Atmanand Prakash Pustak 044 Ank 03

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 9

મરતાં શીખો.
૪૫
શકે અથવા તે ટકાવી રાખે; પણ મીઠાથી તો થતું નથી અથવા તે બધા ય કર્મ ક્ષય થતાં સાકરની મીઠાશ વધવાને બદલે ઢંકાઈ જાય છે સુધી એક જ દેહનો સંબંધ કાયમ બન્યો રહેતો અને વિચિત્ર સ્વાદવાળી થાય છે, પરંતુ વધી નથી, કારણ કે દેહ તે જીવ સાથે સંબંધ શકતી નથી તેમજ ટકી શકતી પણ નથી, કારણ કે જાળવી રાખનાર આયુષ્ય કર્મ છે અને દેહને સાકરની મીઠાશ સ્વરૂપથી જ સાકરમાં શાશ્વતી ઘડનાર નામકર્મ છે. બંનેના કાર્ય જુદાં છે. છે. તેવી જ રીતે જીવન પણ જીવમાં સ્વરૂપથી એટલે દેહ ઘડનાર નામકર્મ જીવ સાથે દેહ શાશ્વતું છે. આવું સમ્યગ જ્ઞાન જ્ઞાનીઓને સંબંધ જાળવી રાખે નહીં, જે નામકર્મ સંબંધ હોવાથી તેમની દેહાદિ જડ વસ્તુઓ ઉપર જાળવી શકતું હોત તો ઘણું કાળ સુધી આત્માની આસક્તિ હોતી નથી. તેમજ તેમને આયુષ્ય સાથે દેહનો સંબંધ બળે રહેત. પણ આયુષ્ય ભોગવવારૂપ બનાવટી જીવન ઉપર પણ મમતા કમ સંબંધ જાળવે છે માટે તે પોતાની અપ હેતી નથી. તેઓ માને છે કે અજ્ઞાનતાથી સ્થિતિ હોવાથી ઘણા કાળ સુધી દેહના સંબંધને બાંધેલાં કર્મ ભેગવવાને અથવા તો તેનો ક્ષય ટકાવી શકતું નથી. જીવને ઘણું શરીરે ધારણ કરવાને માટે જ આત્માની સાથે દેહનો સંબંધ કરવાનું કારણ ભવસ્થિતિની અપરિપકવ દશા થાય છે. જ્યાં સુધી સર્વ કર્મ ક્ષય ન થાય અથવા તે અનાદિકાળથી અનેક શરીરદ્વારા ત્યાં સુધી અનેક દેહના સંગ-વિયાગ થવાના બાંધેલાં કર્મ ક્ષય કરવાને અનેક શરીરની જ કે જેને જગત જન્મ-મરણના નામથી ઓળખે જરૂરત પડે છે. અનંતા શરીરમાં બાંધેલાં કર્મ છે. જ્ઞાનીઓ દેહને શુભાશુભ કર્મ ભેગવવાનું પરિમિત શરીરમાં જે ક્ષય કરે છે તેનું ખાસ અને ક્ષય કરવાનું સાધન માનતા હોવાથી તેના કારણ તે ભવસ્થિતિની પરિપકવ દશા હોય છે. વિયોગરૂપ મરણમાં દુ:ખ મનાવતા નથી. અને જ્ઞાની પુરુષે દેહને કર્મ બાંધવાનું નહીં પણ આત્મધર્મની દષ્ટિએ વિધમાં હોવાથી તેના કર્મ ક્ષય કરવાનું સાધન માનતા હોવાથી નવાં ઉપર મમતા પણ કરતા નથી. એટલા માટે જ કમ ન બંધાય એટલા માટે કર્મ બાંધવાના જ્ઞાનીઓમાં સમભાવ ઉચ્ચ કોટીન હોય છે. કારણ પિગલિક સુખોથી વિરામ પામેલા હોય
દેહમાં પુન્ય તથા પાપસ્વરૂપ શુભાશુભ છે. જેમ બને તેમ પિલ્ગલિક વસ્તુઓને ત્યાગ કર્મ ભગવાય છે એટલે અજ્ઞાનીઓ કેવળ પુન્ય કરે છે તે ત્યાં સુધી કે આહાર આદિને પણ કમ ભેગવવાને જ દેહ છોડવો પસંદ કરતા ઘણુ કાળ સુધી ઉપયોગ કરતા નથી. ઇદ્રિના નથી પણ પુષ્કળ પાપકર્મ દેહમાં ભેગવવાનો વિષયથી તે સદા સર્વદા વિરક્ત જ હોય છે. વખત આવે છે ત્યારે વિષપાન આદિ અનેક કર્મ ક્ષયને હેતુથી જ દેહને ટકાવી રાખવા ઉપચાર કરીને દેહને ત્યાગ કરે છે; છતાં પાપ. પૂરતો આહાર લે છે અને તે પણ અત્યંત કથી મૂકાતા નથી. બીજું શરીર ધારણ કરીને જરૂરત જણાય ત્યારે જ. જડાત્મક કઈ પણ તેમને પાપકર્મ ભોગવવું પડે છે. જ્ઞાની પણ પ્રકારની ક્ષણિક વસ્તુની ઈચ્છા રહિત પુરુષોને ધારણ કરેલા દેહમાં ગમે તેવાં કર્મ હોવાથી કષાયે સર્વથા ઉપયોગ કરતા ભેગવવાં પડે અથવા તો દેહ છૂટી જાય કે ન છૂટે નથી. આત્મા અનંત શક્તિમાન છે એવી તો પણ પોતે સમભાવમાં જ રહે છે. અર્થાત્ સાચી શ્રદ્ધા હોવાથી મહિનાઓ સુધી નિરાહાર જીવવા-મરવાની ઈચ્છા રહિત હોય છે. એક વખ- રહેવા છતાં પણ અંતરાત્મ- દશા પ્રાપ્ત થવાથી તના શરીર ધારણ કરવામાં બધા ય કર્મને ક્ષય નિર્બળ બનતા નથી તેમજ તેમને આહાર