Atmanand Prakash Pustak 047 Ank 04

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

st
વૈવિરાધ કરવા તરફ્ અરુચિ થવી તે જ આત્માની ભવસ્થિતિની પરિપાક દશા તથા કાંઈક અંતરાત્મ દશા સૂચવે છે અને ચરમ પુદગલ પરાવર્તનમાંથી પણ ઘણી સ્થિતિ ઓછી થઇને અડધા પુદ્ગલપરાવર્તન રહી. હાય એમ અનુમાન થઈ શકે છે. સાચુ' તા પ્રભુ જાણે.
સ્વરૂપ રાગદ્વેષથી મુક્ત થયા પછી વિભાવ દશામાંથી મુક્ત થઈ જાય છે, તેથી નરનારકાદિ વિભાવ પર્યાયામાં પરિણમતા નથી. ભવસ્થિતિના પરિપાકના પ્રમાણમાં અધ્યવસાયશુદ્ધિ તથા ભાવશુદ્ધિ થાય છે. જેમ ધેાયેલાં કપડાં ઉપર ધૂળ પડે તેા તે કપડુ ઉપરથી જેટલું મેલું દેખાય છે તેટલું' અંદરથી હાતુ નથી અને કપડુ* ખંખેરવાથી ધૂળ તરત ખરી પડે છે. તેમ સમ્યક્ દ નની શુદ્ધિથી ધાવાઅને શુદ્ધ થયેલા આત્મા ઉપર ઔયિક ભાવની પડેલી ક્રર્મ રજથી તે મેલેા દેખાય છે છતાં અંદરથી મેલે હાતા નથી તેથી પદ્મા નાપથી આત્માને ખ’ખેરી નાખવાથી આત્મા ઉપર પડેલી કર્મ-રજ ખરી પડે છે. શુદ્ધ આત્મા ઔયિક ભાવે અશુદ્ધ પ્રવૃત્તિ આદરે છે ત્યારે તેના અંતરમાં અનાસક્તિ હાય છે. એટલે આમેદ, પ્રમાદમાં ઉત્કંઠતા હાતી નથી માત્ર ઈચ્છાની નિવૃતિ જેટલી શાંતિ હાય છે. તીવ્ર ઔયિક ભાવ સિવાય તેા આત્મા ઇચ્છાઆને આધીન પણ થતા નથી. સામાન્ય ઓઢ યિક ભાવને તા શુદ્ધ પરિણામી આત્મા ઉપેક્ષા જ કરે છે. એટલે તેનાથી આત્મા ખાતે નથી. નિêળ ઈચ્છાઓ તા જન્મતાં જ લય પામી
જાય છે.
૧૩
રહેાપયેગી સાધનાની વધારે કાળજી રાખવાની જરૂરત નથી, પશુ આત્માપયાગી સાધુ નાની જેમ બને તેમ સારાં મનાવી રાખવાની આવશ્યકતા છે. અને તે સમ્યક્ દન, જ્ઞાન અને ચારિત્ર છે. આ ત્રણ સાધના આત્માને ક્રમેાંથી છૂટા પાડે છે અને તેથી આત્મા અન ંત જીવન, અન ત સુખ આદિ મેળવીને શાતુ સુખ ભોગવી શકે છે; માટે આ ત્રણે આત્મા પયેગી સાધના અજ્ઞાન દાષથી મેલાં થયાં હોય તા તેને પ્રભુના વચનદ્વારા સ્વચ્છ બનાવવાની આવશ્યકતા છે. પ્રભુવચનને સાચી રીતે ઓળખીને તેને વાપરવામાં આવે તા અધ્યવસાયની શુદ્ધિ થાય છે અને તેથી દન, જ્ઞાન તથા ચારિત્રમાંથી મિથ્યાત્વના કચરા નીકળી જવાથી તે સમ્યગ્ જ્ઞાનપણે પરિણમે છે અને તે પછી કર્મોના કચરા આત્માથી છૂટા પડે છે અને આત્મા શુદ્ધ થાય છે. આ સ‘પૂર્ણ આત્મ શુદ્ધિ મુક્તિ તરીકે ઓળખાવવામાં આવી છે.
રાગદ્વેષ આત્માને અશુદ્ધ ઉપયાગ છે માટે તે જડેશ્ર્વરૂપ નથી પણુ ચૈતન્યસ્વરૂપ છે છતાં તે આત્માના સ્વભાવ નથી પણુ પરિણામ છે. શુદ્ધોપયાગ આત્માના સ્વભાવ છે અને અશુદ્ધ ઉપયાગ વભાવ છે. આત્મામાં અનાદિ પારિણામિક ભાવ હાવાથી વિભાવ દશામાં પરિણમે છે, તેનું કારણ અનાદ્ગિ રાગદ્વેષ છે, માટે આત્માના પારિામિક વિભાવ ઉપાધિજન્ય છે, અને તેથી કરીને ઉપાધિ.
શ્રી આત્માનંદ પ્રકાસ
જ્યાંસુધી અક્ષરસ્વરૂપ આત્માને વાંચવાની શક્તિ ન થાય ત્યાંસુધી કાગળ ઉપર લખેલા વરૂપ અક્ષર ઉકેલવાથી તાત્ત્વિક ખાધ થાય નહુિ પણ કાલ્પનિક મેધ થાય છે. આ કલ્પનાએ પેાતપેાતાના ક્ષયાપશમ અનુસાર થતી હાવાથી તે અનેક ભિન્ન ભિન્ન ઉક્તિનું સ્વરૂપ ધારણ કરે છે. અક્ષરઆત્માનું વાંચનમાં ભેદ હાય નહિ કારણ કે ત્યાં કલ્પનાને અવકાશ નથી. તેમજ જ્ઞાનીપણાના મિથ્યાભિમાનને અવકાશ નથી. માત્ર વર્ણ-વિન્યાસરૂપ અક્ષરવાંચનમાં કલ્પનાની