ક્રેાઈ સંસ્થાએ આપ્યા નથી, અને આપી શકતી નથી.
શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ( સચિત્ર ) ચરિત્ર,
પરમાત્મા શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્ર, સચિત્ર (કિંમત રૂા. ૧૩ )
આ શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્ર સચિત્ર, સુદર, આકર્ષક અને આત્મકલ્યાણ સાધનારૂ ઢાવાથી, જૈન સમાજમાં પ્રિય થઇ પડવાથી, તે જ ગ્રંથ આ સાલ( હાલમાં ) નવા લાઇક્ મેમ્બર થવાની ઇચ્છાવાળા જૈત બંધુએ અને વ્હેતા ( ગઈ સાલમાં જ ) ભેટ અપાયેલ આ ચરિત્રગ્રંથ ભેટ મગાવે છે, એ ધારાધોરણ પ્રમાણે અને સામાન્ય રીતે પણ આગલા વર્ષોની ભેટ અપાઇ શકે નહિ; કારણ કે જ્ઞાનખાતાના ષ આપનાર લેનારને પણ લાગે તેમ છે; પરંતુ નવા થનાર લાઇફ મેમ્બરાની ગ્રંથની પ્રશંસા જાણીને-વાંચવા આત્મકલ્યાણુ સાધવા ધણા પત્રા અમારા ઉપર આવેલ હેાવાથી તમન્ના જોવાઇ છે, જેથી સભા એવા ઠરાવ પર આવી છે, કે હવે પછી નવા થનારા લાઇફ મેમ્બર બંધુઓને ખાસ આ ચરિત્ર વાંચવા માટે લેવાની જરૂર જ હાય તા સિલિકમાં હશે ત્યાં સુધીમાં રૂા. ૧૦૧) લાઈફ્ મેમ્બર ફીના તથા રૂા. ૭) શ્રી પાર્શ્વનાથ પ્રભુ ચરિત્રના મળી રૂા. ૧૦૮) મેાકલી આપશે તા આ સાલના ભેટ આપવાના ચાર ગ્રંથા સાથે તે પણ માકલી આપવામાં આવશે. ખીજા વર્ગના નવા થનારા લાઇફ મેમ્બરોને ધારા પ્રમાણે મળી શકશે.

Page #29
Reg. No. B. 31 * શ્રી આત્માનઃ પ્રકાશના શાહુકાને નચ સુચના બીજા અશોડ માસથી ભેટની બુકાનું લવાજમ અને પાસ્ટ ખચ' સાથેનું વીપી કરવામાં આવશે, છે. આપને પુરતક 48 મા (સં. 2006 ના શ્રાવણથી સ. 2007 ના અશાડ માસ એક વર્ષ )ની ભેટના બુક થી માદશ જૈન સ્ત્રીરત્ન ભાગ 2 જે (કિંમત એ રૂપીયાની ) આપવાનો નિર્ણય થયેલ છે, લવાજમ જેમનું આવેલ હશે તેમને સ્ટેજ પુરતા વી. પી.થી ભેટ મોકલીશુ. આત્માનંદ પ્રકાશના ગ્રાહકોને '. અત્યાર સુધી ભેટ આપેલા સુંદર પ્રથાની નામાવલી આ ગ્રંથની પાછળના ભાગમાં આવેલ છે, જેથી નવા ગ્રાહકો થનારને ચાસિક સાથે કેવા સુંદર ગ્રંથ દરવર્ષે ભેટ અપાય છે તે જણી અન્ય જૈન બંધુઓને . ગ્રાહક થવા સૂચના કરીએ છીએ. આવતા ભાદરવા સુદ 5 સુધીમાં નવા થનારાં (1) લાઈફ મેમ્બરને આ વર્ષની * 1 0 ભેટની બુકે શ્રી દમયંતી ચરિત્ર વગેરે ચાર પ્રથા રૂા. 