________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
[ આત્માને આધ્યાત્મિક વિકાસક્રમ. આ
લેખક-મુનિરાજ શ્રી પુણ્યવિજય, ( સંવિજ્ઞપાક્ષિક) આત્માની શક્તિઓના કમિક વિકાસને પ્રગટ થાય છે. આવરણાની તીવ્રતા જ્યાં સુધી ગુણસ્થાન કહે છે. જેનશાસ્ત્રમાં ગુણસ્થાન એ આખરી હદની હોય છે ત્યાં સુધી આત્મા પારિભાષિક શબ્દની મતલબ આત્મિક શક્તિને પ્રાથમિક અવિકસિત અવસ્થામાં હોય છે, અને આવિભૉવ અર્થાત્ એનું શુદ્ધ કાર્યરૂપમાં પરિ જ્યારે આવરણ બીલકુલ નષ્ટ થાય છે ત્યારે બુત રહેવાની તરતમ ભાવવાળી અવસ્થા છે. આત્મા ગરમ અવસ્થા-શુદ્ધ સ્વરૂપની પૂર્ણતામાં આત્માનું વાસ્તવિક સ્વરૂપ શુદ્ધ ચેતના યા વર્તમાન હોય છે. જેમ જેમ આવરણની તીવ્રતા પૂર્ણાનંદમય છે. જ્યાં સુધી આત્માની ઉપર કેમ હોય છે તેમ તેમ આત્મા પ્રાથમિક અવ ઘન વાદળાની જેમ તીવ્ર આવરણની ઘટા સ્થાને છોડીને ધીમે ધીમે શુદ્ધ સ્વરૂપના લાભ છવાયેલી હોય છે, ત્યાં સુધી એનું અસલી પ્રાપ્ત કરતો ચરમ અવસ્થા તરફ પ્રસ્થાન કરે સ્વરૂપ દેખા દેતું નથી. કિન્તુ આવરણો ક્રમશ: છે. પ્રસ્થાન વખતે આ બે અવસ્થાની વચમાં શિથિલ યા નષ્ટ થયે જ એનું અસલી સ્વરૂપ એને અનેક નીચી ઊંચી અવસ્થાઓને અનુભવ
રૂપ છ ખંડના ભક્તા સાચી સંપત્તિથી પૂર્ણ તેની ખુશામદ કરવાની જરૂરત રહેતી નથી, આત્મા પિતાની સાચી સંપત્તિ વિસારી દઈને કારણ કે તે પ્રશંસાની પણ ઈચ્છાથી વિરક્ત છે. પિતાની વિજ્ઞાન સંપત્તિથી સંપત્તિવિહીન જડ અજ્ઞાની જનતાની પ્રશંસા કે સહકાર કેવળ વસ્તુઓને સુશોભતિ કરી સુખ તથા આનંદની આ ભવમાં જ મિથ્યાભિમાની શ્રીમંત અને આશાથી જડ તથા જડના વિકાની સેવામાં અણજાણ માણસોની પાસેથી પગલિક સુખના વળ રહે તે તેનાં સુખ તથા આનંદનું દરિદ્ર સાધન મેળવવામાં તથા મિથ્યાભિમાન પિપવામાં ટળી શકતું નથી.
જે ઉપયોગી થાય છે. બાકી તો પુન્ય કર્મ ગધેડું સાકરને કડવી કહીને તિરસ્કાર કરે તથા નિજેરાથી મળનારા સ્વર્ગ તથા મોક્ષના અને ઉંટ લીમડાને મીઠા માની સ્વીકાર કરે માટે તે અત્યંત નિરુપયોગી છે તેમજ આ તે સાકરની હાનિ કે લીમડાને લાભ મળી ત્મિક ગુણ મેળવવામાં અત્યંત બાધકતો છે. શકતો નથી; કારણ કે ગુણને તિરસ્કાર અને ગુણીને તો જનતાના પ્રમાણપત્રની કે પ્રશંઅવગુણીને સત્કાર પ્રાણીઓમાં રહેલા અજ્ઞાન- સાની જરાયે જરૂરત નથી. અને જ્યાં જરૂરત આશ્રિત રાગ-દ્વેષને લઈને થાય છે. જણાય ત્યાં ગુણ અંશ પણ હોતો નથી;
સાકરને પિતાની મીઠાશ સાબિત કરવાને કારણ કે પ્રશંસા મેળવવાની પ્રબળ ઈચ્છા રહેવી માટે પ્રમાણેની કે સાક્ષીઓની જરૂરત હતી તે જ મેટે અવગુણ છે. નથી; પણ સાકર જેવા દેખાતા પથરાને સાકર- ગુણી કહેવડાવી પીગલિક સુખ મેળવવા ની પંક્તિમાં ભળવા મીઠાશની સિદ્ધિ માટે અજ્ઞાની જનતાના સહકાર માટે જેટલો પ્રયાસ પ્રમાણ તથા સાક્ષીઓની જરૂર રહે છે. કરવામાં આવે છે તેટલે પ્રયાસ ગુણ મેળવવા
જેણે વિકાસની વાટે વેળીને આત્મિક ગુણ કરવામાં આવે તેઉભય લેકનું હિત સાધી શકાય મેળવ્યા છે તેને પોતાની ઉત્તમતા કે ગુણ છે. તે પૂર્વ યુગના પરમર્ષિયના પવિત્ર જીવન સાબિત કરવા અજ્ઞાની જનતાને આશ્રય લઈ ઉપર દષ્ટિપાત કરવાથી સ્પષ્ટ જાણી શકાય છે.
For Private And Personal Use Only