13-8-0 ની કિંમતના ભેટ આપવામાં આવશે. બીજા વર્ગમાં દાખલ થનારને ધારા પ્રમાણે ભેટ આપવામાં આવશે. [ 1 મહાસતી શ્રી દમયંતી ચરિત્ર. શ્રી માણિકચદેવસૂરિ વિરચિત મૂળ ઉપરથી અનુવાદ. સચિત્ર પૂર્વના પ્રશ્યોગ અને શીલનું માહત્મ્ય સતી શ્રીદમયંતીમાં અસાધારણ હતું, તેના શુદ્ધ અને સરળ ભાષામાં અનુવાદ કરાવી અમારા તરફથી પ્રકાશનનું કાથ' શરૂ કરેલ છે. આ અનુપમ રચનામાં મહાસતી દમયંતીના અસાધારણુ શીલ મહાગ્યના પ્રભાવનડેના ચમત્કારિક અનેક પ્રસંગે, વર્ણન માવેલ છે, સાથે નળરાજ પ્રત્યે અપૂર્વ પતિભકિત, સતી દમય'તી સાસરે સીધાવતાં માબાપે આપેલી સોનેરી શિખામણે જુગારથી થતી ખાનાખરાબી, ધૂત" જનની ધૂર્તતા, પ્રતિજ્ઞાપાલન, તે વખતની રાજયનીતિ, સતી દમયંતીએ વન નિવાસના વખતે, આવતા સુખ દુઃખે વખતે ધીરજ, શાંતિ રાખી અને તે વખતે કેટલાયે મનુષ્યને ધમ” પમાડેલ છે તેની ભાવભરી નોંધ, તેમજ પુણ્યશ્લેક નળરાજાના પૂર્વેના અસાધારણ હેટા પુણ્યબંધના યોગે તેમના માહાત્મ્ય, મહિમા, તેમના નામ ઉમરગુથી મનુષ્યને થતા લાભ વગેરેનું અદ્ભુત પઠન પાઠન કરવા જેવું વર્ણન આચાર્ય મહારાજે આ મ’થમાં આપ્યું છે, બીજી અંતર્ગત સુબોધક કથાઓ પણ આપવામાં આવેલી છે. મ° 39 પાના ઢ૧૨ સું દર અક્ષર, સુંદર બાઈડીંગ કવર ઝેક્રેટ સહિત કિંમત રૂા. 7-8-9 પાટે જ જી'. ય જ્ઞાનપીપળ 2 જ્ઞાનપ્રદીપ ભાગ બીજે. ! ! !ii 50; e લેખક—આચાર્ય શ્રી વિજ્યકરસૂરિ મહારાજ | PG NI જ્ઞાનના પરિપાકરૂપે ધામિક, નૈતિક અને સામાજિક વિષયા, લેખે કે જે સંસારમાં અટવાયેલા મનુષ્યને સાચી માનવતાના રાહ બતાવનાર, આબાલવૃદ્ધ સર્વ જન સમૂહને હૃદયસ્પર્શ થતાં મનનપૂર્વક પઠનપાઠન કરનારને બોધપ્રદ અને સાથે આત્મિક આનંદ થવા સાથે મનુષ્ય જન્મની કેમ સફલતા થાય તેવી રીતે, સાચી સુગધી પુછપમાળારૂપે ગુથી સાદી, સરલ, રાકભાષામાં તૈયાર કરવામાં આવેલ છે, સાતમા વર્ષ ઉપર આ પ્રદેશના પ્રથમ ભાગનું (એક હેજાર ક્રોપીકુ' ) પ્રકાશન થતાં જૈન જૈનેતર મનુષ્યને ઉદારતાપૂર્વક એકેએક કેપી ભેટ આ પવામાં આવેલી હતી, તેની જ ફરી વખત એટલી બધી પ્રશંસા સાથે માંગણી થતાં તેની બીજી આવૃત્તિ ( એક હજાર કૅપી )નું પ્રકાશન કરવામાં આવેલ તેના પણ ઉપરૅકત રીતે સદઉપયોગ કરવામાં આવેલ હતા. આ બીજા ભાગમાં પણ તેજ વિદ્વાન આચાર્ય મહારાજની કૃતિના નવા 37 વિવિધ વિષયોનો સમૂહ છે, તેની કિંમત રૂા. 4) છે. વિશેષ લખવા કરતાં વાંચીને લાભ લેવા નમ્ર સૂચના છે. ( બાઈડીંગ થાય છે. ) 0 મુઢઇ : શાહ ગુલાબચંદ વલ્લભાઇ : ધી મહાદશા પ્રિનિંગ પ્રેસ : દાણાપીઠ-જાવનગA For Private And Personal use only